Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego
Książka, którą oddajemy w ręce Czytelników, jest próbą zreinterpretowania bogatego dorobku Stefana Kisielewskiego – kompozytora, pisarza, krytyka muzycznego i literackiego, publicysty oraz felietonisty – i zarazem podsumowania dotychczasowych wątków refleksji na temat jego twórczości w polskiej humanistyce. Zamierzeniem redaktorów tomu było nie tylko rocznicowe przypomnienie postaci Kisielewskiego, lecz także sprowokowanie debaty – krytyczne przyjrzenie się jego dokonaniom zarówno w dziedzinie muzyki, literatury, jak i szeroko rozumianej publicystyki. Dialog prowadzą badacze różnych pokoleń, reprezentujący kilkanaście ośrodków uniwersyteckich: literaturoznawcy, muzykolodzy, medioznawcy, historycy i teoretycy kultury. Pomieszczone w niniejszym tomie reinterpretacje stanowią kolejny etap recepcji dzieła Kisielewskiego kształtującej się w dwóch ostatnich dekadach – po okresie publicystycznych debat politycznych, reperkusjach rozmaitych lektur Dzienników, rejestracji wspomnień przyjaciół i znajomych (Kisiel, rozmowy Joanny Pruszyńskiej, Warszawa 1997) oraz kilku indywidualnych próbach książkowego ujęcia fenomenu Kisiela. Odkrywa się na nowo kompozytora, powraca do pisarza jako autora szeroko komentowanych Dzienników i niedostrzeganych powieści polityczno-obyczajowych, sięga po ‒ często zapomniane ‒ zapisy krytyka muzycznego i literackiego oraz po dobrze znane – utrwalone w wyobraźni społecznej – zapisy zaangażowanego publicysty oraz felietonisty. Przewartościowanie nie służy bezkrytycznemu tworzeniu i wzmacnianiu legendy, nie stabilizuje obrazu twórczości Kisiela, być może tylko zwiększa świadomość rozmaitych dysonansów. Namawia zresztą do takiego sposobu myślenia sam autor Rzeczy najmniejszych: „Prawda zmienia się tak jak wszystko. Prawda naukowa też”…
Od redaktorów 7
I. FENOMEN KISIELA 9
Mieczysław Tomaszewski, Kisielewski: muzyka i polityka 11
Leszek Polony, Kisielowe spory o muzykę po latach 21
Krzysztof Dybciak, Czy Stefan Kisielewski był najwszechstronniejszym twórcą po II wojnie światowej? (Wstęp do aksjologicznej komparatystyki działalności twórczej) 25
II. KULTURA – IDEOLOGIA – POLITYKA 35
Jacek Bartyzel, Stefan Kisielewski jako publicysta i „zwierzę polityczne” 37
Michał Szyszka, „Klerk i intelektualista zaangażowany”. Stefana Kisielewskiego droga od kultury do polityki 73
Leszek Szaruga, „TA BZDURA” (o jednym z wątków Dzienników Kisielewskiego) 83
Małgorzata Wątkowska, Autoportret intelektualisty – strategia wyznań intymnych w Dziennikach Stefana Kisielewskiego 91
III. FELIETONISTYKA KISIELA I REPERKUSJE 99
Magdalena Mateja, Felietonowa „mowa umowna” jako przykład dyskursu antytotalitarnego 101
Monika Wiszniowska, Felietony Stefana Kisielewskiego. Próba lektury 117
Andrzej Hejmej, Świat nie przedstawiony. Felietonistyka Kisiela 131
Kama Hawryszków, Felieton „umuzyczniony” Stefana Kisielewskiego 149
Mirosław Ryszkiewicz, Kisiela felietonowe życie po życiu (na łamach tygodników „Polityka” i „Wprost”) 159
IV. TWÓRCZOŚĆ MUZYCZNA 183
Magdalena Dziadek, Stefan Kisielewski jako autor i krytyk muzyki współczesnej 185
Daniel Wierzejski, Idiom stylistyczny twórczości muzycznej Stefana Kisielewskiego 199
Urszula Ciołkiewicz-Latek, Twórczość pieśniowa Stefana Kisielewskiego 209
Iwona Puchalska, Kisielewski – Gałczyński. Liryka i prowokacja 225
V. MUZYKA I KRYTYKA MUZYCZNA 237
Anna Koszewska, Między koncepcją czystej formy a socjologią muzyki: poglądy estetyczne Stefana Kisielewskiego 239
Tomasz Górny, Czy muzyka jest niehumanistyczna? Uwagi na marginesie artykułu Stefana Kisielewskiego 251
Ewa Biłas-Pleszak, Kisielewski o muzyce – między tworzeniem a defi niowaniem 259
Małgorzata Sokalska, Stefan Kisielewski i sztuka opery 269
Katarzyna Cudzich-Budniak, Jazz według Kisiela 281
VI. LITERATURA I KRYTYKA LITERACKA 291
Anna Tenczyńska, Dysonanse – zderzenia – dialogi. Stefan Kisielewski i Zygmunt Mycielski 293
Krzysztof Zajas, Kochana ruda małpa kontra Czesio. O trudnej przyjaźni Kisiela i Miłosza 301
Maciej Urbanowski, Krytyka literacka Stefana Kisielewskiego i pokolenie 1910 309
Dorota Kozicka, Lista (nie)obecności Kisielewskiego krytyka 323
Indeks nazwisk 333
