Austriacka Szkoła Ekonomii
Jakich zaskakujących wniosków może nam dostarczyć analiza
współczesnych gospodarek uwzględniająca poglądy Austriackiej Szkoły Ekonomii?
Z czego tak naprawdę wynikają kryzysy na świecie, i co ma z tym wspólnego Japonia?
W książce zaprezentowano paradygmat Austriackiej Szkoły Ekonomii (ASE) w ujęciu jakiego do tej pory w literaturze nie było. Autor rozpoczyna od przedstawienia najważniejszych elementów poglądów założyciela ASE, Carla Mengera, rozwijanych później przez Ludwiga von Misesa, Friedricha von Hayeka oraz Murraya Rothbarda. Wykład zasadniczych twierdzeń ASE stanowi interesującą syntezę, która ukazuje ścisłą spójność logiczną teorii tej Szkoły, opisującej tak aspekt realny, jak i monetarny gospodarki.
Przedstawione wątki teoretyczne stanowią wstęp do wieloaspektowej analizy rynku Japonii, mającej na celu znalezienie przyczyn już ponad dwóch „straconych dekad” tej gospodarki. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że kraj zdyscyplinowanych pracowników, w wielu sektorach będący symbolem niebywałego zaawansowania technologicznego, znalazł się na czele listy najbardziej zadłużonych krajów świata. Jak doprowadzono do zaciągnięcia tak wielkiego zobowiązania, że jego spłata stała się praktycznie niemożliwa – a wyzwaniem staje się utrzymanie odsetek od długu poniżej „cienkiej czerwonej linii” bankructwa.
W zaprezentowanym ujęciu Japonia staje się pewnym studium przypadku, ukazującym długofalowe skutki „inżynierii gospodarczej”, skutki mocnego i długotrwałego odejścia od wolnorynkowego sposobu działania gospodarki. W gospodarce realnej Japończycy zaaplikowali sobie najwyższy poziom interwencjonizmu spośród gospodarek kapitalistycznych. Analiza konsekwencji tego podejścia objaśnia zaś nie tylko specyficzną dla Japonii architekturę instytucjonalną oraz sposób działania poszczególnych jej elementów – ale także to, jak przyjęte rozwiązania przyczyniały się do stagnacji gospodarki po załamaniu baniek spekulacyjnych lat 80. XX w. Obserwacja aspektów monetarnych poprzez pryzmat teorii pieniądza i kredytu ASE pozwala z kolei uchwycić istotę problemu zadłużenia Japonii, a zarazem centralne wyzwanie coraz żywszej dyskusji ekonomistów na temat wad obecnego światowego ustroju monetarnego oraz propozycji jego zmian.
Publikacja adresowana jest do ekonomistów, naukowców, dziennikarzy, w tym przede wszystkim zwolenników Austriackiej Szkoły Ekonomii. Jest to również cenne źródło wiedzy dla studentów uczelni ekonomicznych.
Książka zbudowana została z trzech zasadniczych elementów, które cechują się znaczną niezależnością, a jednocześnie składają na spójną całość. Te trzy elementy to prezentacja teorii stworzonej przez Austriacką Szkołę Ekonomii (rozdział I), rozbudowane rozważania o japońskim modelu gospodarczym i jego dzisiejszych problemach (rozdziały II, III i IV), i wreszcie zarys historii pieniądza ze szczególnym uwzględnieniem pieniądza papierowego (Zakończenie). W najbardziej syntetycznym ujęciu przekaz, jaki niosą ze sobą te trzy elementy potraktowane jako całość, jest następujący: specyficznie japoński model gospodarczy budowany był jako niemal dokładne zaprzeczenie zaleceń dla polityki gospodarczej, jakie wynikają z teorii Austriackiej Szkoły Ekonomii, a problemy, wobec których model ten stanął na początku XXI w., w bardzo znacznym stopniu dowodzą słuszności przemyśleń Austriaków (…). Książka jest bardzo interesującą próbą skonfrontowania kilkudziesięcioletnich doświadczeń gospodarki japońskiej z teorią rozwiniętą przez Austriacką Szkołę Ekonomii. Specyficznie japoński model gospodarczy, który łączy biurokratyczny interwencjonizm w sferze realnej i ekspansję kredytową w sferze monetarnej, przez pierwsze dziesięciolecia po II wojnie światowej odnosił sukcesy i zdawał się przeczyć poglądom Austriackiej Szkoły Ekonomii na znaczenie rynku, role przedsiębiorcy i konsumenta, a także wartość pieniądza. Pod koniec XX w. i na początku XXI w. funkcjonowanie tego modelu doprowadziło jednak do głębokiej stagnacji gospodarki japońskiej, a poglądy Mengera, von Misesa, von Hayeka i Rothbarda stały się cennym kluczem do wyjaśnienia przyczyn tej stagnacji. Autor potrafił z tego klucza twórczo skorzystać. Jego rozważania nabierają szczególnej aktualności w sytuacji, gdy z jednej strony coraz liczniejsi ekonomiści ostrzegają przed nadmierną zdolnością banków do kreacji kredytu i pieniądza, ale z drugiej strony część polityków próbuje reanimować wiarę w sprawczą moc państwowej biurokracji w rozwoju gospodarczym.
Prof. dr hab. Dariusz Filar,
Uniwersytet Gdański
Strony 38-39.pdf(pdf)
97 KB
Strony 58-59.pdf(pdf)
113 KB
Przeczytaj fragment
Strony 38-39.pdf(pdf)
97 KB
Strony 58-59.pdf(pdf)
113 KB
Strony 192-193.pdf(pdf)
83 KB
Zobacz więcej
Zobacz mniej