BIM dla managerów
BIM dla managerów pokazuje atuty, jakie niesie ze sobą wdrożenie metodologii BIM. BIM dla managerów jest przeznaczona dla managerów średniego i wyższego szczebla decyzyjnego, pracujących przy planowaniu, projektowaniu, realizacji i obsłudze inwestycji budowalnych.
Autorzy BIM dla managerów prowadzą czytelnika przez zagadnienia związane z organizacją procesu inwestycyjnego, zarządzaniem informacją w procesie inwestycyjnym, w tym o początkach BIMu i jego aktualnym rozumieniu. Rozdział pierwszy kończy się słownikiem podstawowych pojęć.
Rozdział drugi omawia zagadnienia związane z organizacją przedsiębiorstwa i zarządzaniem procesem inwestycyjnym. Ukazano wartość BIM dla biznesu przedsiębiorstwa niezależnie od jego charakteru, a następnie wskazano sposób przygotowania się i etapy wdrożenia BIM.
W rozdziale trzecim omówiono cele i korzyści na konkretnych etapach cyklu życia obiektu budowlanego, aby w rozdziale czwartym skupić się na narzędziowej stronie BIM.
Rozdział piąty omawia wartość standaryzacji i konieczności ustrukturyzowanego podejścia do wdrażania BIM, bez którego inwestycja w BIM, może nie przynieść oczekiwanych korzyści. Omówiono również nowe funkcje i zakresy kompetencji jakie są konieczne do zapewnienia w organizacji w celu pomyślnego wdrożenia BIM.
Rozdział szósty stanowi swoistą mapę pierwszego wdrożenia BIM, omawiając kryteria wyboru pierwszego projektu, budowę zespołu, mierzenie wyników wdrożenia oraz wskazując na zagrożenia związane z wyborem drogi „na skróty”. Zagadnienia omawiane są z perspektywy zamawiającego i wykonawcy metodyki.
Rozdział siódmy opisuje aktualny stan BIM w Polsce w ujęciu zamówień publicznych, Prawa budowlanego, praw autorskich i edukacji. Na końcu, w rozdziale ósmym, autorzy popuścili wodze fantazji i wskazali potencjalne ścieżki rozwoju technologii i procesów informatycznych w budownictwie przyszłości.
Słowo wstępne 13
Wprowadzenie 15
1. Czym jest BIM i skąd to całe zamieszanie? 19
1.1 Tradycyjny proces inwestycyjny - co nie działa? 20
1.1.1 Proces inwestycyjny, czyli: „Będzie pan zadowolony...” 20
1.1.2 To w końcu projekt czy proces? 23
1.1.3 Co nie działa? 26
1.1.4 Sukces projektu czy zbieg okoliczności? 28
1.2 Zarządzanie informacją 30
1.2.1 Społeczeństwo informacyjne 30
1.2.2 Informacja a technologia 30
1.2.3 Digitalizacja a efektywność w branży budowlanej 33
1.3 Czym jest BIM i jak to się zaczęło? 36
1.3.1 Rewolucja informacyjna 36
1.3.2 Lata 60 XX w. 37
1.3.3 Lata 70 XX w 39
1.3.4 Lata 80 XX w. 41
1.3.5 Lata 90 XX w 43
1.3.6 BIM/VDC/Virtual Twin 44
1 3 7 Problemy z szerokim wdrożeniem 45
1.4 BIM współcześnie - Polska kontra reszta świata 46
1.4.1 Wielka Brytania 46
1. 4.2 Finlandia 46
1.4.3 Norwegia 47
1.4.4 Szwecja 47
1.4 5 Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 47
1.4.6 Niemcy 48
1 4 7 Francja 49
1. 4.8 Singapur 49
1. 4.9 Indie 49
1.4.10 Czechy 50
1.4.11. Polska 50
1.5 Czym BIM nie jest - pseudo-BIM? 51
1.5.1 Model 3D 51
1.5.2 Model BIM tworzony niezależnie od dokumentacji 2D 52
1.5.3 Model o błędnej strukturze bazodanowej 53
1.5.4 Model bez kluczowych informacji 55
1.6 Słownik podstawowych pojęć - skąd tyle skrótów? 55
1.6 1 Model BIM (Building Information Model) 56
1.6.2 AIM (Asset Information Model) 56
1.6.3 OIR (Organisation Information Reąuirements) 56
1.6.4 AIR (Asset Information Reąuirements) 56
1.6.5 EIR (Employer’s Information Reąuirements) 57
1.6.6 LOIN (Level Of Information Need) 57
1.6 7. CDE (Common Data Environment) 57
1.6.8 BEP (BIM Execution Plan) 57
1.6.9. MPDT (Model Production and Delivery Table) 58
1.6.10 MIDP (Master Information Delivery Plan) 58
1.6.11 TIDP (Task Information Delivery Plan) 58
1.6.12 COBie (Construction Operation Building information exchange) 58
1 6 13 BIM 3D 59
1 6 14 BIM 4D 59
1 6 15 BIM 5D 59
1 6 16 BIM 6D 59
1 6 17 BIM 7D 59
1.6.18 IFC (Industry Foundation Classes) 60
1.6 19. BCF (BIM Collaboration Format) 60
2. Zrozum swoje przedsiębiorstwo 61
2.1 Zróżnicowane pomysły na sukces w budownictwie 62
2 1 1 Podmioty w branży budowlanej 62
2.1.2 Na początku był inwestor 63
2.1.3 Projektanci, konsultanci - czas to pieniądz 66
2.1.4 Wykonawca: jednak będzie pan zadowolony 67
2.1.5 Reasumując: planuj i monitoruj 67
2 2 BIM a zarządzanie projektami inwestycyjnymi 69
2 2 1 O zarządzaniu słów kilka 69
2 2 2 Rola managera w procesie inwestycyjnym 70
2 2 3 Sposoby kontraktowania robót budowlanych 74
2.2.4 Kontrakt tradycyjny na roboty budowlane (Design-Bid-Build) 74
2.2.5 Zaprojektuj i zbuduj 78
2.2.6 Pakietowanie, czyli Construction Management 81
2 3 Lean 84
2.3.1 Historia 85
2.3.2 Lean Construction 88
2.3.3 Narzędzia i techniki Lean 90
2.3.4 Wykorzystanie Lean w projekcie 93
2.3.5 Podsumowanie 100
2.4 Zwinne systemy zarządzania projektami (Agile) 101
2.4.1 Historia 101
2.4.2 Model kaskadowy a Agile 102
2.4.3 Agile na przykładzie Scrum - artefakty, role i wydarzenia 105
2.4.4 Kontrola efektów pracy 115
2.4.5 Skalowanie Agile 118
2.4.6 Podsumowanie 120
2.5 Święty Graal, czyli proces zintegrowany (IPD) 122
2.5 1 Redefinicja strategii organizacji 126
2.5.1.1 Identyfikowanie potrzeby zmian 129
2.5.1.2 Zdefiniowanie własnych wymagań 130
2.5.1.3 Zauważenie typowych problemów 130
2.5.1. 4 Analiza korzyści ze stosowania BIM w kontekście nowych kompetencji zespołu 131
2 5 1 5 Zaczęcie od tego, po co się do tej pory jest w organizacji 132
2 5 1 6 Angażowanie wszystkich w BIM 133
2.5.1 .7. Wykazanie niematerialnych korzyści 133
2.5.2 Jak pokonać opór - czyli zarządzanie zmianą 134
2.5.3 Jak zbudować świadomość - budowa wsparcia dla zmiany wśród zespołu i przełożonych 139
2.5.3.1 Kadra zarządzająca 139
2.5.3.2 Zespół 141
2.5.3.3 Klienci 142
2.5.3.4 Łańcuch dostaw 142
2 6 BIM - od wymagań i od celu 142
2.6.1 Określenie poziomu dojrzałości 143
2.6.2 OIR 146
2.6.3 PIM i AIM 149
3. Cele, korzyści i aktywatory - po co to robimy? 152
3 1 Cele metodyki BIM 153
3.2 Gdzie BIM się zaczyna, a gdzie się kończy? 156
3 3 BIM na etapie planowania inwestycji 159
3.3.1 Główne cele wdrożenia 159
3 3 2 Audyt dostępnych informacji 160
3 3 3 Pomiary i inwentaryzacje 161
3.3.4 BIM a GIS 167
3 3 5 Studia wykonalności 170
3 4 BIM na etapie projektowania 172
3 4 1 Główne cele wdrożenia 172
3 4 2 Modelowanie stanu istniejącego 174
3 4 3 Analizy wariantów lokalizacji inwestycji 175
3.4.4 Tworzenie i weryfikacja modeli 175
3.4.5 Narady koordynacyjne oceniające modele BIM 176
3.4.6 Analizy inżynierskie: konstrukcyjna, energetyczna, mechaniczna oraz inne 177
3.4.7. Przedmiary oraz szacowanie kosztów 178
3.4.8 Wizualizacja 178
3.4.9. Parametryzacja modeli 180
3.5 BIM na budowie 182
3.5.1 Główne cele wdrożenia 182
3.5.2 Przetarg na wykonawcę robót - budowa czy jeszcze nie? 183
3.5.3 Harmonogramowanie i monitoring postępu robót 184
3.5.4 Kontrola jakości robót - będzie pan zadowolony 2 185
3.5.5 Dokumentacja powykonawcza - to, co nam wyszło 187
3.5.6 BHP - gdy mowa o bezpieczeństwie, to nie ma żartów 189
3.5 .7. Logistyka placu budowy i tyczenie robót 190
3.5.8 Odbiory 190
3 6 BIM w zarządzaniu majątkiem trwałym 191
3.6.1 Główne cele wdrożenia 191
3 6 2 Kontrola zmian w obiekcie 193
3.6.3 Ułatwiona eksploatacja obiektu 193
3.6.4 Ułatwione zarządzanie majątkiem ruchomym 195
3 7 Aktywatory 196
4. Narzędzia BIM - ekosystem oprogramowania 198
4. 1 CDE 199
4 1 1 Podstawowe cechy 200
4. 1.2 Transparentność 201
4 1 3 Dokumentacja 201
4 1 4 Komunikacja 204
4 1 5 Automatyzacja 204
4 1 6 Podsumowanie typowych funkcjonalności i platform 205
4 1 7 CDE jako ekosystem oprogramowania 208
4 2 Obróbka danych z analiz, pomiarów i inwentaryzacji 210
4 2 1 Oprogramowanie do obróbki danych z pomiarów 210
4.2.2 Dane GIS 212
4 3 BIM 3D - modelowanie i kontrola informacji 213
4 3 1 Koncepcja 214
4.3.2 Opracowanie dokumentacji projektowej 216
4.3.3 Dokumentacja warsztatowa 218
4.3.4 Koordynacja i weryfikacja modeli 219
4.3.5. Wizualizacja 220
4.3.6 Nakładki parametryczne 222
4 4 BIM 4D - harmonogram 223
4 5 BIM 5D - kosztorys 225
4 6 BIM 6D - analizy 227
4 7 BIM 7D - zarządzanie i eksploatacja 229
4.8 Produkty końcowe oraz formaty danych, czyli co z tego mam 232
4.8.1 Formaty wymiany danych 232
4.8.2 Formaty natywne 232
4.8.3 IFC 233
4.8.4 COBie 236
4.8.5 BCF 240
4.8.6 XML 241
4.8 .7. Inne 242
4.9. Sprzęt 243
4 10 Podsumowanie 244
5. Procesy i standardy - dlaczego warto? 246
5 1 Poziomy dojrzałości BIM 248
5.1.1 Klin Bewa-Richardsa 248
5.1.2 Alternatywne metody badania dojrzałości BIM 250
5 1 3 BIM samotny kontra BIM dojrzały 251
5.2 Standardy i podręczniki - Finlandia, Wielka Brytania czy może Singapur? 253
5 2 1 ISO 256
5 2 2 BS 1192 257
5 2 3 COBIM 261
5.2.4 NBIMS 263
5.2.5 GSA 265
5.2.6 STATSBYGG 267
5.2 .7. NATSPEC 268
5.2.8 Singapore BIM Guide 269
5.3 Podstawowe dokumenty związane z metodyką BIM i ich rola w procesie 270
5.3.1 Odpowiedzialność za informacje 272
5.3.2 Obowiązki w zakresie dostarczania informacji 275
5.3.3 EIR 280
5 3 4 BEP 283
5.3.5 Przedkontraktowy BEP 284
5 3 6 Kontraktowy BEP 286
5.3 .7. Protokół informacyjny BIM (wcześniej BIM Protocol) 290
5.3.8 MPDT 291
5.3.9. MIDP/TIDP 293
5.3.10 Tabela LOD 294
5.4 BIM uses (jak to działa?) 296
5 4 1 Tworzenie i opis aktywatorów 296
5 4 2 Praca z aktywatorami BIM 297
5 4 3 Przykład opisu aktywatora BIM 298
5 4 4 Korzyści z opracowania jasnej definicji aktywatorów 300
5 5 Kamienie milowe i punkty dostarczania danych (czy za tydzień będzie gotowe?) 301
5 5 1 Harmonogram ogólny kontra kamienie milowe 302
5 5 2 Tworzenie kamieni milowych 303
5 6 Role i odpowiedzialność (kto to ma zrobić?) 305
5.6.1. BIM Manager 305
5.6.2 Manager informacji BIM 309
5.6 3 BIM Koordynator 310
5.6.4 Bibliotekarz 312
5.6 5 Inżynier BIM 313
5.6.6 Lider branżowy BIM 313
5.6.7. Technik BIM 314
5.7. Współpraca i komunikacja (proszę przesunąć tę czerwoną ścianę) 315
5 .7. 1 Współpraca a proces 316
5 7. 2 Praca w zespole 317
5 7 3 Współpraca między zespołami realizującymi inwestycje 320
5 7 4 Komunikacja w pełnym cyklu inwestycyjnym 323
5 .7. 5 Spotkania zespołów roboczych 325
5 .7. 6 Narady koordynacyjne 326
5 7 7 Praca zdalna 327
5 .7. 8 Wymiana danych i interoperacyjność 329
5.8 Szczegółowość i zakres modeli (tego nie da się wymodelować!) 333
5.8.1 Rozwój modeli - LOx 333
5.8.2 LOgD 334
5 8 3 LOa 335
5 8 4 LOmI 336
5 8 5 LOc 339
5 8 6 LOP 339
5.8 .7. Zakres modelowania 339
5 8 8 Biblioteki komponentów 341
5 8 9 Wyzwania 342
5 9 Procedury oraz zapewnienie i kontrola jakości 343
5 9 1 Zapewnienie jakości kontra kontrola jakości 344
5 9 2 Rola procesów zapewnienia jakości w metodyce BIM 345
5 9 3 Zapewnienie jakości na poziomie zespołu roboczego 346
5 9 4 Zapewnienie jakości na poziomie koordynatora modelu federowanego 347
5 9 5 Zapewnienie jakości na poziomie zamawiającego 350
5 9 6 Kontrola modeli 351
5.9.7. Analizy 353
5.9. 8 Podstawowe wymogi związane z ochroną i bezpieczeństwem danych 355
6. Pierwsze wdrożenie - czyli twój pierwszy raz 359
6 1 Wybór pierwszego projektu 361
6 2 Budowa zespołu BIM 362
6 2 1 Lider wdrożenia 363
6 2 2 Zamawiający 364
6 2 3 Wykonawca 365
6 2 4 Rekrutacja 367
6 3 Procesy 368
6.3.1 Zamawiający 369
6.3.2 Wykonawca 376
6.4 Wybór narzędzi i metod do realizacji strategii informacyjnej 381
6.4. 1 Zamawiający 383
6 4 2 Wykonawca 388
6 5 Określenie KPI - mierzenie rezultatów 391
6.5.1 Specyfika KPI 391
6.5.2 Zwrot z inwestycji we wdrożenie 392
6.5.3 OKR 395
6.6 BIM-owy marketing - jak rozpoznać profesjonalistę 397
6.7. Identyfikacja podstawowych zagrożeń 400
6 .7. 1 Ocena ryzyka procesu informacyjnego: ISO 19650, ISO 31500, PAS 1192-6 400
6 7 2 Wdrożenie BIM - ryzyko i zagrożenia 402
6 7 3 Bezpieczeństwo danych 404
6 7. 4 Zagrożenia związane z niewłaściwą implementacją metodyki BIM 407
6 8 Optymalizacja 409
6 8 1 Optymalizacja procesów 409
6.8.2 Teoria ograniczeń 410
6.8.3 Praca z zespołami 414
6 8 4 Optymalizacja oprogramowania 414
7. BIM w Polsce 416
7. 1 Gdzie jesteśmy? 419
7 2 Prawo budowlane 423
7 3 Prawo zamówień publicznych 424
7. 3.1 SIWZ i OPZ a BIM i EIR 425
7. 3.2 Dopuszczalne wymogi BIM (personel i organizacja) 429
7. 3.3 Formaty plików i rozwiązania IT 429
7. 3.4 Nadmiarowość wymagań technologicznych w stosunku do celów BIM 429
7. 3.5 Cele i aktywatory jako pozacenowe kryteria oceny ofert 429
7 3 6 Krajowa Izba Odwoławcza 440
7. 4 Uwzględnienie metodyki BIM w treści umów dotyczących procesu inwestycyjnego 441
7.4.1 Wprowadzenie 441
7.4.2 Uwzględnienie metodyki BIM w treści umów dotyczących procesu inwestycyjnego 441
7 4.2.1. Platforma elektroniczna j ako po dstawa komunikacj i stron umowy/uczestników procesu inwestycyjnego 442
7.4.2.2 Odpowiedzialność wykonawcy za dokumentację projektową w formie modeli 3D 443
7 4 2 3 Precyzyjne i wyczerpujące określenie celów i wymogów przez inwestora 443
7. 2.4 5 BIM Managerowie 444
7.4.3 Metodyka BIM - zagadnienia dotyczące własności intelektualnej 445
7. 4.3.1 Specyfika ochrony projektów architektonicznych oraz programów komputerowych na gruncie prawa autorskiego 445
7. 4.3.2 Kluczowe aspekty prawnoautorskie w umowach dotyczących zastosowania metodyki BIM 446
7.4.4 Podsumowanie 448
7. 5 FIDIC 448
7. 6 Edukacja w Polsce 450
8. Quo vadis BIM? 452
8.1 VR/AR 453
8.2 Prefabrykacja 454
8 3 Automatyzacja procesu administracyjnego 456
8.4 Budownictwo zrównoważone 457
8.5 Robotyzacja - pojazdy autonomiczne 458
8.6 IoT/Proptech/Digital Twin 459
8.7. Smart City 460
8.8 Big Data 462
8 9 AI - sztuczna inteligencja 463
8.10 Blockchain, Smart Contracts 464
8.10. 1 Blockchain 464
8.10.2 .Blockchain i BIM 465
8.10 3 .Smart Contracts i sektor budowlany 466
Podsumowanie 468
Bibliografia 473
