Dokładność realizacji a potrzeba modernizacji budynków wielkopłytowych
Niniejsza monografia stanowi wkład w publikacje na temat technologii budowania,
realizowanych w latach 1955–1995, tj. wielkiej płyty.
Substancja mieszkaniowa tej technologii stanowiła 50% zabudowy kraju, a problemy
z nią związane były i narastają, stąd połączenie wyników badań z czasów realizacji
i ostatnich badań technicznych i ankietowych pozwoliło na nowo spojrzeć na zasadność
modernizacji tego rodzaju zasobów mieszkaniowych.
W wyniku badań dokładności realizacji budynków wielkopłytowych zastosowano
nową – w tamtych latach – metodę montażu wymuszonego, którą wprowadzono
w trzech systemach prefabrykowanych: WWP,W-70 i Wk-70, obejmujących terytorium
całego kraju. Niniejsza książka zawiera porównanie metod: montażu swobodnego z metodą
montażu wymuszonego.
Termomodernizacja budynków z wielkiej płyty zamknęła problem niedokładności
montażu ścian zewnętrznych i stropów – zlikwidowano przewiewanie i przemakanie
przez spoiny na styku prefabrykatów – obecnie w większości są one zamknięte ciągłą
warstwą termomodernizacji. Jednak za pomocą analizy współczesnych pomiarów termowizyjnych
wykazano, że nadal pozostały błędy projektowe i wykonawcze, które wskazały
newralgiczne punkty w budynkach, jakie należy jeszcze poprawić. Badania termowizyjne
winny być cykliczne (przynajmniej raz na pięć lat), bo dzięki nim można monitorować
na bieżąco pozostawione problemy „ucieczki ciepła” z budynku.
W monografii zawarto informacje, które mają za zadanie uzmysłowić czytelnikowi
(użytkownikowi, projektantowi czy zarządcy lub władzom gminy) z jakim rodzajem zasobów
mieszkaniowych mają do czynienia i w jaki sposób można je modernizować (przebudowywać,
nadbudowywać, uzupełniać we współczesne urządzenia techniczne, itp.).
Zanim podjęte zostaną jakiekolwiek działania na terenach polskich blokowisk, należałoby
zadać sobie następujące pytanie: czy dokładność realizacji i stan techniczny uzasadnia
potrzebę przebudowy budynków z wielkiej płyty?
Autorki tej monografii często spotykają się z takim pytaniem ze strony inwestorów,
zarządców, osób zajmujących się pośrednictwem czy wyceną nieruchomości. Mniej zainteresowani
tym tematem wydają się deweloperzy i osoby z różnych kręgów społecznych
i politycznych. Ich zdaniem najprościej byłoby wielką płytę rozebrać – tak jak to robią w Niemczech… Ale czy dokładność wykonania wielorodzinnych budynków prefabrykowanych
jest na tyle zła, aby faktycznie można by lub wręcz należało je w Polsce
wyburzać?
Jako inżynierowie, nauczyciele akademiccy i osoby biorące udział zarówno w projektowaniu,
realizacji obiektów prototypowych, jak i eksploatacji budynków wielkopłytowych,
a także byli, bądź obecni mieszkańcy budynków prefabrykowanych, w tej monografii,
chcemy wyrazić swoją opinię wywodzącą się z badań „in situ”, niepublikowanych
materiałów archiwalnych i wiedzy praktycznej.
W tym celu połączyłyśmy wiedzę i techniki dwóch pokoleń, które – mamy nadzieję
– przyczynią się do spojrzenia na to „betonowe dziedzictwo”* w szerszym kontekście
niż tylko materiał budowlany zanieczyszczający środowisko. Chcemy dostrzec zarówno
fakty z okresu realizacji budynków prefabrykowanych, jak i przedstawić współczesne
deklaracje społeczne mieszkańców blokowisk, bez których poprawa „życia między
budynkami”** i dalsze działania niezbędne do obniżenia kosztów eksploatacyjnych są
praktycznie niemożliwe.
WSTĘP 9
ROZDZIAŁ I DOKŁADNOŚĆ REALIZACJI BUDYNKÓW WIELKOPŁYTOWYCH 13
1. Zarys historii prefabrykacji wielkopłytowej w Polsce 15
2. Definicje ogólne 17
3. Badania dokładności montażu budynków wielkopłytowych 18
3.1. Wprowadzenie 18
3.2. Przykłady zadokumentowanych niedokładności montażu budynków
wielkopłytowych w początkach ich realizacji 19
3.3. Systemowe badania dokładności montażu budynków wielkopłytowych 20
3.4. Wyniki badań 21
3.5. Podsumowanie badań 24
LITERATURA DO ROZDZIAŁU I 25
ROZDZIAŁ II PORÓWNANIE I OCENA METOD MONTAŻU SWOBODNEGO
I WYMUSZONEGO BUDYNKÓW WIELKOPŁYTOWYCH 27
1. Wprowadzenie 29
1.1. Zakres opracowania 29
1.2. Montaż swobodny a montaż wymuszony 30
1.3. Opis systemów wielkopłytowych wybranych do badań 33
1.3.1. System OWT-67 34
1.3.2. System WWP 36
1.3.3. System „SZCZECIN” 38
1.3.4. System W-70 40
1.4. Podstawowe określenia w analizie dokładności 43
1.5. Przegląd literatury zagadnienia 45
2. Dokładność 49
2.1. Wprowadzenie 49
2.2. Badania dokładności realizacji budynków 50
2.2.1. Wybór reprezentantów 50
2.2.2. Program badań dokładności realizacji budynków 51
2.3. Analiza odchyłek w dokładności realizacji budynków 54
2.3.1. Odchyłki ?w – wychylenie płyty ściennej z pionu 54
2.3.2. Odchyłki przesunięcia osi dołu płyty ściennej z n-tej kondygnacji
w stosunku do osi góry płyty ściennej z n-1. kondygnacji – ?p 59
2.3.3. Odchyłki między projektowym a stwierdzonym położeniem dołu
prefabrykatu ściennego – ?yd 69
2.3.4. Odchyłki przesunięcia powierzchni płyt stropowych z projektowej
płaszczyzny stropu – ?z 72
2.4. Podsumowanie analizy dokładności 79
3. Pracochłonność 83
3.1. Wstęp 83
3.2. Cykl realizacji budynków wielkopłytowych 83
3.2.1. Przegląd technologii prefabrykacji wielkopłytowej 83
3.2.2. Transport i składowanie prefabrykatów wielkowymiarowych 91
3.2.3. Technologie montażu budynków wielkopłytowych 93
3.3. Analiza porównawcza cykli realizacji budynków wielkopłytowych w aspekcie
pracochłonności 100
3.3.1. Warunki przeprowadzenia badań 100
3.3.2. Analiza czynności montażu płyt ściennych 101
3.3.3. Wyniki badań cyklu montażu prefabrykatów ściennych i ich analiza 103
3.3.4. Cykl czynności montażu płyt stropowych 108
3.3.5. Wyniki badań cyklu montażu płyt stropowych i ich analiza 109
3.4. Podsumowanie analizy pracochłonności 111
4. Zużycie materiałów 113
4.1. Wstęp 113
4.2. Analiza porównawcza cyklu realizacyjnego w aspekcie zużycia materiałów 113
4.2.1. Prefabrykacja 113
4.2.2. Montaż 115
4.2.3. Roboty wykończeniowe 116
5. Podsumowanie i wnioski 117
LITERATURA DO ROZDZIAŁU II 120
Normy 121
ROZDZIAŁ III POTRZEBA MODERNIZACJI BUDYNKÓW WIELKOPŁYTOWYCH 125
1. Wstęp 127
2. Przegląd wybranych przepisów, badań i publikacji 130
3. Kontrowersyjna ocena przyszłości budownictwa wielkopłytowego 135
4. Problematyka działań naprawczych budynków wielkopłytowych 137
4.1. Wprowadzenie 137
4.2. Działania termomodernizacyjne w budynkach prefabrykowanych z lat 70. i 80 137
5. Analiza diagnostyczna budynków prefabrykowanych 142
5.1. Sposoby diagnostyki 142
5.2. Przykłady stanu technicznego budynków wielkopłytowych przed i po ociepleniu 142
5.3. Analiza techniczna budynków prefabrykowanych po termomodernizacji 145
5.4. Analiza termograficzna budynków prefabrykowanych po termomodernizacji 150
5.4.1. Metoda badań 150
5.4.2. Wyniki badań 151
5.4.3. Podsumowanie badań nieniszczących 154
5.5. Efekt dotychczasowych termomodernizacji w skali osiedla 155
5.6. Wybrane przykłady źle wykonanych dociepleń w skali różnych typów budynków 157
5.7. Badania potrzeb modernizacji wynikające z konsultacji społecznych 163
5.7.1. Sposób przeprowadzenia badań ankietowych 163
5.7.2. Wyniki badań ankietowych 163
5.7.3. Wnioski 167
6. Zestawienie problemów i ocena potrzeb technicznych w budynkach prefabrykowanych
określone na podstawie badań diagnostycznych. 169
7. Wnioski z analizy diagnostycznej termomodernizowanych budynków prefabrykowanych 172
8. Propozycje do wytycznych modernizacji budynków wielkopłytowych w Polsce 175
LITERATURA DO ROZDZIAŁU III 183
