„Chowanna” 2016. T. 2 (47)
Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Ewa Szadzińska
W części monograficznej niniejszego tomu skoncentrowano uwagę na zagadnieniu związku natury i kultury z perspektywy dydaktyki. Oznacza to odejście od przeciwstawiania natury kulturze oraz traktowania ich w opozycji; a) świat przyrody (istniejący niezależnie od człowieka) – świat kultury (wytworzony przez człowieka), b) czynniki wewnętrzne (genetyczne, wrodzone) – czynniki zewnętrzne (dzieła ludzkiej aktywności). Idea opozycji natura – kultura stanowi wytwór danego „czasu i miejsca”, wytwór określonego światopoglądu, którego system wartości jest zawsze zrelatywizowany historycznie. W pracach tu zamieszczonych skupiono się na powiązaniach tychże zagadnień. Za ważne uznano przedstawienie rozważań dotyczących relacji „natura – kultura” w treściach kształcenia między innymi teorii wychowania, socjologii wychowania, kształcenia z zakresu muzyki i wskazano na ich wzajemne powiązania. Zaprezentowano koncepcje kształcenia propagujące badanie współzależności ludzi i środowiska, w którym żyją. W dydaktyce sens pytań stawianych w optyce „natura versus kultura” dotyczy procesów kształcenia, uczenia się o ich istotnych składnikach oraz wyjaśniania ich funkcji w kształtowaniu osobowości. Obecnie szczególną uwagę skupia się na czynnikach biologicznych, które są podstawą procesów psychicznych, ponieważ to od nich zależą możliwości realizowania wzorców kulturowych. Budowane nowe koncepcje kształcenia łączące wiedzę o czynnikach biologicznych i elementach kultury stają się podstawą zmian w praktyce edukacyjnej. Zamieszczone teksty wprowadzają w dyskusję o zagadnieniach, które są ważne dla dydaktyki jako subdyscypliny pedagogiki uprawianej w aspekcie zarówno teoretycznym, jak i praktycznym.
Część Studia i rozprawy traktuje między innymi o tematach następujących: kategoria dobrego wychowania w kontekście indywidualnym i społecznym, perspektywa racjonalistyczna w pedagogice, zmiany w traktowaniu osadzonych przestępców, koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie, funkcja koordynatora ds. promocji zdrowia, Marek Kamiński jako źródło inspiracji andragogicznych, punktualność, strategie wyzyskiwania tekstów kultury dla pedagogiki.
Spis treści
Od Redakcji / 11
Część monograficzna: Natura vs kultura – perspektywy poznawcze w obszarze dydaktyki (pod redakcją Ewy Szadzińskiej)
Wstęp (Ewa Szadzińska) / 15
Barbara Kotowa: Natura czy kultura? / 17
Alicja Żywczok : Projekcje natury i kultury w mitycznym pojmowaniu świata. W kierunku edukacji inspirowanej wybranymi aspektami filozofii kultury i naturalizmu / 29
Ewa Szadzińska: Biologiczne i kulturowe aspekty poznawania w procesie kształcenia / 47
Beata Ecler-Nocoń: Mężczyzna i kobieta w opozycji – różność w naturze, polaryzacja w kulturze. Rozważania na przykładzie tekstów kultury / 61
Andrzej Kasperek: Relacja natura – kultura w socjologicznych treściach kształcenia (na przykładzie studiów pedagogicznych) / 81
Bartłomiej Gołek: Samokształtowanie człowieka jako wartość poznawcza pedagogiki ogólnej / 97
Joanna Godawa: Transgresyjny wymiar edukacji integracyjnej w przestrzeni „natury” i „kultury” / 113
Krystyna Moczia: Wsparcie pedagogiczne dziecka w zmaganiu się z chorobą przewlekłą / 125
Irena Burczyk: Motyw natury w muzyce i jego recepcja / 141
Małgorzata Mnich: W poszukiwaniu metod efektywnego uczenia się dzieci w wieku wczesnoszkolnym, czyli o mnemotechnikach słów kilka / 153
Urszula Supińska, Magdalena Kübler: Kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym – model oceny wspierającej / 171
Studia i rozprawy
Teresa Wilk: Dobre wychowanie jako kategoria modelująca codzienne życie – kontekst indywidualny i społeczny / 193
Krzysztof Maliszewski: (Nie)koniecznie realizm – uwagi krytyczno-afirmatywne do perspektywy realistycznej w pedagogice / 217
Danuta Raś: Dorośli przestępcy traktowani jak dzieci versus zmiana w traktowaniu osadzonych w instytucji penitencjarnej / 231
Katarzyna Borzucka-Sitkiewcz: Realizacja koncepcji Szkoły Promującej Zdrowie w Polsce. Raport z badań przeprowadzonych w szkołach z krajowym certyfikatem Szkół Promujących Zdrowie / 251
Katarzyna Kowalczewska-Grabowska: Funkcja koordynatora ds. promocji zdrowia w opinii szkolnych koordynatorów należących do Krajowej Sieci Szkół Promujących Zdrowie / 269
Agnieszka Majewska-Kafarowska: Marka Kamińskiego podróże w głąb siebie – tropy i inspiracje andragogiczne / 285
Alicja Żywczok, Marianna Dąbrowska-Wnuk: Punktualność – cnota moralna czy balast perfekcjonizmu? Interdyscyplinarne ujęcie hermeneutyczne / 299
Monika Jaworska-Witkowska: Iskry (ze) światów możliwych. Marginesy „rozpakowanego, ciemnego dzieła” i jego literaturoznawcze przedłużenie (wokół koncepcji „ciemnych iskier” Krzysztofa Maliszewskiego) / 319
Recenzje, komunikaty, polemiki
Szaleństwo pomagania – na marginesie książki Anny Rurki, Guya Hardy’ego, Christiana Defays’a Proszę, nie pomagaj mi! Paradoks pomocy narzuconej (esej recenzencki). Anna Rurka, Guy Hardy, Christian Defays: Proszę, nie pomagaj mi! Paradoks pomocy narzuconej. Tłum. Urszula Bisek, Magdalena Macińska. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów
Ludzkich, 2013, 113 s. (Przemysław Gorzelak) / 343
Artur Fabiś, Joanna K. Wawrzyniak, Agata Chabior: Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2015, 367 s., ISBN 978-83-7850-873-1 (Agnieszka Majewska-Kafarowska) / 357
