Człowiek w dialogu

• Druk: Łódź, 2020
• Autor: Witold P. Glinkowski
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Człowiek w dialogu to drugi tom z cyklu Filozofia na tropie człowieka. Monografią otwierającą ten cykl była publikacja Człowiek. Filozoficzne wyzwanie, a zakończy go Przeszłość i przyszłość antropologii fundamentalnej – książka poświęcona projektowi Michaela Landmanna.
Określenie „człowiek w dialogu” przywodzi na myśl dialog, będący powszechnym medium porozumiewania się i komunikacji. Tymczasem dialog jest nie tylko rozmową (może być nawet bezsłowny), podobnie jak nie każda rozmowa jest dialogiem – w sensie, który przypomniany nam został za sprawą dwudziestowiecznej filozofii dialogu, a nawet dzięki niej doczekał się antropologicznej rehabilitacji i wydobycia z filozoficznej niepamięci. Człowiek jest podmiotem użytkującym język – w słowie mówionym i pisanym – i w ten sposób dającym wyraz swojej rozumności, ale to pozostaje oczywiste, przynajmniej od czasów Arystotelesa. Jednak słowo dialog, gdyby uwzględnić jego morfologię, ujawnia dwie prawdy, niezależne od siebie, a zarazem współtworzące szczególną jakość. Mówi ono, że „dia” jest nie tylko reminiscencją greckiego liczebnika, lecz także posiada inną etymologię, wskazującą na zapośredniczenie ludzkiego Ja przez Ty. Owo osobowe, interpersonalne Ty nie może zostać sprowadzone do żadnego To – nie dlatego i nie tylko dlatego, że taka procedura byłaby niebezpieczna czy kulturowo niestosowna. Przyczyna leży w fakcie międzyosobowego „zagadnięcia”, które za sprawą swego transcendentnego źródła dysponuje potencjałem zapewniającym możliwość pełnego uczłowieczenia tym, którzy stają się jego beneficjentami.
Ukazany przez dialogików paradoks polega na tym, że chociaż dialog nie jest żadnym poddającym się weryfikacji obiektem, kulturowym artefaktem ani żadną ontyczną realnością, to jednak – i właśnie dzięki temu – stanowi bezprecedensową okoliczność, która jako jedyna zdolna jest doprowadzić do ukonstytuowania się bytu ludzkiego. Ów odkrywany przez dialogików człowiek jest nie tylko istotą myślącą, mówiącą, formującą przestrzeń cywilizacyjno-kulturową oraz formowaną przez tę przestrzeń. Jest on ponadto kimś wyjątkowym i niepowtarzalnym – ludzką osobą.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8142-825-5
• ISBN druku: 978-83-8142-824-8
• Liczba stron: 306

Pobierz spis treści»

Wstęp	7

Rozdział I. Homo dialogi – droga człowieka i droga do człowieka 	15
Dialo ilozoficzna fanaberia czy nowe otwarcie?	29
Pytanie o istotę człowieka – anachroniczne czy aktualne?	37
Logos i dia-logos, czyli o dwojakości filozoficznego dyskursu o człowieku	41
Czy dialogika może być filozofią człowieka?	45
W kręgu mistyki i chasydyzmu	48

Rozdział II. Wokół dialogu	51
Dialog a spotkanie	51
Ethos dialogu a logos tekstu	56
Dialogiczna „gramatologia” jako myślenie mowy 	59
Metafizyka spotkania – królestwem Pomiędzy	65
Czas języka	68
Fundamentalne postawy i słowa	72
Hermeneutyka wobec dialogu	75

Rozdział III. Osoby w dialogu	83
Mówiący i słuchający – partnerzy dialogu	83
Osoba jako dar i tajemnica	88
Skrywający się człowiek dialogu  	91
Moralność jako dialogiczny wyróżnik bycia człowiekiem	97
Bycie bliźnim – między rozumnością a etycznością	98
Partnerzy dialogu – pojedynczy czy jedyni?	103
Pragnienie – racją dla cimcum	115
Problem posesywności osoby ludzkiej	119

Rozdział IV. Dramatyczny wymiar dialogu	123
Myślenie według dobra i zła	123
Odpowiedzialność – imieniem wolności	126
Filozofia dramatu jako dramat obecności	131

Rozdział V. Dialog a sfera publiczna	141
Świat relacji – światem człowieka	141
Między indywidualizmem i kolektywizmem – dialogiczna wizja życia społecznego	166

Rozdział VI. W kręgu polemik	187
Egzystencjalizm i jego dialogiczna kontestacja	187
Problem człowieka a problem Boga – polemika i dialog z filozofią dialogu  	199
Dialogika – wyzwanie interpretacyjne	235
Filozofia dialogu a problem prawdy	259
Od Bubera do Tischnera, czyli meandry dialogiki  	265

Bibliografia	283

Indeks osobowy 	301
Część ogólna	301
Część bibliograficzna	303