Atlas płazów i gadów Polski
„Atlas płazów i gadów Polski” należy do literatury podstawowej, a przy tym budzącej szerokie zainteresowanie nie tylko w kręgach naukowych, ale i szerszych, społecznych. Dobrany zespół wybitnych specjalistów-autorów gwarantuje wysoką jakość merytoryczną dzieła. Na jego oryginalność składa się przede wszystkim zawartość faktograficzna i wprowadzenie nowych rozdziałów (np. tło paleozoologiczne, krytyczny przegląd systematyki) z najnowszymi osiągnięciami w zakresie herpetologii europejskiej. W polskiej literaturze naukowej nie ma on odpowiednika.
Atlas nie jest ani typową książką ani podręcznikiem akademickim, jest natomiast wzbogaconym problemowo atlasem rozmieszczenia zwierząt, który może służyć jako pomoc w zajęciach terenowych i specjalistycznych dla studentów nauk przyrodniczych, zwłaszcza kierunków biologicznych, środowiskowych i leśnych, czyli praktycznie na wydziałach uniwersyteckich. Ważną pozycję w tym atlasie stanowią nowoczesne klucze do oznaczania gatunków.
Praca jest dziełem zespołowym 12 autorów – zawodowych herpetologów i zoologów z dużym doświadczeniem herpetologicznym, reprezentujących PAN i wyższe uczelnie krajowe. Zespół autorski dobrano spośród czołowych herpetologów Polski według kryteriów ściśle merytorycznych. Opracowanie redagują prof. Zbigniew Głowaciński (IOP PAN) i prof. Piotr Sura, UJCM).
Patroni medialni:
„Atlas płazów i gadów Polski” to publikacja o zasadniczym znaczeniu dla poznania i ochrony naszej herpetofauny. Pierwsze wydanie ukazało się w 2003 r., jedynie w formie papierowej, i prezentowało stan poznania rozmieszczenia płazów i gadów na samym początku bieżącego stulecia. Od tego czasu w naszym kraju doszło do ogromnych zmian środowiskowych, związanych z rozwojem gospodarczym i przystąpieniem do Unii Europejskiej. Na te zmiany nałożył się globalny kryzys wymierania płazów, który to katastrofalny proces zdaje się przyspieszać, a także zmiany klimatyczne, wpływające zarówno na płazy, jak i gady. Jednocześnie, ostatnie 15 lat przyniosło – o czym zaświadcza Atlas – znaczące rozszerzenie wiedzy na temat rozmieszczenia gatunków płazów i gadów w kraju. Z tych wszystkich powodów kolejne wydanie atlasu jest uzasadnione i potrzebne.
prof. dr hab. Wiesław Babik,
Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego
Atlas wydany jest bardzo estetycznie, bogato ilustrowany zdjęciami oraz schematami. Podzielony jest na trzy główne części: wstępną (zawierającą przedmowę do wydania, założenia metodyczne oraz aktualną systematykę), główną (opisową, zawierającą podstawowe i aktualne informacje na temat biologii gatunków oraz mapy ich rozmieszczenia) oraz uzupełniającą. Opisy gatunków są rzetelne, przejrzyste, język publikacji jest atrakcyjny i niehermetyczny, opisy uwzględniają najnowsze opublikowane badania naukowe i w sposób skondensowany przedstawiają najistotniejsze informacje na temat biologii omawianych gatunków. Jest to niewątpliwa zaleta dla odbiorcy niespecjalistycznego - na plus należy wyróżnić choćby opis i schemat hybrydogenezy u żab zielonych, przystępny nawet dla laika. Uwzględniono najnowszą systematykę, w tym najnowsze odkrycia gatunków kryptycznych: rzekotki wschodniej i padalca kolchidzkiego. Bardzo dobrą decyzją było uwzględnienie gatunków kryptycznych oraz trudnych do odróżnienia w terenie (żaby zielone) na wspólnych mapach rozmieszczenia.
Edyta Turniak, Aleksandra Kolanek, Stanisław Bury,
Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX
Na podkreślenie zasługuje zawarte w opracowaniu tło paleozoologiczne, krytyczny przegląd systematyki oraz uwzględnienie najnowszymi osiągnięć w zakresie herpetologii europejskiej. W polskiej literaturze naukowej Atlas nie ma odpowiednika.Dla każdego gatunku zamieszczone są dwie mapy rozmieszczenia: w Europie i w Polsce. W mapce krajowej uwzględnione są stanowiska dla danych zebranych do 1970 roku, w latach 1971-2000 oraz w latach 2001-2017. Zaznaczone są także stanowiska ewidentnej, udokumentowanej introdukcji gatunków. Wykaz gatunków obejmuje 19 gatunków płazów, 10 gadów oraz trzech gatunków nowych i nieprodukowanych: żółwia ozdobnego, murówki pospolitej i zaskrońca rybołowa.W skali globalnej obserwowane jest katastrofalne wymieranie płazów, a także zmiany klimatyczne, wpływające zarówno na płazy jak i gady. Proces ten uwidacznia się także w Polsce. Ostatnie 15 lat przyniosło w naszym kraju znaczące rozszerzenie wiedzy na temat rozmieszczenia gatunków płazów i gadów. Dlatego warto sięgnąć do Atlasu.
Dr hab. Stanisław Czachorowski, prof. UWM,
Wydział Biologii i Biotechnologii, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska
Praca nad atlasem umożliwiła wyróżnienie gatunków zagrożonych i rzadkich, jak salamandra plamista, traszka górska, żaba zwinka czy żółw błotny czy też wąż Eskulapa. Ujawniono jednocześnie niebezpieczny dla opisywanych populacji proceder wyłapywania i dzikiej translokacji niektórych przedstawicieli herpetofauny. Ofiarą tego typu działań padają często osobniki zagrożone i rzadkie. Przenoszenie osobników najczęściej powoduje ich zgon i nieodwracalne osłabienie populacji.
mgr Kinga Bonenberg,
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
plazy_gady_153-154.pdf(pdf)
133 KB
plazy_gady_25-26.pdf(pdf)
142 KB
