Autorytaryzm a brzytwa Ockhama

• Druk: Warszawa, 2012
• Autor: Piotr Radkiewicz
• Wydawca: Scholar

Recenzowana praca jest rzadko dziś spotykaną wielostronną, krytyczną monografią jednego z najważniejszych konstruktów teoretycznych z zakresu nauk społecznych. (…) Należy mieć nadzieję, że wśród uważnych czytelników wywoła dyskusję przekraczającą ramy nauk społecznych, w tle całej pracy pojawia się bowiem trafna – choć nie całkiem przyjemna dla naukowców – konstatacja, że przywiązanie do własnych hipotez i do autorytetów bywa silniejsze niż rzetelna weryfikacja empiryczna owych hipotez.
prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska
Książka jest wyrazem imponującego zamysłu autora – dokonania wiwisekcji pojęcia autorytaryzmu (…). Celem, a może po prostu konsekwencją tej wiwisekcji jest dotarcie do „istoty” pojęcia, „rozebranie” go na części składowe, a w rezultacie odarcie z negatywnej wartościowości, ulokowanie w szerszym kontekście społeczno-politycznym, a także identyfikacja głębszego ideologicznego tła popularności tego pojęcia w psychologii. (…) Ogółem dzieło świadczy o ogromnej kompetencji teoretycznej i metodologicznej Autora. Jest to z pewnością najbardziej obszerna praca dotycząca autorytaryzmu, jaka powstała w polskiej psychologii.
prof. dr hab. Maria Lewicka

Piotr Radkiewicz, doktor psychologii, adiunkt w Instytucie Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i w Instytucie Psychologii PAN. Prowadzi badania z zakresu: psychologii społecznej, psychologii politycznej i makropsychologii. Autor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w polskich i zagranicznych monografiach i czasopismach naukowych.  Wraz z Renatą Siemieńską jest redaktorem naukowym monografii Społeczeństwo w czasach zmiany (2009). 
 

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-586-3
• ISBN druku: 978-83-7383-586-3
• Liczba stron: 274

Wprowadzenie   9
Część I
Teoria autorytaryzmu
Rozdział 1. Osobowość autorytarna: geneza teorii, model teoretyczny
i krytyka  18
1.1. Pionierskie idee ojców założycieli   18
Autorytarna kultura a totalitaryzm (teoria Wilhelma Reicha)   18
Charakter autorytarny (teoria Ericha Fromma)   20
Struktura charakteru autorytarnego (koncepcja Abrahama Maslowa)   21
1.2. Teoria osobowości autorytarnej (Theodor W. Adorno,
Else Frenkel-Brunswick, Daniel J. Levinson, Nevitt Sanford)   23
Krytyka  26
Trafność teorii   30
Uwagi końcowe  32
1.3. Alternatywne konceptualizacje
i inne metody pomiaru osobowości autorytarnej   32
Miękkość versus twardość umysłowa (teoria Hansa Jürgena Eysencka)   32
Dogmatyzm (teoria Miltona Rokeacha)   35
Konserwatyzm (koncepcja Glenna Wilsona)   38
Autorytaryzm i buntowniczość (badania Melvina L. Kohna)   40
Dyrektywność (koncepcja Johna J. Raya)   41
1.4. Podsumowanie   42
Rozdział 2. Współczesne teorie i badania. Autorytaryzm jako dyspozycja
osobowości, wymiar ideologii i zjawisko wewnątrzgrupowe   45
2.1. Koncepcja prawicowego autorytaryzmu Roberta Altemeyera   45
Krytyka skali F   45
Autorytaryzm prawicowy: definicja konstruktu   48
Czy istnieje lewicowy autorytaryzm?   50
Poznawcze deficyty osób autorytarnych  51
Autorytaryzm a polityka   53
Geneza prawicowego autorytaryzmu   53
Porównanie teorii osobowości autorytarnej
i koncepcji prawicowego autorytaryzmu   54
2.2. Teoria dominacji społecznej Jima Sidaniusa i Felicii Pratto   55
Model dominacji społecznej i jego weryfikacja   56
Orientacja na dominację społeczną i mity legitymizujące
nierówności    58
Orientacja na dominację społeczną a prawicowy autorytaryzm  60
2.3. Model autorytaryzmu grupowego Johna Duckitta   63
2.4. Model podwójnego procesu Johna Duckitta   66
2.5. Procesualny model autorytaryzmu grupowego Josta Stellmachera
i Thomasa Petzela   72
2.6. Teoria autorytaryzmu dzisiaj. Krytyczna analiza i próba integracji   76
Cel empirycznej części opracowania   84
Część II
Badania nad modelem mentalności autorytarnej
Metoda   95
Rozdział 3. Kowariancja składowych modelu mentalności autorytarnej
i jej źródła   104
3.1. Analiza interkorelacji składowych modelu   104
3.2. Składowe modelu mentalności autorytarnej a socjalizacja  108
3.3. Składowe modelu mentalności autorytarnej
a wartości osobiste   110
3.4. Składowe modelu mentalności autorytarnej a osobowość   114
3.5. Składowe modelu mentalności autorytarnej
a przekonania o świecie społecznym   119
3.6. Psychologiczna realność modelu mentalności autorytarnej –
podsumowanie   122
Rozdział 4. Relacje przyczynowe w obrębie modelu mentalności
autorytarnej   127
4.1. Model autorytaryzmu grupowego Stellmachera i Petzela
(model 1 = AG | RWA + AG-N)   129
4.2. Test modelu podwójnego procesu (model 2 = KS + RWA + AG-N)   131
4.3. Model własny (model 3 = KS + AG + RWA + AG-N)   134
4.4. Podsumowanie   138
Rozdział 5. Model mentalności autorytarnej
a syndrom etnocentryczny   140
5.1. Czy autorytaryzm „prawicowy” i „narodowy”
implikują tę samą umysłową reprezentację grupy narodowej?   140
5.2. Ile jest autorytaryzmu w prawicowym autorytaryzmie?   146
Test trzech postulatów  151
Efekt mediacyjny?   155
5.3. Autorytaryzm grupowy zorientowany na grupę narodową
a etnocentryzm: rola ideologii   156
5.4. Model mentalności autorytarnej i etnocentryzm –
empiryczny model zależności   159
5.5. Podsumowanie   165
Rozdział 6. „Czynnik ideologiczny”. Co to takiego?   168
6.1. Czynnik ideologiczny a ideologia prawicowa   168
6.2. Czynnik ideologiczny i nieideologiczny a przekonania
na temat demokracji   173
Rozdział 7. Dynamika reakcji autorytarnej  177
7.1. Badanie   180
7.2. Wyniki   182
7.3. Podsumowanie   186
Rozdział 8. Podsumowanie części empirycznej.
Najważniejsze wyniki i ich implikacje   188
Zakończenie   208
Załączniki
Załącznik 1   212
Załącznik 2   216
Załącznik 3   234
Załącznik 4  237
Załącznik 5   243
Załącznik 6   248
Abstract   252
Bibliografia   256
Indeks nazwisk   269