Chirurgia onkologiczna. Tom 2
Publikacja przygotowana przez uznanych specjalistów, reprezentujących wiodące ośrodki onkologiczne i chirurgiczne w Polsce. Jest wyczerpującym i aktualnym opracowaniem tematu.
Tom 2 przedstawia nowotwory głowy i szyi; układu nerwowego; klatki piersiowej (płuca, grasicy, śródpiersia, ściany klatki piersiowej), piersi; tkanek miękkich; podścieliskowe przewodu pokarmowego; kości; skóry oraz chirurgię endokrynologiczną.
IV. Chirurgia narządowa cz . 1 453
29. Nowotwory głowy i szyi – Małgorzata Wierzbicka, Stanisław Bień 455
Leczenie chirurgiczne nowotworów wargi 455
Epidemiologia 455
Etiologia i czynniki ryzyka. Histopatologia 455
Obraz kliniczny. Diagnostyka. Diagnostyka różnicowa 455
Elementy istotne dla chirurgii nowotworów wargi 456
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 456
Ogólne zasady leczenia, resekcja i rekonstrukcja w raku wargi 456
Podstawowe metody operacji w raku wargi 459
Rokowanie 463
Piśmiennictwo 463
Chirurgia nowotworów jamy ustnej 464
Wprowadzenie 464
Rak języka 469
Rak dna jamy ustnej 470
Rak błony śluzowej policzka 471
Rak wyrostka zębodołowego żuchwy 472
Rak trójkąta zatrzonowcowego 473
Podniebienie twarde 473
Piśmiennictwo 477
Leczenie chirurgiczne nowotworów ustnej części gardła 477
Epidemiologia 477
Etiologia i czynniki ryzyka; histopatologia 478
Obraz kliniczny; diagnostyka 478
Elementy anatomii istotne dla chirurgii w obrębie ustnej części gardła 479
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 479
Ogólne zasady leczenia 480
Podstawowe metody leczenia chirurgicznego 481
Rokowanie 484
Rak podniebienia miękkiego 484
Piśmiennictwo 485
Leczenie chirurgiczne nowotworów krtaniowej części gardła 486
Epidemiologia 486
Etiologia i czynniki ryzyka; histopatologia 486
Obraz kliniczny; diagnostyka; diagnostyka różnicowa 486
Elementy anatomii istotne dla chirurgii w obrębie krtaniowej części gardła 487
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 488
Ogólne zasady leczenia 488
Podstawowe typy leczenia chirurgicznego 489
Rokowanie 492
Piśmiennictwo 493
Leczenie chirurgiczne nowotworów krtani 493
Epidemiologia 493
Etiologia i czynniki ryzyka 494
Objawy kliniczne i diagnostyka 494
Klasyfikacja histopatologiczna 494
Diagnostyka różnicowa 496
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 496
Wybrane szczegóły anatomii krtani 498
Ogólne zasady leczenia chirurgicznego i leczenia skojarzonego 499
Podstawowe techniki chirurgiczne w leczeniu nowotworów krtani 502
Rehabilitacja chirurgiczna mowy po usunięciu krtani 510
Rokowanie 511
Piśmiennictwo 511
Leczenie chirurgiczne nowotworów nosowej części gardła 513
Epidemiologia 513
Etiologia i czynniki ryzyka; histopatologia 513
Obraz kliniczny; diagnostyka 514
Elementy anatomii istotne dla chirurgii w obrębie nosowej części gardła 514
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 514
Ogólne zasady leczenia nowotworów złośliwych nosowej części gardła 515
Miejsce chirurgii w leczeniu nowotworów nosowej części gardła 516
Rokowanie 517
Obraz kliniczny i leczenie chirurgiczne włókniaka młodzieńczego 517
Piśmiennictwo 518
Chirurgia nowotworów przestrzeni przygardłowej 519
Anatomia przestrzeni przygardłowej 519
Charakterystyka kliniczna i patologiczna guzów przestrzeni przygardłowej 519
Symptomatologia guzów przestrzeni przygardłowej 521
Diagnostyka guzów przestrzeni przygardłowej 521
Ogólne zasady postępowania i podstawowe metody dostępu w operacjach guzów przestrzeni przygardłowej 522
Piśmiennictwo 524
Leczenie chirurgiczne nowotworów gruczołów ślinowych 524
Epidemiologia 524
Etiologia i czynniki ryzyka 525
Objawy kliniczne i diagnostyka 525
Patologia narządowa 526
Diagnostyka różnicowa 527
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 527
Wybrane szczegóły anatomii ślinianki przyusznej i podżuchwowej istotne dla chirurga 528
Ogólne zasady leczenia chirurgicznego i leczenia skojarzonego 530
Podstawowe techniki chirurgiczne w leczeniu nowotworów gruczołów ślinowych 532
Rokowanie 537
Piśmiennictwo 537
Leczenie chirurgiczne nowotworów jam nosa i zatok przynosowych 538
Epidemiologia 538
Etiologia i czynniki ryzyka 538
Objawy kliniczne i diagnostyka 539
Klasyfikacja histopatologiczna 540
Diagnostyka różnicowa 540
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego 540
Wybrane szczegóły anatomii nosa i zatok przynosowych 542
Ogólne zasady leczenia chirurgicznego i leczenia skojarzonego 543
Podstawowe typy operacji w leczeniu nowotworów nosa i zatok przynosowych 544
Rokowanie 549
Piśmiennictwo 550
Leczenie przerzutów do węzłów chłonnych szyjnych – Stanisław Bień 550
Wprowadzenie 550
Skala problemu – ryzyko wystąpienia przerzutów do węzłów chłonnych głowy i szyi 551
Anatomia układu chłonnego szyi. Kliniczna klasyfikacja układu chłonnego szyi 551
Objawy kliniczne i diagnostyka; diagnostyka różnicowa 555
Klasyfikacja TNM przerzutów do węzłów chłonnych szyi 558
Ogólne zasady leczenia chirurgicznego i leczenia skojarzonego przerzutów do węzłów chłonnych szyi 560
Klasyfikacja operacji układu chłonnego szyi 562
Operacja radykalna węzłów chłonnych szyi 563
Rokowanie 566
Piśmiennictwo 566
Postępowanie z guzem szyi 567
Lokalizacja przerzutów na szyi w zależności od ogniska pierwotnego 568
Piśmiennictwo 569
30. Nowotwory ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego – Tomasz Mandat 571
Wstęp 571
Epidemiologia 571
Etiologia i czynniki ryzyka 573
Objawy kliniczne i diagnostyka 574
Aspekty patomorfologii 576
Leczenie chirurgiczne 577
Rokowanie 578
Piśmiennictwo 579
31. Chirurgia endokrynologiczna 581
Nowotwory tarczycy – Marcin Barczyński, Marek Dedecjus, Agnieszka Czarniecka, Daria Handkiewicz-Junak, Jolanta Krajewska, Barbara Jarząb 581
Wstęp 581
Epidemiologia 581
Patologia raka tarczycy 583
Klasyfikacja guzów tarczycy według WHO 2017 588
Klasyfikacja TNM 2017 dla raka tarczycy 588
Diagnostyka raka tarczycy 591
Leczenie raka tarczycy 595
Anatomia chirurgiczna 601
Układ chłonny szyi 604
Technika operacyjna 605
Powikłania po leczeniu operacyjnym raka tarczycy 616
Leczenie uzupełniające 618
Wznowy miejscowe, lokoregionalne i odległe 629
Rokowanie w raku tarczycy 630
Piśmiennictwo 637
Nowotwory przytarczyc – Aleksander Konturek, Witold Chudziński, Ireneusz Nawrot 638
Wstęp 638
Epidemiologia 646
Embriologia i anatomia chirurgiczna przytarczyc 647
Fizjologia przytarczyc 649
Pierwotna nadczynność przytarczyc jako składowa zespołów uwarunkowanych genetycznie 654
Obraz kliniczny pierwotnej nadczynności przytarczyc ze szczególnym uwzględnieniem symptomatologii raka przytarczyc 656
Diagnostyka pierwotnej nadczynności przytarczyc 656
Przygotowanie do leczenia operacyjnego 660
Leczenie operacyjne 661
Badania śródoperacyjne 665
Powikłania leczenia operacyjnego 666
Reoperacje przytarczyc 668
Leczenie uzupełniające 673
Rokowanie 674
Piśmiennictwo 675
Nowotwory grasicy – Jacek Gawrychowski, Bogna Drozdzowska 676
Rys historyczny 676
Histogeneza 676
Anatomia 676
Diagnostyka i leczenie 677
Klasyfikacja histopatologiczna zmian nowotworowych grasicy 680
Piśmiennictwo 685
Nowotwory nadnerczy – Andrzej Cichocki, Marcin Barczyński 687
Wstęp 687
Epidemiologia 688
Etiologia i czynniki ryzyka 688
Klasyfikacja guzów nadnercza według WHO 2017 689
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego nowotworów nadnercza 691
Diagnostyka guzów nadnercza 692
Anatomia chirurgiczna i histologia nadnerczy 697
Leczenie operacyjne guzów nadnercza 698
Technika operacyjna 701
Leczenie uzupełniające 705
Rokowanie 707
Piśmiennictwo 707
Nowotwory endokrynne trzustki – Anna Sowa-Staszczak, Piotr Richter, Alicja Hubalewska-Dydejczyk 708
Wstęp 708
Epidemiologia 708
Charakterystyka kliniczna PNEN 709
Diagnostyka 709
Klasyfikacja TNM ENETS 2017 i TNM AJCC/UICC 2017 717
Leczenie 718
Technika chirurgiczna 726
Powikłania po operacjach PNEN 727
Monitorowanie leczenia 727
Rokowanie w PNEN 727
Piśmiennictwo 728
Nowotwory neuroendokrynne przewodu pokarmowego – Katarzyna Kuśnierz, Beata Kos-Kudła 729
Wstęp i epidemiologia 729
Klasyfikacja NEN 729
Diagnostyka NEN 731
Leczenie NEN 738
Monitorowanie leczenia 743
Piśmiennictwo 744
32. Nowotwory klatki piersiowej 745
Rak płuca – Jarosław Kużdżał, Janusz Włodarczyk 745
Rys historyczny 745
Etiologia 745
Epidemiologia 748
Patologia 751
Badania przesiewowe 752
Diagnostyka 752
Ocena zaawansowania raka płuca 754
Ocena przedoperacyjna pacjenta 758
Ogólne zasady leczenia 758
Chirurgiczne leczenie paliatywne 761
Dostępy operacyjne 762
Podstawowe zasady resekcji miąższu płucnego 762
Limfadenektomia śródpiersiowa 766
Nieresekcyjne techniki leczenia miejscowego 766
Rak drobnokomórkowy 769
Rakowiak 769
Nowotwory wywodzące się z gruczołów błony śluzowej oskrzeli 770
Nowotwory opłucnej – Jarosław Kużdżał 770
Klasyfikacja 770
Złośliwy międzybłoniak opłucnej 770
Pojedynczy guz włóknisty 774
Rzadkie pierwotne nowotwory opłucnej 774
Wtórne nowotwory opłucnej 774
Nowotwory śródpiersia – Jarosław Kużdżał 776
Chłoniaki 776
Grasiczaki 778
Nowotwory germinalne 779
Nowotwory neurogenne 781
Nowotwory ściany klatki piersiowej – Jarosław Kużdżał, Piotr Kocoń 783
Zachorowalność 783
Etiologia 783
Klasyfikacja 783
Obraz kliniczny 783
Diagnostyka 784
Charakterystyka najczęstszych pierwotnych nowotworów ściany klatki piersiowej 784
Wtórne nowotwory ściany klatki piersiowej 788
Ogólne zasady resekcji i rekonstrukcji ściany klatki piersiowej 788
Piśmiennictwo 796
33. Rak piersi – Janusz Piekarski, Arkadiusz Jeziorski, Elżbieta Łuczyńska, Joanna B. Wysocka, Wojciech M. Wysocki, Rafał Matkowski, Piotr Potemski, Sylwia Heinze, Joanna Niemiec, Wojciech Rudnicki 797
Epidemiologia 797
Diagnostyka kobiet, u których nie występują objawy kliniczne 797
Diagnostyka kobiet, u których występują objawy kliniczne 797
Badanie kliniczne 798
Badanie podmiotowe 798
Badanie przedmiotowe 798
Objawy kliniczne raka piersi i kliniczna diagnostyka różnicowa 800
Guz 800
Zmiany skórne 801
Zmiany w obrębie brodawki 801
Powiększenie węzłów chłonnych 802
Ból 802
Cechy zapalenia 802
Asymetria piersi 802
Diagnostyka obrazowa raka piersi 803
Mammografia 803
Ultrasonografia piersi 806
Rezonans magnetyczny piersi 809
Diagnostyka patomorfologiczna 810
Klasyfikacja patologiczna nowotworów piersi 810
Zasady diagnostyki patomorfologicznej guzów piersi 812
Zmiany przednowotworowe w piersi 813
Rozrosty zrazikowe 813
Rozrosty przewodowe 813
Rozrosty mezenchymalne podścieliska gruczołu 814
Inne jednostki kliniczne 814
Nowotwory przedinwazyjne piersi i ich leczenie 816
Przedinwazyjny przewodowy rak piersi 816
Przedinwazyjny zrazikowy rak piersi 817
Klasyfikacja stopni zaawansowania raka piersi 818
Leczenie chorych na naciekającego raka piersi 820
Zasady ogólne 820
Leczenie oszczędzające 821
Amputacja piersi 823
Leczenie w obrębie regionalnych węzłów chłonnych 824
Aspekty techniczne amputacji piersi i limfadenektomii pachowej 826
Chirurgia odtwórcza piersi 834
Radioterapia uzupełniająca 844
Radioterapia uzupełniająca u chorych leczonych oszczędzająco 845
Radioterapia uzupełniająca u chorych poddanych amputacji piersi 845
Leczenie systemowe chorych na raka piersi 845
Uwagi ogólne 845
Leczenie radykalne 846
Leczenie przedoperacyjne 846
Leczenie uzupełniające 846
Systemowe leczenie paliatywne 847
Leczenie chorych, u których wystąpił nawrót miejscowy lub regionalny 848
Zalecenia dotyczące modyfikacji stylu życia po rozpoznaniu raka piersi i obserwacje po leczeniu 849
Zalecenia dotyczące stylu życia po rozpoznaniu raka piersi 849
Obserwacje po leczeniu 849
Specjalne postacie kliniczne raka piersi i inne nowotwory złośliwe piersi 849
Rak piersi u kobiet ciężarnych 849
Obustronny rak piersi 853
Choroba Pageta brodawki sutkowej i towarzyszący jej rak piersi 856
Rak piersi u chorych w podeszłym wieku 859
Rak piersi u mężczyzn 861
„Ukryty” rak piersi 863
Przerzuty do piersi 866
Metaplastyczne raki piersi 867
Guz liściasty 869
Mięsaki piersi 872
Chłoniaki piersi 874
34. Mięsaki tkanek miękkich – Piotr Ł. Rutkowski, Marcin Zdzienicki, Hanna Koseła-Paterczyk, Mateusz Spałek 877
Epidemiologia i etiologia 877
Objawy kliniczne i diagnostyka 877
Objawy kliniczne 877
Diagnostyka 878
Czynniki rokownicze i ocena stopnia zaawansowania 880
Leczenie 881
Radioterapia uzupełniająca 885
Chemioterapia uzupełniająca 886
Szczególne sytuacje kliniczne 888
Mięsaki tkanek miękkich piersi 888
Mięsaki macicy 888
Włókniakowatość (fibromatoza) (aggressive fibromatosis, desmoid-type fibromatosis) 889
Mięsaki przestrzeni zaotrzewnowej 890
Obserwacja po leczeniu 892
Piśmiennictwo 893
35. Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) – Piotr Ł. Rutkowski 897
Epidemiologia i etiopatogeneza 897
Diagnostyka 897
Objawy kliniczne 897
Ocena patomorfologiczna 898
Leczenie 898
Pierwotne leczenie chirurgiczne 898
Leczenie uzupełniające i neoadiuwantowe 900
Piśmiennictwo 903
36. Nowotwory kości 905
Pierwotne nowotwory kości – Piotr Ł. Rutkowski, Iwona Ługowska, Tomasz Goryń, Michał Wągrodzki 905
Wstęp 905
Epidemiologia 905
Etiologia 905
Objawy kliniczne i diagnostyka 905
Czynniki rokownicze i klasyfikacja stopni zaawansowania 909
Zasady leczenia 909
Obserwacja po leczeniu 914
Podsumowanie 915
Piśmiennictwo 915
Kliniczne aspekty leczenia operacyjnego przerzutów nowotworowych do kości – Daniel Kotrych, Maciej Klepajczuk, Wojciech Zacha, Paweł Ziętek 917
Wstęp 917
Ogólna charakterystyka kliniczna 917
Planowanie leczenia operacyjnego 918
Technika operacyjna 920
Podsumowanie 932
Piśmiennictwo 932
37. Nowotwory skóry 933
Raki skóry – Piotr Ł. Rutkowski, Witold Owczarek, Dariusz Nejc 933
Wstęp 933
Epidemiologia 933
Rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy skóry 933
Diagnostyka 936
Ocena czynników rokowniczych i stopnia zaawansowania 936
Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne 936
Leczenie raka skóry – leczenie podstawowe 940
Leczenie raka skóry – metody powierzchowne 941
Obserwacja po zakończonym leczeniu onkologicznym 943
Zapobieganie zachorowaniu na raka skóry 943
Piśmiennictwo 944
Rak z komórek Merkla (neuroendokrynny rak skóry) – Piotr Ł. Rutkowski, Marcin Zdzienicki, Monika Dudzisz-Śledź, Dariusz Nejc 944
Etiologia 945
Diagnostyka 945
Stopnie zaawansowania klinicznego, rokowanie 945
Leczenie 945
Piśmiennictwo 948
Rzadkie podtypy raka skóry 949
Rak wywodzący się z gruczołów łojowych (sebaceous carcinoma) 949
Gruczolakorak apokrynowy (apocrine adenocarcinoma) 949
Raki gruczołów potowych (eccrine carcinoma) 949
Raki wywodzące się z mieszka włosowego 949
Piśmiennictwo 949
Czerniaki – Piotr Ł. Rutkowski, Tomasz Świtaj, Katarzyna Kozak, Witold Owczarek 950
Epidemiologia i etiologia 950
Diagnostyka 950
Różnicowanie 951
Ocena stopnia zaawansowania i czynniki rokownicze 956
Klasyfikacja stopni zaawansowania klinicznego 956
Leczenie 959
Leczenie chirurgiczne 959
Leczenie chorych w stadium uogólnienia 962
Podsumowanie 968
Czerniak gałki ocznej 971
Piśmiennictwo 971
Chirurgia mikrograficzna Mohsa – Dariusz Nejc 973
Wprowadzenie 973
Rozwój metody 973
Wskazania 974
Technika 974
Podsumowanie 976
Piśmiennictwo 976
Limfadenektomia pachwinowa – Zbigniew I. Nowecki, Piotr Ł. Rutkowski 977
Postępowanie przedoperacyjne 977
Technika operacji 977
Postępowanie pooperacyjne 979
Modyfikacje techniki limfadenektomii 979
Powikłania po limfadenektomii 980
Piśmiennictwo 981
Skorowidz 983
