Badania fokusowe. Problemy metodologiczne i etyczne

• Druk: Łódź, 2013
• Autor: Jolanta Lisek-Michalska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Celem książki jest choćby częściowe uzupełnienie braków w zakresie badań metodą zogniskowanego wywiadu grupowego. Wprawdzie tytuł sugeruje, że jest ona poświęcona w sposób symetryczny zarówno metodologii, jak i etyce badań fokusowych, ale punkt ciężkości zdecydowanie położono na kwestie etyczne. Jest to zabieg celowy, wynikający z trzech przesłanek. Po pierwsze, problemy metodologii badań fokusowych zostały szczegółowo rozpoznane przez licznych autorów, głównie amerykańskich – odwołania do wielu spośród nich znajdzie Czytelnik w tej książce. Po wtóre, w zogniskowanym wywiadzie grupowym, ze względu na jego specyfikę, występuje wyjątkowo wiele elementów „etycznie wrażliwych” i są one znacznie bardziej złożone niż dzieje się to w przypadku innych metod badawczych. Tym samym zasługują na wnikliwą uwagę. Po trzecie wreszcie, jest to rezultat przekonania, że postawa etyczna badacza w przypadku badań fokusowych w znacznym stopniu determinuje ich metodologię. Stanowi to antytezę wobec obowiązującego przez kilkadziesiąt lat pozytywistycznego podejścia do uprawiania badań w naukach społecznych, w którym dla rozważań o charakterze etycznym nie było miejsca. Motto tego modelu sprowadzało się do stwierdzenia: „Moja etyka to moja metodologia”.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7969-347-4
• ISBN druku: 978-83-7525-896-7
• Liczba stron: 316

Pobierz spis treści»

WSTĘP  7

ROZDZIAŁ 1. ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY — CHARAKTERYSTYKA METODY
WPROWADZENIE  13
FOKUS — GENEZA  14
FOKUS — DEFINICJA I RODZAJE  16
Dobór uczestników  21
Grupa fokusowa  23
Role grupowe  27
Dynamika grupowa  28
Moderator  40
Sesja — organizacja  43
Sesja — przebieg  44
MITY NA TEMAT FOKUSA  49
WADY I ZALETY BADAŃ FOKUSOWYCH  53
FGI A SURVEYE  55
FOKUS A WYWIAD INDYWIDUALNY  64
PODSUMOWANIE  71

ROZDZIAŁ 2. ETYKA W NAUCE I BADANIACH SPOŁECZNYCH
WPROWADZENIE  75
KODEKSY ZAWODOWE — ZA I PRZECIW  77
ETOS NAUKI — ETYKA BADAŃ NAUKOWYCH  85
ETYKA W BADANIACH SPOŁECZNYCH  98
PROBLEMY ETYCZNE W TECHNIKACH BADAWCZYCH  105
PODSUMOWANIE  109

ROZDZIAŁ 3. ETYKA BADAŃ FOKUSOWYCH W KONTEKŚCIE ELEMENTÓW METODY BADAWCZEJ 
WPROWADZENIE  113
PROBLEMY WYNIKAJĄCE Z ELEMENTÓW PROCEDURY  114
Lokalizacja badania  114
Rejestracja przebiegu sesji  120
Informacje przekazywane badanym w fazie rekrutacji a ich wyobrażenia o przebiegu sesji  121
Świadoma zgoda na udział w badaniu  123
Rejestracja i podgląd przebiegu sesji  129
Obecność innych uczestników badania  133
Czas trwania sesji  137
PROBLEMY ETYCZNE WYNIKAJĄCE ZE SPECYFIKI METODY FGI  138
Tematyka badania (drażliwość, trudność, kontrowersyjność)  138
Treść wypowiedzi uczestników:  możliwość modyfikacji opinii innych uczestników, konsekwencje dla samooceny badanych  141
CHARAKTER NARZĘDZIA (SCENARIUSZ MODERATORA) — RODZAJ PYTAŃ I ZADAŃ STAWIANYCH UCZESTNIKOM, TECHNIKI PROJEKCYJNE  153
RELACJE MIĘDZY UCZESTNIKAMI I POMIĘDZY UCZESTNIKAMI A MODERATOREM  159
Porównanie pod kątem zagadnień etycznych kontaktu ankieter — respondent w wywiadzie kwestionariuszowym i uczestnicy — moderator w fokusie  159
PROBLEMY ETYCZNE ZWIĄZANE Z ROLĄ MODERATORA  167
PROBLEMY ETYCZNE REALIZATORA BADAŃ  170
Selekcja/rekrutacja uczestników sesji  170
Relacja moderator — badacz, moderator — zleceniodawca 176
KONSEKWENCJE DLA OBIEKTU BADANIA  179
ETYKA FOKUSOWA W PRAKTYCE BADAWCZEJ  181
PODSUMOWANIE  189

ROZDZIAŁ 4. ETYCZNE ASPEKTY BADAŃ FOKUSOWYCH Z UDZIAŁEM DZIECI I MŁODZIEŻY
WPROWADZENIE  193
KODEKSY ETYCZNE  194
ŚWIADOMA ZGODA  201
POUFNOŚĆ  204
DYLEMATY ETYCZNE W BADANIACH Z UDZIAŁEM DZIECI  205
PRZYCZYNY ZAGROŻEŃ O CHARAKTERZE ETYCZNYM W BADANIACH Z UDZIAŁEM DZIECI  207
ROZWIĄZYWANIE W PRAKTYCE BADAWCZEJ PROBLEMÓW ETYCZNYCH W BADANIACH FOKUSOWYCH Z UDZIAŁEM DZIECI  209
PODSUMOWANIE  221

ROZDZIAŁ 5. ZASTOSOWANIE METODY FGI DO ROZWOJU METODOLOGII BADAŃ OSÓB STARSZYCH 
WPROWADZENIE  225
CECHY WIEKU PODESZŁEGO W KONTEKŚCIE
METOD BADAŃ SPOŁECZNYCH  226
BADANIE PERCEPCJI TECHNIK OTRZYMYWANIA MATERIAŁU — PRZYCZYNEK DO BADANIA METODOLOGII I ETYKI BADAŃ SPOŁECZNYCH Z UDZIAŁEM SILVER GENERATION  229
PODSUMOWANIE  238

ZAKOŃCZENIE  241

ANEKS 
ZAŁĄCZNIK 1. David B. Resnik, Kalendarium wydarzeń (od 1931 r. do teraz)  247
ZAŁĄCZNIK 2. Badanie uczestników sesji fokusowych metodą wywiadów swobodnych. Dyspozycje do wywiadu  261
ZAŁĄCZNIK 3. Formularz zgody rodzica/opiekuna prawnego  273
ZAŁĄCZNIK 4. Formularz zgody dziecka  275
ZAŁĄCZNIK 5. Projekt Speak Up! Scenariusz FGI  277
ZAŁĄCZNIK 6. Scenariusz zogniskowanego wywiadu grupowego do badania problematyki przemocy wśród dzieci i młodzieży  285
BIBLIOGRAFIA  291