Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 10, Losy Żydów łódzkich (1939-1942)

• Druk: Warszawa, 2013
• Seria / cykl: Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy
• Redakcja naukowa: Monika Polit
• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Dziesiąty tom serii stanowi wielowątkową i prezentowaną przez różne formy przekazu ilustrację losów Żydów łódzkich w latach 1939-1942. Czytelnik znajdzie w nim świadectwa bezpośrednich uczestników wydarzeń w postaci relacji, wspomnień, listów, utworów poetyckich, a także dokumenty urzędowe - teksty obwieszczeń i zarządzeń. Materiały ułożone są chronologicznie.

Najpierw ukazują dramat ucieczek z bombardowanego miasta, potem prezentują stopniowe i coraz okrutniejsze szykany i prześladowania, jakich doświadczali Żydzi pozostali w okupowanej Łodzi, wreszcie przybliżają czytelnikowi świat getta łódzkiego. To właśnie w narracjach opisujących rzeczywistość dzielnicy zamkniętej obecne są różne gatunki i dyskursy. I tak na przykład oficjalny, perswazyjny komunikat mowy wygłoszonej przez Mordechaja Chaima Rumkowskiego zderza się z niejawną, krążącą w zamkniętym obiegu, satyryczno-pamfletową, okolicznościową poezją wymierzoną w Przełożonego Starszeństwa Żydów i członków gettowej administracji.

Zdecydowana większość prezentowanych w tym tomie dokumentów nie była wcześniej publikowana. Ich różnorodność czyni tom ciekawą lekturą nie tylko dla badaczy Zagłady, ale także dla wszystkich zainteresowanych wojennymi losami Łodzi.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Redakcja: Monika Polit
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-235-1575-3
• ISBN druku: 978-83-235-1100-7
• Liczba stron: 312

Wykaz skrótów      X
Wstęp      XIII
Nota edytorska      XXII

Rozdział I. Od początku wojny do zamknięcia getta	1

	Dok. 1. Po 12.1939, Warszawa – getto. [Eliasz (Eliahu) Gutkowski], Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”]      2
	Dok. 2. Po 11.1939, b.m. Fela Wiernikówna, Relacja pt. „Wspomnienia i przeżycia wojenne”      9
	Dok. 3. Po 03.1941, b.m. [Jakub Samson?], Relacja pt. רעטעבראַ ןאַ ןופֿ ןשינעבעלרעביא" "1941 ץרעמ – 1939 רעבמעטפעס .עשראַוו ןוא שזדאָל ןיא עילימאַפֿ [„Przeżycia robotniczej rodziny w Łodzi i Warszawie. Wrzesień 1939 – marzec 1941”]      19
	Dok. 4. Po 10.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. „Moja druga ucieczka z Łodzi” (10.1941 r.)      23
	Dok. 5. Po 16.11.1940, Warszawa – getto. N.N., Wspomnienia pt. „W okupowanej Łodzi”      28
	Dok. 6. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ ןייגסיוראַ ןײַמ" [„Moje wyjście z Łodzi”]      51
	Dok. 7. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”]      54
	Dok. 8. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ךאָנ ןייגקירוצ סאָד" [„Powrót do Łodzi”]      56
	Dok. 9. Po 1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןיא רעזײַה-קנאַב יד" [„Domy bankowe w Łodzi”] 59
	Dok. 10. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ" [„Z Łodzi”]      61
	Dok. 11. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ" [„Z Łodzi”]      63
	Dok. 12. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja z Łodzi      66
	Dok. 13. Po 03.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ ןסקעלפֿער" [„Łódzkie refleksje”] (03.1941 r.)      69
	Dok. 14. Po 18.04.1942, Warszawa – getto. N.N., Wspomnienia z Łodzi i Warszawy (fragment)      72
	Dok. 15. Po 1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. טסעראַ ןײַמ ןופֿ ןעגנובעלרעביא ענײַמ" "רעגאַל רעשטשאָגאָדאַר םעד זיב [1939].11.8 [„Moje przeżycia od mojego aresztowania 8.11.[1939] do obozu w Radogoszczy”]      82
	Dok. 16. Po 12.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. ןעגנובעלרעביא רעשזדאָל ענײַמ" "(רעגאַל) [„Moje łódzkie przeżycia (obóz)”]      89
	Dok. 17. Po 10.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "ןבעל הליהק רעשזדאָל רעד ןופֿ" [„Z życia łódzkiej gminy”]      91
	Dok. 18. Po 09.1939, Warszawa – getto. [Rabin Szolem Trajstman], Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”]      94
	Dok. 19. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "ןבעל רעשזדאָל ןופֿ" [„Z łódzkiego życia”]      97
	Dok. 20. Po 28.04.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. רעשזדאָל יד ןופֿ עידעגאַרט יד" "לוש רעשיטעטשטלאַ [„Tragedia staromiejskiej synagogi w Łodzi”]      99
	Dok. 21. Po 5.05.1941, Warszawa – getto. N.N., Opracowanie na temat domu modlitwy przy starej synagodze w Łodzi (5.05.1941 r.)      101
	Dok. 22. Po 12.1939, Łódź. [Władze niemieckie Łodzi], Merkblatt für die Aussiedlung von Juden [Zarządzenie o wysiedleniu Żydów]      103
	Dok. 23. Po 12.1939, Warszawa – getto. Mojsze Szaja, Relacja żydowskiego chłopca wywiezionego z Łodzi (12.[1939])      105

Rozdział II. Getto – organizacja i warunki życia	107

	Dok. 24. Po 02.1940, Warszawa – getto. D.T., Relacja pt. ןיא אָטעג ןופֿ עיצאַזינאַגראָ יד" "שזדאָל [„Organizacja getta w Łodzi”]      108
	Dok. 25. Po 03.1940, Warszawa – getto. L.G., Relacja o wydarzeniach w Łodzi (grudzień 1939 – marzec 1940 r.)      111
	Dok. 26. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”]      119
	Dok. 27. Po 04.1941, Warszawa – getto. Jan Kapczan, טפֿאַשטריוו-סנאַניפֿ רעד ןגעוו ןלאַירעטאַמ" "המחלמ רעד תעשב תוליהק [עשי]דיי ןופֿ [„Materiały o gospodarce finansowej żydowskich gmin w czasie wojny”]      123
	Dok. 28. Po 10.1940, Warszawa – getto. Zestawienie wszystkich wydziałów resortu pracy w getcie łódzkim i ich wyrobów (fragment)      127
	Dok. 29. Po 06.11.1940, Warszawa – getto. Spis wydziałów i placówek (z adresami) administracji żydowskiej w getcie łódzkim      29
	Dok. 30. 06.1940–02.1941, Łódź – getto      133
		a) Przełożony Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt [Łodzi], Mordechaj Chaim Rumkowski, Obwieszczenia      133
			1) nr 60 z 12.06.1940 r., o spisie ludności w getcie w dniu 16.06.1940 r.      133
			2) nr 73 z 28.06.1940 r., o urządzeniu w getcie półkolonii dla dzieci w wieku 4–7 lat i kolonii dla dzieci 7–15-letnich      134
			3) nr 74 z 2.07.1940 r., o zakazie wychodzenia na ulicę po godzinie 18.00 w dniu 3.07.1940 r.      135
			4) nr 104 z 12.08.1940 r., apel o zachowanie spokoju w getcie      135
			5) nr 107 z 13.08.1940 r., w sprawie składania podań przez komitety domowe o pozwolenie na prowadzenie ogólnodostępnych kuchni      136
			6) nr 123 z 20.09.1940 r., o zasadach przyznawania zasiłków, budżecie RŻ      137
			7) nr 133 z 4.10.1940 r., o wprowadzeniu godziny policyjnej w dniu 4.10.1940 r. na 21.00      139
			8) nr 134 z 11.10.1940 r., o zakazie handlu w soboty      139
			9) nr 136 z 11.10.1940 r., o bezprawnym ubieganiu się o zasiłki      139
			10) nr 158 z 6.11.1940 r., o powołaniu Najwyższej Izby Kontroli dla tępienia wykroczeń      140
			11) nr 162 z 14.11.1940 r., o przydziale żywności i opału na zimę (grudzień 1940–luty 1941 r.)      141
			12) nr 166 z 19.11.1940 r., o możliwości pracy dla mężczyzn (600 osób) poza gettem, rejestracja 24.11.1940 r.      142
			13) nr 176 z 8.12.1940 r., o zakazie handlu artykułami żywnościowymi nabywanymi w sklepach Mordechaja Chaima Rumkowskiego      143
			14) nr 177 z 10.12.1940 r., o przejęciu 12.12.1940 r. kuchni domowych      143
			15) nr 178 z 12.12.1940 r., o rozdaniu kartek żywnościowych 15.12.1940 r.      145
			16) nr 182 z 20.12.1940 r., o wypłatach dla robotników pracujących poza gettem      145
			17) nr 185 z 24.12.1940 r., spis kuchni (adresy) w getcie łódzkim przejętych przez Mordechaja Chaima Rumkowskiego      146
			18) nr 186 z 27.12.1940 r., o wprowadzeniu przydziału żywności na kartki w sklepach Rumkowskiego      149
			19) nr 187 z 28.12.1940 r., o darze chanukowym dla rodzin najuboższych w getcie      150
			20) nr 195 z 16.01.1941 r., o dodatkowym przydziale chleba      152
			21) nr 197 z 17.01.1941 r., o podwyżce zasiłków za styczeń 1941 r.      152
			22) nr 198 z 18.01.1941 r., o nakazie uprzątnięcia śniegu      153
			23) nr 199 z 18.01.1941 r., wezwanie do wypożyczenia Wydziałowi Robót Publicznych sprzętu do odśnieżania      154
			24) nr 200 z 21.01.1941 r., o przydziale chleba      154
			25) nr 206 z 1.02.1941 r., o utworzeniu komisji organizujących przesiedlenie ludności w związku z decyzją o zmniejszeniu getta      154
		b) Przełożony Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt [Łodzi], Mordechaj Chaim Rumkowski, Druki      155
			1) 12.1940 r., Blankiet karty pocztowej powołania do pracy poza gettem      155
			2) Karta mleczna na 03–05.1941 r.      156
			3) Dziecięca karta żywnościowa, 1941 r.      157
			4) Talon na produkty dla chorych, 1941 r.      157
	Dok. 31. 15.05.1940, Łódź – getto. Pieniądze papierowe getta łódzkiego      158
	Dok. 32. Po 06.1940, Warszawa – getto. Tabela pt. "1940 ינוי ןיא שזדאָל ןיא ןזײַרפ" [„Ceny w Łodzi w czerwcu 1940”]      159
	Dok. 33. Po 01.1941, b.m. N.N., „Notatka o położeniu gospodarczym getta łódzkiego w końcu stycznia 1941 r.” (30.01.1941 r.) (fragment)      160
	Dok. 34. Po 30.04.1940, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "אָטעג רעשזדאָל ןופֿ ןדאָזיפע" [„Epizody z łódzkiego getta”]      165
	Dok. 35. 1941, Łódź – getto. Kalendarz z getta łódzkiego na rok 1942, opracował Szmul Rozensztajn      166
	Dok. 36. 01–04.1942, Łódź – getto. Kooperatywa B. (Litzmannstadt – Getto, Kirchgasse 4), Rachunki wystawione dla B. Strykowskiego za różne artykuły spożywcze i przemysłowe objęte przydziałami kartkowymi w getcie łódzkim      218
	Dok. 37. 1942, Warszawa – getto. N.N., Notatka o roli Mordechaja Chaima Rumkowskiego w getcie łódzkim      225
	Dok. 38. [1942],Warszawa – getto. N.N., Relacja o getcie łódzkim      228
	Dok. 39. a) 01.1942, Warszawa – getto. N.N., Zbiór wierszy: „Ojciec zażydzonych”, „Biją dzwony”, "ןקראַמ רענײַנ יד טימ" [„Za dziewięć marek...”]      230
		b) Zbiór wierszy: „Lokomotywa”, „Oda do getta”, „Oda do młodości”, „Kuplety gettowe”      235
	Dok. 40. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "אָטעג ןופֿ ןפֿיולטנאַ ןײַמ" [„Moja ucieczka z getta”]      245
	Dok. 41. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "טילפ רעשזדאָל אַ ןופֿ עיגאָלאָריטראַמ יד" [„Martyrologia łódzkiego uchodźcy”]      246
	Dok. 42. Po 24.10.1940, Warszawa – getto. [Mordechaj Szwarcbard?], "אמויד-ינינעמ" [„Aktualności”]      254
	Dok. 43. 05.01.1941, Łódź – getto. Ch. Częstochowski (Łódź, ul. Towiańskiego 8 m. 1), List z 5.01.1941 r. do S. Schefner (Warszawa, ul. Leszno 64)      255
	Dok. 44. 29.12.1941, Łódź – getto. Maria Ulinower (Łódź – getto, Rembrandtstrasse 13), List z 29.12.1941 r. do Sary Brawerman (Częstochowa, ul. Katedralna 9, u I.M. Rotenberg)      257
	Dok. 45. Po 1939, Łódź – getto. Chaim Emanuel (Łódź – getto), List do H.Ch. Szachno [Zagana?] (Warszawa)      258
	Dok. 46. [15.05.1941], Warszawa – getto. [Hersz Wasser], Notatki      259
	Dok. 47. Po 15.05.1941, Warszawa – getto. Mordechaj Chaim Rumkowski, „Referat przewodniczącego Rady Starszych miasta Łodzi wygłoszony w dniu 15.05.1941 r. do przedstawicieli ziomkostwa łódzkiego w Warszawie”      262
	Dok. 48. [15.05.1941], Warszawa – getto. Mordechaj Chaim Rumkowski, טכיראַב-טאַרעפֿער" ײַמ 15 םעד ןטלאַהעג יקסװאָקמור .ח אָטעג טאַטשנאַמציל ןיא טאַר ןשידיי םענופֿ ןטסעטלע םענופֿ "עשראַװ ןיא טפֿאַשנאַמסדנאַל רעשזדאָל רעד ןופֿ רעײטשראָפֿ יד ראַפֿ 1941 [„Referat sprawozdawczy przewodniczącego Rady Żydowskiej getta w Łodzi Chaima Rumkowskiego z 15.05.1941 r. wygłoszony przed przedstawicielami ziomkostwa łódzkiego w Warszawie”]      264

Słownik terminów częściej występujących w tekście      267
Bibliografia      271
Summary      273
Indeks osób      275
Indeks geograficzny      279
Nazwy ulic w Łodzi i w innych miastach      282
Wykaz sygnatur      288