Arystokratka i biedermeier

• Druk: Łódź, 2015
• Autor: Maria Berkan-Jabłońska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Gabriela z Güntherów Puzynina, autorka poczytnych wspomnień „W Wilnie i w dworach litewskich”, jest jedną z licznego grona pisarek, których nazwiska nie są obce historykom literatury XIX w. Mimo to trudno ją uznać za autorkę cenioną albo przynajmniej znaną. Nie przemawiałaby za tym ani fragmentaryczna znajomość twórczości Puzyniny, ani liczba prac naukowych jej poświęconych, ani jej niejasna pozycja w historii literatury, ani protekcjonalny ton, jakim zwykle kwituje się dorobek tej autorki. A przecież, gdyby rzetelnie i z dobrą wiarą przestudiować twórczość tej pisarki (a także autorek podobnych do niej), można by zbudować nieco odmienny obraz historii literatury XIX w.: bogatszy, bardziej zróżnicowany, adekwatniejszy historycznie. Niniejsza książka, wychodząc naprzeciw tym nadziejom, stanowi ważny krok na drodze do rewizji utrwalonych hierarchii literatury XIX-wiecznej. Jest nie tylko pierwszą (bardzo obszerną!) monografią życia i twórczości tej autorki, ale i niebywale kompetentnym opisem całego jej dorobku: lirycznego, epickiego, dramatycznego, epistolograficznego i pamiętnikarskiego.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7969-762-5
• ISBN druku: 978-83-7969-761-8
• Liczba stron: 448

Pobierz spis treści»

Nota edytorska  9
Wykaz skrótów  11
Wprowadzenie. Między zakorzenieniem a emancypacją  13

Rozdział 1. W kręgu rodziny, przyjaciół i znajomych  37
1.1. „Gdzie sny twoje dziecinne?”  37
1.2. „Czemuż nie mogę w słońce zmienić siebie?”  43
1.3. „Kolosalny pałac”  47
1.4. „Ale w natchnieniu tyle jest podniety”  55
1.5. „Słowa, słowa, słowa…”  57
1.6. „Kilku przyjaciół wyśpiewałam sobie”  64
1.7. W drodze  76
1.8. „Błękitny kwiatek unoszę przed kosą”  78

Rozdział 2. Ewolucja poezji litewskiej muzy  83
2.1. Muza litewska w krótkiej spódniczce  83
2.2. „Lecą Anieli nad nami”  91
2.3. „Przyjazne rzućmy nasiona”  99
2.4. „Kiedy poeta tworzy…”  99
2.5. ,,Pytasz mnie siostro, co jest ludzka dusza?”  108
2.6. „Gorzki chleb, którym z innym się nie dzieli”  123
2.7. „Wybłagaj dla nas nowego Lirnika”  140
2.8. „Poezje te latały ponad łąki i strumienie”  144

Rozdział 3. Mała proza Świat powiastki salonowo-dworkowej  153
3.1. „Projekta coraz nowe wschodzą…”  154
3.2 „Portreta moje nie są karykaturami…”  158
3.3 „Zarysy moralne i towarzyskie”  166
3.4. „Ależ to jest moja loża, moje okno…”  172
3.5. „Warianty z dodatkiem prozy”  182

Rozdział 4. Moja pamięć – wspomnienia czy autoportret?  199
4.1. Długie „rekolekcje” i „ostrzyżyny”  202
4.2. „Kosiarka po skończonym żniwie”  210
4.3. „Dobrowlanka” Świat idylli utraconej  224
4.4. Kalejdoskop wileński  231
4.5. Od „beniaminki” do literatki  243

Rozdział 5. Życie towarzyskie i literackie w listach  252
5.1. „Siadam gotowa słyszeć reprymendy”  256
5.2. „[O]dtąd nie możemy być sobie zupełnie obcy”  263
5.3. „Stawam dziś przed Nim z nowymi utworkami”  265
5.4. „Trudno Panu Kasztelanowi dogodzić!”  267
5.5. „Dałyśmy sobie rendez-vous w pamięci…”  286

Rozdział 6. Pasje teatralne księżny Puzyniny. Próby dramatyczne  295
6.1. „Jest to obrazek z codziennego życia”  298
6.2. „Gorączka literacka trawi”  304
6.3. „Stoję silnie przy moich zasadach”  310
6.4. „Masz lat 2740…”  315
6.5. „To są lekkie bardzo potrawy”  319
6.6. „Jadwiga jest moim ideałem”  326

Zamiast podsumowania – o „budowaniu mostu”  345
Aneks  349
Wybrane liryki  349
Obrazek dramatyczny Historia i kuchnia  361
Wybrana korespondencja  383
Bibliografia  397
Indeks nazwisk  425
Spis rycin  441
Nota bibliograficzna  443
Summary  445
Od redakcji  449