Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych

• Druk: Warszawa, 2018
• Autor: Anna Majdecka-Strzeżek, Longin Majdecki
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Ogrody są wyjątkowymi dziełami sztuki, które pierwiastki żywy w postaci przyrody i nieożywiony łączą twórczą myślą planisty ogrodowego. Warunkiem przetrwania założeń ogrodowych jest zapewnienie stałej ochrony, właściwej opieki i odpowiedniego użytkowania. Narastające zróżnicowane zagrożenia powodują, że problematyka ochrony i konserwacji zabytkowych założeń ogrodowych jest stale aktualna, tak w kraju, jak i na świecie. Stan zabytków ogrodowych w Polsce pokazuje jak ważne i pilne są to zagadnienia.
Z przedmowy do pierwszego wydania
Poprzednie wydanie niniejszej książki ukazało się w 1993 roku i była to pierwsza kompleksowa publikacja dotycząca ochrony i rewaloryzacji zabytków ogrodowych w Polsce. Zawarto niej wyniki badań konserwatorskich ośrodków polskich i zagranicznych, oraz bogate doświadczenia własne autora publikacji. Longin Majdecki to wybitny planista ogrodowy, a także niekwestionowany autorytet w dziedzinie ochrony i rewaloryzacji ogrodów. Drugie wydanie, bogato ilustrowane, ukazuje się po 26 latach i zawiera uzupełnienia wynikające ze zmian w prawodawstwie, teorii konserwacji i stosowanych metodach, oraz przedstawia realizacje konserwatorskie aż do czasów współczesnych.
Książka polecana miłośnikom sztuki ogrodowej, profesjonalistom zajmującym się problematyką ochrony i konserwacji ogrodów historycznych, pracownikom służb konserwatorskich, właścicielom i opiekunom zabytkowych parków i ogrodów; przydatna dla studentów kierunków: architektura krajobrazu, architektura i urbanistyka, historia sztuki.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Biologia i przyroda
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-20376-4
• ISBN druku: 978-83-012-0356-6
• Liczba stron: 480

Przedmowa  11
1. Podstawy ogólne  13
	1.1. Dynamika kształtowania ogrodów  13
	1.2. Trwałość ogrodu i zabytku ogrodowego  16
	1.3. Ogród zabytkowy  18
	1.4. Wartości ogrodu zabytkowego  19
	1.5. Zakres konserwacji ogrodów  20
	1.6. Substancja zabytkowa ogrodu  22
	1.7. Cel i zadania konserwacji ogrodów  24
	1.8. Konserwacja a dzieło sztuki ogrodowej  25
2. Ochrona i konserwacja ogrodów w różnych krajach  27
	2.1. Francja  27
	2.2. Wielka Brytania  34
	2.3. Niemcy  41
	2.4. Belgia  51
	2.5. Holandia  52
	2.6. Austria  55
	2.7. Włochy  59
	2.8. Hiszpania  65
	2.9. Portugalia  67
	2.10. Dania  70
	2.11. Szwecja  71
	2.12. Norwegia  72
	2.13. Rosja  73
	2.14. Czechy  75
	2.15. Słowacja  80
	2.16. Węgry  82
	2.17. Litwa  85
	2.18. Łotwa  86
	2.19. Estonia  89
	2.20. Niektóre kraje pozaeuropejskie  90
3. Rozwój konserwacji ogrodów w Polsce  97
	3.1. Początki konserwacji ogrodów do połowy wieku XIX  97
	3.2. Konserwacja ogrodów w latach 1863–1918  101
	3.3. Rozwój konserwacji ogrodów w okresie międzywojennym 1918–1939  104
	3.4. Rozwój konserwacji ogrodów w okresie powojennym, po roku 1945  106
	3.5. Konserwacja ogrodów na przełomie XX i XXI w 116
	3.6. Ochrona prawna i struktura służby ochrony zabytków  129
	3.7. Opieka społeczna nad zabytkami  134
	3.8. Ośrodki naukowe i badawcze  137
	3.9. Zasoby ogrodów i parków zabytkowych  140
	3.10. Ewidencjonowanie zabytkowych ogrodów i parków  141
4. Współpraca międzynarodowa w dziedzinie ochrony i konserwacji ogrodów  145
	4.1. Działalność UNESCO  145
	4.2. Działalność ICOMOS  146
	4.3. Działalność IFLA  150
	4.4. Działalność innych organizacji  151
	4.5. Międzynarodowe dokumenty i uchwały  153
	4.6. Ochrona światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego  157
5. Metodologia badań ogrodowych   163
	5.1. Metoda dendrochronologiczna  164
	5.2. Archeologia ogrodowa  171
	5.3. Metoda florystyczna  178
	5.4. Metoda przekrojów historycznych  180
	5.5. Metoda porównawcza  182
	5.6. Metoda historyczna  184
6. Przyczyny zniszczeń ogrodów i rodzaje działań konserwatorskich  187
	6.1. Przyczyny wewnętrzne  188
	6.2. Przyczyny zewnętrzne  196
	6.3. Przyczyny ogólne  200
	6.4. Działania zabezpieczające   204
	6.5. Działania pielęgnacyjno-konserwacyjne  205
	6.6. Działania rewaloryzacyjne   206
	6.7. Działania adaptacyjne  207
7. Adaptacja zabytkowych założeń ogrodowych na potrzeby współczesne 209
	7.1. Zasady ogólne adaptacji  211
	7.2. Wykorzystanie bez zmiany pierwotnego przeznaczenia i sposobu użytkowania  212
	7.3. Wykorzystanie bez zmiany pierwotnego przeznaczenia, ale ze zmianą sposobu użytkowania  213
	7.4. Wykorzystanie ze zmianą przeznaczenia, ale z utrzymaniem pierwotnego sposobu użytkowania  213
	7.5. Wykorzystanie ze zmianą zarówno pierwotnego przeznaczenia, jak i sposobu użytkowania   214
	7.6. Wykorzystanie w powiązaniu z rozbudową o nowe części terenu, bez naruszania historycznego układu przestrzennego  215
	7.7. Wykorzystanie w układzie urbanistycznym przy kształtowaniu ogólnomiejskich systemów terenów zieleni  216
	7.8. Wykorzystanie w systemie ekoprzestrzennym miasta oraz kompleksach obszarów chronionych  216
	7.9. Wykorzystanie w kształtowaniu warunków optymalizujących klimatyczno-zdrowotnego środowiska życia człowieka  217
	7.10. Przesłanki kulturowego oddziaływania  218
8. Ochrona i pielęgnowanie drzew i drzewostanów parkowych  219
	8.1. Dynamika rozwoju drzew i drzewostanów  219
	8.2. Kształtowanie drzewostanu parkowego  221
	8.3. Ocena stanu zdrowotnego drzew  222
	8.4. Zapobieganie uszkodzeniom   224
	8.5. Bieżące usuwanie szkód  228
	8.6. Regulacja zagęszczenia i trzebieże  232
	8.7. Leczenie uszkodzeń drzew z ubytkiem drewna  234
	8.8. Choroby i szkodniki drzew oraz możliwości ich zwalczania  239
	8.9. Ochrona drzew pomnikowych  242
9. Partery ogrodowe z czasów renesansu i baroku  245
	9.1. Przemiany i formy występowania parterów  245
	9.2. Główne typy parterów ogrodowych  253
	9.3. Odtwarzanie parterów  263
	9.4. Technologia urządzania parterów  270
10. Formy kwiatowe w parkach krajobrazowych  283
	10.1. Rozwój form kwiatowych   283
	10.2. Klomby i grupy kwiatowe   290
	10.3. Kosze kwiatowe  292
	10.4. Kobierce kwiatowe i partery kobiercowe  295
	10.5. Ozdoby kwiatowe  302
	10.6. Odtwarzanie form kwiatowych  304
11. Rewaloryzacja układów alejowych   317
	11.1. Uzupełnianie ubytków w alejach  320
	11.2. Dobór drzew alejowych  324
	11.3. Odtwarzanie alei  325
	11.4. Aleje i promenady miejskie   326
	11.5. Adaptacja układów alejowych  329
12. Rewaloryzacja żywopłotów i szpalerów  331
	12.1. Uzupełnianie ubytków żywopłotów i szpalerów  335
	12.2. Odmładzanie żywopłotów   339
	12.3. Wymiana żywopłotów  339
	12.4. Przywracanie formy szpalerów  340
	12.5. Odtwarzanie żywopłotów i szpalerów  340
	12.6. Adaptacja form przekształconych  342
	12.7. Utrzymywanie żywopłotów obwódkowych  343
	12.8. Rekonstrukcja form szczególnych i zabezpieczenie materiałowe  343
	12.9. Warunki ogólne  345
13. Syngieltony, grupy i klomby  347
	13.1. Pielęgnowanie i rewaloryzacja syngieltonów (samotników)  352
	13.2. Pielęgnowanie i rewaloryzacja grup drzewiastych  357
	13.3. Przejawy deformacji klombów  359
	13.4. Rewaloryzacja klombów  361
14. Ochrona i kształtowanie runa parkowego  365
	14.1. Znaczenie runa w ogrodach historycznych  365
	14.2. Rozpoznanie wytworzonego runa  367
	14.3. Wymagania konserwatorskie   368
	14.4. Kierunki działań adaptacyjnych  370
	14.5. Urządzanie i odtwarzanie runa parkowego  371
15. Trawniki i łąki parkowe  375
	15.1. Rodzaje i formy występowania  375
	15.2. Mieszanki i dobór traw  378
	15.3. Urządzanie i renowacja  382
	15.4. Pielęgnowanie trawników   383
16. Szata roślinna parków historycznych  385
	16.1. Zasady kształtowania doboru gatunkowego  385
	16.2. Udział drzew i krzewów introdukowanych w wieku XVII i XVIII  388
	16.3. Udział drzew i krzewów introdukowanych oraz form ogrodowych w wieku XIX   391
	16.4. Nowe formy drzew i krzewów w wieku XX  396
	16.5. Formy pnączy drzewiastych   397
	16.6. Rośliny kwietnikowe  398
17. Drogi i nawierzchnie parkowe  405
	17.1. Rozwój form drogowych  405
	17.2. Konserwacja układu dróg parkowych  410
	17.3. Nawierzchnie dróg parkowych  412
	17.4. Elementy i urządzenia drogowe  419
18. Układy i elementy wodne w założeniach ogrodowych  427
	18.1. Rozwój i przemiany form wodnych  427
	18.2. Zasoby miejscowe wody  432
	18.3. Poziom lustra wody  434
	18.4. Utrzymanie czystości wody   435
	18.5. Umacnianie brzegów zbiorników wodnych  438
19. Ochrona i konserwacja rzeźb ogrodowych  443
	19.1. Rozwój form rzeźbiarskich   443
	19.2. Przenoszenie rzeźb  450
	19.3. Kopie rzeźb ogrodowych  450
	19.4. Konserwacja rzeźb  450
20. Mała architektura ogrodowa  455
	20.1. Rozwój i przemiany form małej architektury ogrodowej  455
	20.2. Wyposażenie ogrodowe: ławki, kosze na śmieci, oświetlenie, znaki informacyjne  462
21. Przestrzenne formy ochrony konserwatorskiej  473
	21.1. Tezy główne ochrony  473
	21.2. Zagrożenia zewnętrzne  474
	21.3. Zagrożenia wewnętrzne  476
	21.4. Formy ochrony zabytków   477
	21.5. Strefy ochrony zabytków  478
	21.6. Struktura strefy ochrony konserwatorskiej  478
	21.7. Wyznaczanie strefy ochrony konserwatorskiej  479
	21.8. Funkcja i formy działań ochronnych w strefie konserwatorskiej  485
	21.9. Skuteczność stref ochrony konserwatorskiej  486
	21.10. Powiązanie z planowaniem przestrzennym  487
22. Dokumentacja konserwatorska   489
	22.1. Dokumentacja historyczna   489
	22.2. Inwentaryzacja dendrologiczna  497
	22.3. Dokumentacja realizacyjna   499
23. Wykonywanie robót konserwatorskich  505
	23.1. Tryb wykonywania robót  505
	23.2. Uwarunkowania realizacyjne   506
	23.3. Gospodarka drzewostanem   508
	23.4. Operaty konserwatorskie  510
	23.5. Dokumentacja powykonawcza  511
Literatura   513
Indeks nazw  521
Indeks nazwisk  529