Struktura teorii socjologicznej. Wydanie nowe
W swoim podręczniku Jonathan H. Turner analizuje strukturę i stan współczesnej teorii socjologicznej. Omawia wszystkie liczące się teorie socjologiczne, które mają walor albo ogólnych teorii społeczeństwa, albo ogólnych teorii procesów przebiegających na wielu poziomach i dotyczących wielu różnych sfer życia społecznego. Analizuje też nowinki teoretyczne, które wyłoniły się z klasycznego pnia danej orientacji. Nowe wydanie Struktury teorii socjologicznej jest udoskonaloną, znacznie poszerzoną edycją z 1978 roku, która w przekładzie Jacka Szmatki ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN w 1985 roku. Obecna wersja składa się z 7 części, odpowiadających podstawowym perspektywom teoretycznym: * teorii funkcjonalnej, * teorii ewolucyjnej, * teorii konfliktu, * teorii wymiany, * teorii interakcjonistycznej, * teorii strukturalistycznej * oraz teorii krytycznej. Publikacja posiada 44 rozdziały (14 z nich autor napisał od początku, a 29 dodał). Modularna kompozycja książki nie narzuca określonego wzoru czy porządku czytania. Czytelnicy sami mogą wybierać interesujące ich tematy. Modularność książki wzmacnia także jej wielopoziomowa struktura. Materiał zawarty w podręczniku jest prezentowany na trzech zasadniczych poziomach: * kształtowania się tradycji, * dojrzewania tradycji * i kontynuowania tradycji. Ułatwia to znacznie zarówno selektywne korzystanie z książki, jak i orientację w bardzo rozległym materiale. Publikacja może służyć nie tylko studentom socjologii i innych nauk społecznych, ale także badaczom jako źródło informacji na temat teorii socjologicznych rozwijanych obecnie na świecie.
Przedmowa do wydania polskiego XXI
Przedmowa XXV
O zmianach XXV
Podziękowania XXVI
1. Teoria socjologiczna 1
Natura teorii naukowej 1
Krytyka teorii naukowej w socjologii 4
Siedem podstawowych orientacji teoretycznych 5
Część I. Teoria funkcjonalna 6
2. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii funkcjonalnej 9
Analogia organicystyczna 9
Funkcjonalizm analityczny – Spencer 10
Funkcjonalizm – Durkheim 13
Funkcjonalizm a tradycja antropologiczna 16
Radcliffe-Brown 16
Malinowski 18
Funkcjonalizm a duch Webera 20
Podsumowanie 22
3. Dojrzewanie tradycji I. Podejście empiryczne – Merton 24
Teorie średniego zasięgu 25
Paradygmat analizy funkcjonalnej 26
Teza o jedności funkcjonalnej 27
Teza o uniwersalności funkcjonalnej 27
Teza o niezbędności 28
Algorytm przeprowadzania analizy funkcjonalnej 29
Podsumowanie 31
4. Dojrzewanie tradycji II. Podejście analityczne – Parsons 32
Struktura działania społecznego 32
System społeczny 35
Przejście do imperatywizmu funkcjonalnego 40
Informacyjna hierarchia kontroli 42
Uogólnione środki wymiany 43
Zmiana społeczna 44
„Natura ludzka” 46
5. Kontynuowanie tradycji I. Neofunkcjonalizm – Alexander. (Rozdział napisany wspólnie z Paulem Colomym) 49
Obrona postpozytywizmu 50
Neofunkcjonalizm jako uogólniony dyskurs teoretyczny 53
Wielowymiarowość świata społecznego 53
Problemy redukcjonizmu i konflacji 53
Działanie i porządek 54
Powiązanie mikro–makro 56
Metoda specyfikacji 58
Ideologia 60
Modele systemów 60
Neofunkcjonalistyczne programy badawcze. Dwie ilustracje 61
Analiza zmiany 61
Analiza kultury 64
Podsumowanie 66
6. Kontynuowanie tradycji II. Funkcjonalizm systemowy – Luhmann 67
Podejście ogólnosystemowe 68
System i środowisko 68
Wymiary środowiska 68
Typy systemów społecznych 69
Systemy interakcyjne 69
Systemy organizacyjne 70
Systemy społeczeństwa 70
Zróżnicowanie, integracja i konflikt w systemie 71
Środki komunikacji, refleksyjność i autotematyzacja 73
Komunikacja a kody 73
Środki komunikacji 74
Refleksyjność i autotematyzacja 74
Zasada podejścia Luhmanna 75
Koncepcja ewolucji społecznej 75
Podstawowe mechanizmy ewolucji 76
Ewolucja a zróżnicowanie społeczne 77
Zróżnicowanie funkcjonalne społeczeństwa 80
Polityka jako system społeczny 80
Autonomia systemu prawnego 83
Gospodarka jako system społeczny 84
Część II. Teoria ewolucyjna 87
7. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii ewolucyjnej. (Rozdział napisany wspólnie z Alexandrą Maryanski) 89
Pierwszy bioekolog w socjologii – Spencer 90
Analogia bioekologiczna – Durkheim 92
Dobór naturalny – Darwin 94
Podsumowanie 96
8. Dojrzewanie tradycji. Teorie ekologiczne i biologiczne. (Rozdział napisany wspólnie z Alexandrą Maryanski) 97
Ekologia miasta 97
Szkoła chicagowska 97
Zapożyczenia z ekologii 98
Ogólny model chicagowskiej szkoły ekologii miasta 99
Genetyka a dobór naturalny 101
Genetyka pojedynczego organizmu 101
Genetyka populacji 101
Kodyfikacja socjobiologii 104
Pierwsi prawdziwi socjobiolodzy 105
Wczesne teorie instynktu 105
Podsumowanie 110
9. Kontynuowanie tradycji I. Teorie ekologiczne 112
Makropoziomowa teoria ekologiczna – Hawley 113
Produkcja, transport i komunikacja 113
Środowisko 114
Funkcje i funkcje podstawowe 114
Equilibrium i zmiana 116
Wzrost i ewolucja 118
Teorie ekologii miasta 125
Teorie ekologii organizacji 129
Teoria ekologiczna – Hannan i Freeman 130
Teoria ekologiczna – McPherson 133
Podsumowanie 137
10. Kontynuowanie tradycji II. Nowe teorie ewolucyjne.(Rozdział napisany wspólnie z Alexandrą Maryanski) 138
Teorie socjobiologiczne 139
Podejście van den Berghe’a 139
Dobór krewniaczy 139
Wzajemność 141
Przymus 142
Konceptualizacja procesów kulturowych 143
Socjobiologiczne wyjaśnienia zjawisk społecznych 143
Podejście Lopreata 145
Międzygatunkowe porownania form społecznych 150
Podejście Machalka 150
Ograniczenia organiczne 151
Ograniczenia ekologiczne 151
Ograniczenia związane z relacją między kosztem a zyskiem 152
Ograniczenia socjologiczne 152
Teorie stadiów ewolucji 154
Teoria ewolucyjna – Lenscy i Nolan 156
Ewolucyjne podejście do przekształceń społecznych – Sanderson 159
Model „ustrojów biospołeczno-kulturowych’’ – Freese 162
Powrót do teorii natury ludzkiej 165
Teoria płci kulturowej – Udry 166
Międzygatunkowa analiza porównawcza źródeł uspołecznienia człowieka – Maryanski 169
Podsumowanie 173
Część III. Teoria konfliktu 175
11. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii konfliktu 177
Marks 178
Weber 180
Simmel 184
Rozwój teorii konfliktu 186
12. Dojrzewanie tradycji I. Teoria dialektyczna – Dahrendorf 188
Krytyka funkcjonalizmu 188
Założenia dialektyczne 189
Twierdzenia teoretyczne 192
Podsumowanie 194
13. Dojrzewanie tradycji II. Funkcjonalna teoria konfliktu – Coser 195
Przyczyny konfliktu 196
Gwałtowność konfliktu 197
Trwanie konfliktu 199
Funkcje konfliktu społecznego 199
Podsumowanie 202
14. Dojrzewanie tradycji III. Syntetyczna teoria konfliktu – Turner 203
Procesualny model konfliktu 203
Stadium 3. Wycofanie legitymacji 205
Stadium 4. Początki świadomości interesów obiektywnych 206
Stadium 5. Pobudzenie emocjonalne pokrzywdzonych 206
Stadium 6. Okresowe wybuchy zbiorowe 206
Stadium 7. Zwieszona intensywność 207
Stadium 8. Próby zorganizowania się 207
Stadium 9. Stopień gwałtowności konfliktu 209
Początek ery współczesnej w teorii konfliktu 210
15. Kontynuowanie tradycji I. Teorie neoweberowskie. Podejście analityczne – Collins 211
Mikropodstawa organizacji społecznej 211
Socjologia konfliktu 212
Rozmowa i rytuał 213
Poważanie i zachowanie się 215
Kultury klasowe 216
Procesy organizacyjne 217
Państwo i gospodarka 219
Geopolityka 220
Podsumowanie 221
16. Kontynuowanie tradycji II. Teorie konfliktu w socjologii historyczno –porównawczej. (Rozdział napisany wspólnie z Rebeccą S. K. Li) 223
Mobilizacja mas i upadek państwa 224
Studium źródeł dyktatury i demokracji – Moore 225
Teoria rewolucji agrarnej – Paige 228
Teoria mobilizacji zasobów – Tilly 231
Analiza państwa i rewolucji społecznych – Skocpol 235
Teoria upadku państwa – Goldstone 239
Podsumowanie 242
17. Kontynuowanie tradycji III. Teorie neomarksowskie 244
Zwięzły przegląd tez Marksa 244
Neomarksowska analiza klasowa 246
Marksizm analityczny – Wright 247
Klasa społeczna, emancypacja i historia 247
Mikro- a makropoziom analizy klasowej 249
Problem klasy średniej 251
Sprzeczne położenie klasowe 252
Zwielokrotniony wyzysk 253
Wyłaniający się schemat 254
Ogólny projekt Marksowski 256
Neomarksowska analiza systemów światowych 257
Wallerstein 258
Imperia światowe i gospodarka światowa 258
Centrum, peryferie i półperyferie 259
Dynamika gospodarki światowej 260
Inne cykliczne dynamiki w gospodarce światowej 261
Sekwencje hegemonii 262
Czy koniec kapitalizmu? 262
Podsumowanie 263
18. Kontynuowanie tradycji IV. Teorie nierówności i stratyfikacji związanych z płcią kulturową 264
Wczesna teoria stratyfikacji związanej z płcią kulturową – Collins 265
Teoria stratyfikacji związanej z płcią kulturową – Blumberg 267
Teoria praw płci kulturowej – Chafetz 271
Trwałość stratyfikacji związanej z płcią kulturową 271
Przymus jako podstawa nierówności związanych z płcią kulturową 271
Woluntarystyczne podstawy nierówności związanych z płcią kulturową 273
Zmieniające się systemy nierówności i stratyfikacji związanych z płcią kulturową 274
Zmienne demograficzne 274
Zmienne technologiczne 275
Zmienne ekonomiczne 275
Zmienne polityczne 275
Podsumowanie. Próba syntezy teoretycznej 278
Skutki ekonomii politycznej 278
Podstawowe warunki przyczynowe 279
Mobilizacja zasobów i konflikt a płeć kulturowa 280
Część IV. Teoria wymiany 283
19. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii wymiany 285
Teoria wymiany w ekonomii klasycznej 285
Teoria wymiany w antropologii 287
Frazer 287
Wymiana niematerialna – Malinowski 288
Powstanie strukturalnej teorii wymiany – Mauss 290
Strukturalizm – Lévi-Strauss 291
Behawioryzm psychologiczny a teoria wymiany 294
Tradycja socjologiczna a teoria wymiany 297
Teoria wymiany a konflikt – Marks 298
Simmel 299
Podsumowanie 300
20. Dojrzewanie tradycji I. Podejście behawiorystyczne – Homans 301
Podejście podstawowe 301
Podstawowe zasady wymiany 303
Wykorzystanie podstawowych zasad wymiany do konstruowania wyjaśnienia 305
Od zachowania do makrostruktury 308
21. Dojrzewanie tradycji II. Podejście dialektyczne – Blau 311
Podstawowe zasady wymiany 311
Elementarne systemy wymiany 313
Naciski w kierunku integracji 315
Naciski w kierunku opozycji 317
Systemy wymian a makrostruktura 318
Wartości pośredniczące 319
Instytucjonalizacja 319
Poziomy organizacji społecznej 321
Obraz organizacji społecznej 323
Podsumowanie 324
22. Dojrzewanie tradycji III. Sieciowe ujecie wymiany – Emerson 325
Strategia podstawowa 325
Podstawowe procesy wymiany 326
Podstawowe twierdzenia o wymianie 327
Struktura, sieci i wymiana 328
Monopol jednostronny 328
Podział pracy 329
Kręgi społeczne 330
Sieci uwarstwione 332
Podsumowanie 333
23. Dojrzewanie tradycji IV. Modele ekonomiczne i teoria gier w teorii wymiany. (Rozdział napisany wspólnie z Charlesem H. Powersem) 335
Rynki i racjonalni aktorzy 335
Założenia ekonomii neoklasycznej 335
Dyskusja wokół założeń neoklasycznych 338
Teoria gier 340
Dylemat więźnia. Ulubiony przykład w teorii gier 343
Dylemat więźnia a problem równowagi optymalnej w sensie Pareta 345
Podsumowanie 346
24. Kontynuowanie tradycji I. Teorie racjonalnego wyboru 348
Teoria solidarności grupowej – Hechter 349
Podstawowy problem porządku w teorii racjonalnego wyboru 350
Podstawy kontroli społecznej. Zależność, monitorowanie i sankcje 351
Typy grup 352
Wzory kontroli w grupach kompensacyjnych i w grupach obligatoryjnych 356
Synteza teorii 358
Implikacje makrostrukturalne 358
Teoria solidarności grupowej – Coleman 359
Przekazywanie praw do działania 360
Popyt na normy i sankcje 360
Zasady solidarności grupowej. Synteza teorii Hechtera i Colemana 362
Podsumowanie 364
25. Kontynuowanie tradycji II. Teorie sieci wymian 365
Podstawowe idee w podejściu Emersona 365
Program teoretyczny Cook 368
Procesy angażowania się w sieciach 368
Pozycje centralne w sieciach a dystrybucja władzy 369
Równość i sprawiedliwość w sieciach wymian 371
Sieci wymian uogólnionych 373
Program teoretyczny Lawlera 376
Władza a negocjacje 376
Zaangażowanie w sieciach wymian 381
Program teoretyczny Molm 385
Pytanie podstawowe 386
Podstawowe pojęcia 387
Wyjaśnienie teoretyczne 388
Nowe koncepcje teoretyczne 391
Paradoksy wymian odwzajemnianych 392
Podsumowanie 393
Część V. Teoria interakcjonistyczna 394
26. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii interakcjonistycznej i fenomenologicznej 397
Wczesne amerykańskie intuicje interakcjonistyczne 397
Analiza jaźni – James 397
Analiza jaźni – Cooley 398
Pragmatyzm – Dewey 399
Pragmatyzm, darwinizm i behawioryzm w myśli Meada 400
Synteza myśli Meada 401
Umysł 401
Jaźń 402
Społeczeństwo 403
Konceptualizacja struktury i roli 405
Teoria roli – Park 405
Teoria roli – Moreno 406
Teoria roli – Linton 406
Wczesne intuicje europejskie 407
Analiza interakcji – Simmel 407
Metamorfoza Durkheima 408
Analiza „działania społecznego’’ – Weber 409
Fenomenologia europejska 410
Husserl 411
Interakcjonizm fenomenologiczny – Schütz 413
Rozwój wczesnych intuicji interakcjonistycznych 416
27. Dojrzewanie tradycji I. Kodyfikacja interakcjonizmu symbolicznego 418
Punkty zbieżne w interakcjonizmie symbolicznym 419
Posługiwanie się symbolami 419
Komunikacja symboliczna 419
Interakcja i przyjmowanie roli 420
Interakcja, istoty ludzkie i społeczeństwo 420
Obszary niezgody i kontrowersji w interakcjonizmie symbolicznym 421
Natura jednostki 422
Istota interakcji 422
Istota organizacji społecznej 424
Istota metod 425
Rozbieżne założenia dotyczące przyczynowości 425
Rozbieżne stanowiska metodologiczne 427
Istota i możliwości teorii socjologicznej 429
Budowanie teorii – strategia Blumera 429
Budowanie teorii – strategia Kuhna 431
Podsumowanie 431
28. Dojrzewanie tradycji II. Teorie jaźni i tożsamości 435
Teoria tożsamości – Stryker 436
Oznaczenia i definicje 436
Tożsamość i hierarchia uwydatnień 437
Zaangażowanie i jaźń 437
Twierdzenia podstawowe 437
Teoria tożsamości – McCall i Simmons 439
Tożsamość roli i poparcie dla roli 439
Mechanizmy podtrzymywania poparcia dla roli 440
Hierarchia ważności 441
Podstawowa dynamika wymian 442
Podsumowanie 443
29. Dojrzewanie tradycji III. Teorie roli. Podejście syntetyczne – Turner 445
Proces tworzenia roli 446
„Potoczna norma spójności’’ 447
Tymczasowy charakter interakcji 447
Proces potwierdzania roli 448
Koncepcja samego siebie a rola 448
Strategia budowania teorii roli 449
Powstanie i charakter ról 450
Rola jako układ interakcyjny 450
Rola w odniesieniu do aktora 451
Rola w układzie organizacyjnym 451
Rola w układzie społecznym 452
Rola a osoba 452
Podsumowanie. Formułowanie praw wyjaśniających 453
Funkcjonalność 454
Żywotność 454
Reprezentacja 454
30. Dojrzewanie tradycji IV. Podejście dramaturgiczne – Goffman 456
Metafora dramaturgiczna 458
Teatr życia codziennego 459
Interakcja zogniskowana 462
Spotkania 462
Rytuał 464
Role 466
Jaźń 467
Rozmowa 468
Zakłócenia i praktyki naprawcze w interakcji zogniskowanej 471
Interakcja niezogniskowana 472
Ramy i organizacja doświadczenia 475
Czym jest rama? 475
Ramy pierwotne 476
Klucze i przykładanie kluczy 476
Fabrykacje 477
Złożoność doświadczenia 477
Podsumowanie 479
31. Dojrzewanie tradycji V. Wyzwanie etnometodologii 480
Źródła etnometodologii 481
Interakcjonizm Blumera a etnometodologia 481
Analiza dramaturgiczna Goffmana a etnometodologia 482
Analiza fenomenologiczna Schütza a etnometodologia 483
Istota etnometodologii 483
Metafizyka czy metodologia? 483
Pojęcia i zasady etnometodologii 485
Działanie refleksyjne a interakcja 485
Indeksykalność znaczenia 486
Kilka podstawowych metod interakcyjnych 487
Poszukiwanie normalnej formy 487
Tworzenie przekładalności perspektyw 487
Stosowanie zasady et cetera 487
Odmiany podejścia etnometodologicznego 488
Pionierskie poszukiwania – Garfinkel 488
Analiza lingwistyczna – Sacks 490
Podejście poznawcze – Cicourel 491
Podejście sytuacyjne – Zimmerman, Pollner i Wieder 492
Podsumowanie 493
32. Kontynuowanie tradycji I. Teorie emocji w interakcji społecznej 495
Dramaturgiczna teoria emocji – Hochschild 495
Interakcjonistyczne teorie emocji 497
Teoria przyjmowania roli i kontroli społecznej – Shott 497
Teoria kontrolowania afektów – Heise 499
Tożsamościowa teoria emocji – Stryker 503
Teorie emocji oparte na pojęciach statusu i władzy 504
Teoria rytuałów interakcyjnych – Collins 504
Model statusu i władzy – Kemper 507
Afekt w teoriach stanów oczekiwań – Ridgeway i Berger 510
Teoria Ridgeway 511
Teoria oczekiwań afektywnych – Berger 513
Sieciowe teorie emocji 513
Teoria solidarności grupowej – Markovsky i Lawler 514
Teoria emocji i zaangażowania – Lawler 515
Ewolucjonistyczno-interakcjonistyczne teorie emocji 516
Teoria maksymalizacji afektu – Hammond 516
Teoria ewolucyjna – Turner 519
Mobilizacja energii 520
Harmonizowanie reakcji 521
Nakładanie sankcji 521
Posługiwanie się kodami moralnymi 521
Nadawanie wartości i wymiana 521
Podejmowanie decyzji 521
Psychoanalityczno-interakcjonistyczne teorie emocji 522
Psychoanalityczna teoria emocji – Scheff 522
Teoria psychoanalityczna – Turner 523
Podsumowanie 525
33. Kontynuowanie tradycji II. Teoria stanów oczekiwań. (Rozdział napisany wspólnie z Davidem G. Wagnerem) 527
Idee podstawowe 528
Zastosowanie idei podstawowych 529
Władza i prestiż 529
Charakterystyki statusu 531
Sytuacje, w których występuje wiele charakterystyk statusu 533
Sprawiedliwość dystrybutywna 534
Źródła ocen samego siebie 536
Powstawanie oczekiwań w odniesieniu do nagród 537
Ewolucja oczekiwań związanych ze statusem 538
Wyznaczniki statusu a oczekiwania i zachowanie 539
Legitymizacja hierarchii władzy i prestiżu 540
Podsumowanie. Procesy organizowania stanów oczekiwań 541
Część VI. Teoria strukturalistyczna 544
34. Kształtowanie się tradycji. Powstanie teorii strukturalistycznej 547
Elementy strukturalne w teoriach Marksa 547
Funkcjonalizm Durkheima a kształtowanie się socjologii strukturalnej 549
Strukturalizm formalny – Simmel 552
Interakcjonizm a mikrostrukturalizm 554
Strukturalizm behawiorystyczny – Mead 554
Strukturalizm fenomenologiczny – Schütz 555
Początki różnicowania się podejść strukturalnych i strukturalistycznych 556
35. Dojrzewanie tradycji. Odmiany teorii strukturalnej – francuska, brytyjska i amerykańska 557
Francuska tradycja strukturalna – Lévi-Strauss 557
Brytyjska tradycja strukturalna 561
Amerykańska tradycja strukturalna w psychologii społecznej 563
Techniki socjometryczne – Moreno 564
Badania nad komunikacją w grupach – Bavelas i Leavitt 566
Początki podejścia Gestalt i ujęć skupionych wokół pojęcia równowagi – Heider, Newcomb, Cartwright i Harary 567
Podsumowanie 570
36. Kontynuowanie tradycji I. Teoria strukturacji – Giddens 571
Krytyka „naukowej’’ teorii społecznej 571
„Teoria strukturacji’’ 572
Rekonceptualizacja struktury i systemu społecznego 573
Rekonceptualizacja instytucji 576
Zasady, układy i właściwości strukturalne 577
Sprzeczność strukturalna 578
Podmioty działania, działanie podmiotowe i działanie 579
Rutynizacja i regionalizacja interakcji 581
Rutyna 581
Regionalizacja 583
Podsumowanie 584
37. Kontynuowanie tradycji II. Teorie kulturowe. (Rozdział napisany wspólnie ze Stephanem Fuchsem) 585
Analiza kulturowa – Wuthnow 586
Struktura kulturowa, rytuał i kontekst instytucjonalny 587
Porządek moralny 588
Struktura kodów moralnych 588
Istota rytuału 589
Kontekst instytucjonalny 590
Ideologia 590
Dynamika porządku moralnego 591
Strukturalizm konstruktywistyczny – Bourdieu 593
Krytyka istniejących teorii 594
Krytyka strukturalizmu 594
Krytyka interakcjonizmu i fenomenologii 595
Krytyka utylitaryzmu 595
Kulturowa teoria konfliktu 597
Klasy i kapitał 597
Kultury klasowe a habitus 601
Podsumowanie 603
38. Kontynuowanie tradycji III. Analiza sieciowa. (Rozdział napisany wspólnie z Alexandrą Maryanski) 604
Podstawowe pojęcia teoretyczne analizy sieciowej 605
Punkty i węzły 605
Ogniwa, powiązania i połączenia 605
Wzory i konfiguracje powiązań 607
Liczba powiązań 607
Ukierunkowanie 607
Odwzajemnianie powiązań 607
Przechodniość powiązań 608
Gęstość powiązań 608
Siła powiązań 609
Pomosty 610
Pośredniczenie 610
Centralność 611
Równoważność 612
Podsumowanie 613
39. Kontynuowanie tradycji IV. Teoria makrostrukturalna – Blau 615
Koncepcja makrostruktury 615
Formalna teoria makrostruktury 617
Strategia teoretyczna 617
Podstawowe założenia i teorematy 619
Podstawowe założenia 620
Podstawowe teorematy 621
Wykorzystanie teorematów do wyjaśniania zdarzeń empirycznych 625
Czynniki egzogeniczne a teoria makrostruktury 626
Podsumowanie 627
Część VII. Teoria krytyczna 628
40. Kształtowanie się tradycji. Powstanie krytycznej analizy nowoczesności 631
Wątki krytyczne w myśli Marksa 632
Podstawowy dylemat wczesnej teorii krytycznej. Pesymizm Webera 634
Ukryty atak Simmla na projekt emancypacyjny Marksa 635
Teoria krytyczna, wyzwolenie a postmodernizm 637
41. Dojrzewanie tradycji. Szkoła frankfurcka i zwrot kulturowy 639
Szkoła frankfurcka 640
Lukcás 641
Horkheimer i Adorno 642
Zwrot heglowski w teorii krytycznej 644
Teoria hegemonii ideologicznej – Gramsci 644
Strukturalizm – Althusser 645
Podsumowanie 646
42. Kontynuowanie tradycji I. Szkoła frankfurcka – projekt Habermasa 647
Analiza „sfery publicznej’’ 648
Krytyka nauki 649
Kryzys uprawomocnienia w społeczeństwie 651
Wczesne analizy mowy i interakcji 653
Rekonceptualizacja ewolucji społecznej 655
Teoria działania komunikacyjnego 657
Projekt ogólny 658
Rekonceptualizacja działania i racjonalności 659
Świat przeżywany a procesy systemowe społeczeństwa 661
Dynamika ewolucyjna a kryzysy społeczeństwa 662
Cel teorii krytycznej 664
43. Kontynuowanie tradycji II. Feministyczna krytyka teorii socjologicznej. Płeć kulturowa, polityka i patriarchat. (Rozdział napisany wspólnie z Patricią R. Turner) 665
Reprezentacja i konstrukcja płci kulturowej 667
Pierwsze wyzwania wobec nauk społecznych 667
Socjologia dla kobiet. Feministyczne metodologie i epistemologie oraz ,,sztandarowe’’ teorie feministyczne 670
Krytyka krytyki. Wyzwania feministycznej teorii krytycznej 679
Krytyka feministyczna a rekonceptualizacja teorii socjologicznej 680
Funkcjonalizm Parsonsa 681
Teoria racjonalnego wyboru 683
Teoria marksistowska 685
Teorie postmodernistyczne 688
44. Kontynuowanie tradycji III. Teorie postmodernistyczne. (Rozdział napisany wspólnie z Kennethem Allanem) 692
Postmodernistyczna krytyka nauki 692
Lyotard 694
Rorty 695
Przykładowe opracowania i rozszerzenia w socjologii 696
Społeczeństwo jako tekst – Brown 696
Nacisk na retorykę – Lemert 697
Krytyka przeprowadzona przez Gottdienera i Seidmana 698
Postmodernizm ekonomiczny 669
Jameson 700
Harvey 702
Lash i Urry 704
Postmodernizm kulturowy 706
Baudrillard 707
Inne przykłady postmodernizmu kulturowego 709
Gergen 709
Denzin i Kellner 710
Gottdiener 711
Luckmann 711
Bauman 712
Podsumowanie 714
Indeks osób 716
Spis tabel 728
Spis diagramów 731
