Pielęgniarstwo diabetologiczne
Cukrzyca ze względu na skalę zjawiska, przewlekły charakter, a także nieuleczalność jest chorobą społeczną. Prawidłowe leczenie chorego wymaga skoordynowanego działania zespołu terapeutycznego, w skład którego wchodzą m.in. pielęgniarka, lekarz i
dietetyk. Głównym założeniem publikacji jest przede wszystkim ukazanie problemów z jakimi stykają się pielęgniarki opiekujące się pacjentami chorymi na cukrzycę. Publikacja omawia przede wszystkim: - postępowanie terapeutyczne, - edukację chorych, - aspekty prawne związane z opieką nad pacjentem chorym na cukrzycę. Książka zawiera aneks, w którym znajdują się: diagramy krzyżówki, przykładowa instrukcja obsługi glukometru, symulacje przygotowania posiłków, a także rysunki dzieci chorych na cukrzycę. Publikacja skierowana jest do pielęgniarek pracujących i kształcących się zawodowo oraz do studentów pielęgniarstwa.
Przedmowa 9
1. Cukrzyca jako choroba społeczna i cywilizacyjna – Renata Wójcik 15
1.1. Organizacja ośrodków diabetologicznych 15
1.1.1. Organizacja opieki nad dorosłym chorym na cukrzycę 15
1.1.2. Organizacja opieki diabetologicznej dla dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę 17
1.2. Epidemiologia cukrzycy 17
1.3. Podział cukrzycy, etiologia i patogeneza 19
1.4. Koszty społeczne leczenia cukrzycy 22
1.5. Współpraca pielęgniarki w zespole terapeutycznym 23
2. Postępowanie terapeutyczne w cukrzycy – Grażyna Korzeniewska, Danuta Gajewska, Beata Stepanow, Ewa Kostrzewa-Zabłocka, Alicja Szewczyk, Renata Koczan, Renata Seredyn 25
2.1. Metody niefarmakologiczne 25
2.1.1. Odżywianie – Grażyna Korzeniewska, Danuta Gajewska 25
2.1.2. Wysiłek fizyczny – Beata Stepanow 61
2.2. Metody farmakologiczne 68
2.2.1. Leczenie lekami doustnymi – Ewa Kostrzewa-Zabłocka 68
2.2.2. Leczenie insuliną – Alicja Szewczyk, Renata Koczan, Renata Seredyn 76
3. Opieka pielęgniarska – Beata Stepanow, Dorota Herbut, Cecylia Olszak, Elżbieta Nowicka, Agnieszka Wróblewska, Halina Mazur, Elżbieta Rakowicz, Małgorzata Krajewska, Elżbieta Kościńska, Mirosława Młynarczuk, Justyna Kapuściok, Alicja Szewczyk, Grażyna Bączek 108
3.1. Samokontrola glikemii w cukrzycy – Beata Stepanow 108
3.2. Ostre powikłania cukrzycy – Dorota Herbut, Cecylia Olszak, Elżbieta Nowicka 115
3.2.1. Hipoglikemia 115
3.2.2. Stany ostrego niedoboru insuliny – śpiączki hiperglikemiczne 126
3.3. Przewlekłe powikłania cukrzycy 139
3.3.1. Retinopatia cukrzycowa – Agnieszka Wróblewska, Halina Mazur 139
3.3.2. Cukrzycowa choroba nerek – Elżbieta Rakowicz, Beata Stepanow 147
3.3.3. Choroby naczyniowe mózgu w przebiegu cukrzycy – Dorota Herbut, Cecylia Olszak, Elżbieta Nowicka 155
3.3.4. Kardiomiopatia – Dorota Herbut, Cecylia Olszak, Elżbieta Nowicka 159
3.3.5. Zmiany skórne – Małgorzata Krajewska 163
3.3.6. Paradontoza – Elżbieta Kościńska 175
3.4. Zespół stopy cukrzycowej 176
3.4.1. Zasady rozpoznawania – Mirosława Młynarczuk 176
3.4.2. Wykaz badań stosowanych w diagnostyce i monitorowaniu zespołu stopy cukrzycowej – Mirosława Młynarczuk 187
3.4.3. Edukacja z zakresu profilaktyki stopy cukrzycowej – Justyna Kapuściok 192
3.5. Opieka pielęgniarska nad dziećmi chorymi na cukrzycę w środowisku nauczania i wychowania – Alicja Szewczyk 199
3.6. Opieka pielęgnacyjno-położnicza w przebiegu ciąży – Grażyna Bączek 209
3.6.1. Cukrzyca przedciążowa. Opieka nad kobietą w okresie przedkoncepcyjnym, w czasie ciąży, opieka okołoporodowa i w czasie połogu 210
3.6.2. Opieka nad kobietą w ciąży chorą na cukrzycę ciężarnych 217
3.7. Opieka okołooperacyjna u chorych na cukrzycę – Dorota Herbut, Elżbieta Nowicka, Cecylia Olszak 224
4. Edukacja chorych na cukrzycę – Elżbieta Kościńska, Alicja Szewczyk, Dorota Herbut, Beata Stepanow 241
4.1. Cele, funkcje i znaczenie edukacji terapeutycznej – Elżbieta Kościńska 241
4.1.1. Edukacja formalna i nieformalna 245
4.1.2. Zespół edukacyjny we współczesnym systemie ochrony zdrowia 248
4.1.3. Etapy edukacji terapeutycznej w cukrzycy 249
4.1.4. Metody i formy procesu uczenia się 252
4.1.5. Czynniki determinujące efektywność uczenia się– nauczania 256
4.1.6. Zakres edukacji 261
4.2. Modele edukacji zdrowotnej w cukrzycy 262
4.2.1. Model u dzieci i młodzieży – Alicja Szewczyk 264
4.2.2. Model u osób dorosłych – Elżbieta Kościńska 269
4.2.3. Model u seniorów – Elżbieta Kościńska 270
4.2.4. Model u osób słabowidzących i niewidomych – Dorota Herbut 272
4.2.5. Modele światowe – Beata Stepanow 286
5. Psychologiczne aspekty przebiegu i leczenia cukrzycy – Joanna Pietrusińska 291
5.1. Psychologia chorego somatycznie 291
5.2. Specyfika cukrzycy w ujęciu psychologicznym 291
5.2.1. Czynniki emocjonalne w przebiegu i w leczeniu cukrzycy 292
5.2.2. Psychologiczna charakterystyka cukrzycy 292
5.3. Psychologiczna sytuacja osoby z cukrzycą 295
5.3.1. Reakcja pacjenta na rozpoznanie cukrzycy 295
5.3.2. Postępowanie w pierwszej fazie choroby 295
5.3.3. Emocjonalne reakcje na chorobę 296
5.4. Cukrzyca typu 1 w życiu i rozwoju dziecka 297
5.4.1. Dynamika adaptacji rodziny do choroby 297
5.4.2. Cukrzyca w różnych okresach życia dziecka 298
5.4.3. Rozwój dzieci i młodzieży z cukrzycą 299
5.4.4. Zaburzenia emocjonalne i zachowania towarzyszące cukrzycy 300
5.4.5. Zakłócenia funkcjonowania emocjonalnego i poznawczego w stanach hipo- i hiperglikemii 301
5.4.6. Rodzina wobec przewlekłej choroby dziecka 302
5.4.7. Sygnały emocjonalnej adaptacji do cukrzycy u dzieci i młodzieży 302
5.5. Współpraca pacjenta z zespołem leczącym 303
5.5.1. Zmiana paradygmatu w terapii cukrzycy: od przedmiotu do podmiotu leczenia 303
5.5.2. Psychologiczne znaczenie wiedzy o chorobie 305
5.5.3. Komunikacja z pacjentem chorym na cukrzycę 306
5.5.4. Psychologiczne błędy w postępowaniu wobec pacjenta z cukrzycą 307
5.6. Jakość życia osób z cukrzycą 308
5.6.1. Pojęcie jakości życia w medycynie 309
5.6.2. Jakość życia osób z cukrzycą 310
6. Programy profilaktyczne i terapeutyczne w cukrzycy – Ewa Kostrzewa-Zabłocka 312
6.1. Schemat programu zdrowotnego 313
7. Stowarzyszenia diabetologiczne – społeczne i profesjonalne – Beata Stepanow 319
8. Akty prawne związane z opieką pielęgniarską – Alicja Szewczyk 322
Aneks – Alicja Szewczyk 327
Piśmiennictwo 338
Skorowidz 343
