Dzieła zebrane, t. V

• Druk: Toruń, 2011
• Autor: Immanuel Kant
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

W niniejszym V tomie dzieł zebranych Kanta zamieszczone zostały jego dwie główne rozprawy z zakresu filozofii religii i metafizyki moralności: Religia w obrębie samego rozumu (1793) oraz Metafizyka moralności w dwóch częściach: Metafizyczne podstawy nauki prawa i Metafizyczne podstawy nauki o cnocie (1797). Po publikacji Religii w obrębie samego rozumu Kant spotkał się z upomnieniem, udzielonym w imieniu króla Friedricha Wilhelma II przez ministra departamentu szkolnego i kuratora uniwersytetów Johanna Friedricha Wöllnera. Zakazano mu wówczas wypowiadać się publicznie na tematy religijne. Po śmierci króla w 1798 roku filozof poczuł się zwolniony z tego zakazu, publikując, nawiązującą w pierwszej części do materii sporu, a więc do problematyki religijnej, rozprawę Spór fakultetów. Treść tej pracy stanowi więc swoistą kontynuację treści Religii w obrębie samego rozumu. Przekładu dokonali trzej doświadczeni polscy tłumacze Kanta: prof. Aleksander Bobko, prof. Jan Galewicz i prof. Mirosław Żelazny.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-231-2576-1
• Liczba stron: 684

Słowo wstępne do pierwszej polskiej edycji Dzieł zebranych Immanuela Kanta  /  5
Od Redakcji / 7
RELIGIA W OBRĘBIE SAMEGO ROZUMU (przeł. A. Bobko)
Przedmowa do wydania pierwszego / 11
Przedmowa do wydania drugiego / 19
Część pierwsza. O obecności złego pryncypium obok dobrego albo o radykalnym złu w ludzkiej naturze / 23
I. O pierwotnych predyspozycjach do dobra w ludzkiej naturze / 29
II. O skłonności do zła w ludzkiej naturze / 32
III. Człowiek jest z natury zły / 35
IV. O źródle zła w ludzkiej naturze / 41
Uwaga ogólna. O przywróceniu mocy pierwotnej predyspozycji do dobra / 46
Część druga. O walce dobrego pryncypium ze złym o panowanie nad człowiekiem / 59
Rozdział pierwszy. O roszczeniu prawnym dobrego pryncypium do panowania nad człowiekiem / 62
a) Personifikacja idei dobrego pryncypium / 62
b) Obiektywna realność tej idei / 63
c) Trudności [kwestionujące] realność tej idei i ich rozwiązanie / 67
Rozdział drugi. O roszczeniu prawnym złego pryncypium do panowania nad człowiekiem i o wzajemnej walce obu pryncypiów / 78
Uwaga ogólna / 83
Część trzecia. Zwycięstwo dobrego pryncypium nad złym i utworzenie Królestwa Bożego na ziemi / 91
Rozdział pierwszy. Filozoficzne przedstawienie zwycięstwa dobrego pryncypium przez utworzenie królestwa Bożego na ziemi / 93
I. O etycznym stanie naturalnym / 93
II. Człowiek powinien porzucić etyczny stan natury, aby stać się członkiem etycznej wspólnoty / 94
III. Pojęcie etycznej wspólnoty jest pojęciem ludu Bożego podległego etycznym prawom / 96
IV. Idea ludu Bożego jest nie do zrealizowania (w ramach ludzkiej organizacji) inaczej niż w formie Kościoła / 98
V. Konstytucja każdego kościoła wychodzi zawsze od jakiejś historycznej (objawionej) wiary, którą można nazwać kościelną i najlepiej jest oprzeć ją na Piśmie Świętym / 100
VI. Najlepszym interpretatorem wiary kościelnej jest wiara czysto religijna / 106
VII. Stopniowe przechodzenie wiary kościelnej do jedynowładztwa czystej wiary rozumowej jest przybliżaniem się Królestwa Bożego / 111
Rozdział drugi. Historyczne przedstawienie stopniowego tworzenia rządów dobrego pryncypium na ziemi / 120
Uwaga ogólna / 132
Część czwarta. O służbie i pseudosłużbie pod panowaniem dobrego pryncypium albo o religii i klerze / 145
Część pierwsza. O służbie Bożej w religii w ogóle / 147
Rozdział pierwszy. Religia chrześcijańska jako religia naturalna / 151
Rozdział drugi. Religia chrześcijańska jako religia uczona / 156
Część druga. O pseudosłużbie Bożej w religii ustanowionej / 160
Uwaga ogólna / 181
SPÓR FAKULTETÓW (przeł. M. Żelazny)
Przedmowa / 195
Rozdział pierwszy. Spór fakultetu filozoficznego z teologicznym / 201
Wstęp / 201
Podział fakultetów w ogólności / 202
I. O stosunkach między fakultetami / 204
Rozdział pierwszy. Pojęcie i podział wyższych fakultetów / 204
A. Specyfika fakultetu teologicznego / 206
B. Specyfika fakultetu prawnego / 207
C. Specyfika fakultetu medycznego / 209
Rozdział drugi. Pojęcie i specyfika niższego fakultetu / 210
Rozdział trzeci. O sprzecznym z prawem sporze wyższych fakultetów / 212
Rozdział czwarty. O zgodnym z prawem sporze między wyższymi fakultetami a fakultetem niższym / 215
Rezultat / 218
II. Dodatek. Objaśnienie sporu fakultetów na przykładzie sporu fakultetów: teologicznego i filozoficznego / 218
I. Materia sporu / 218
II. Filozoficzne zasady interpretacji Pisma Świętego przyczyniające się do zaniechania sporu / 221
III. Zarzuty dotyczące podstawowych zasad wykładni Pisma Świętego i odpowiedzi na nie / 226
Uwaga ogólna. O sektach religijnych / 230
Zawarcie pokoju i zażegnanie sporu fakultetów / 241
Dodatek. Historyczne pytania dotyczące Biblii odnośnie praktycznego użytkowania i przewidywanego czasu dalszego obowiązywania tej Świętej Księgi / 248
Dodatek. O czystej mistyce w religii / 249
Rozdział drugi. Spór fakultetu filozoficznego z prawnym / 254
Wznowione pytanie: Czy ludzki rodzaj stale zmierza ku temu, co lepsze? / 254
Zakończenie / 268
Rozdział trzeci. Spór fakultetu filozoficznego z medycznym / 268
O mocy umysłu by przez samo tylko postanowienie być panem nad swymi chorobliwymi uczuciami. Odpowiedź Panu Radcy Dworu i Profesorowi Hufelandowi / 268
Podstawowe zasady dietetyki / 271
Zakończenie / 282
Dopisek / 284
METAFIZYKA MORALNOŚCI (przeł. W. Galewicz)
Część pierwsza. Metafizyczne podstawy nauki prawa / 289
Przedmowa / 291
Tablica podziału nauki prawa / 296
Wstęp do metafizyki moralności / 297
I. O stosunku władz ludzkiego umysłu do praw moralnych / 297
II. O idei i konieczności metafizyki moralności / 302
III. O podziale metafizyki moralności / 306
IV. Podstawowe pojęcia metafizyki moralności / 309
Wstęp do nauki prawa / 319
Dodatek do wstępu do nauki prawa / 324
Podział nauki prawa / 328
Podział metafizyki moralności jako takiej / 331
Nauki prawa część pierwsza. Prawo prywatne / 335
Rozdział pierwszy. W jaki sposób można mieć pewien przedmiot zewnętrzny jako coś swojego / 337
Rozdział drugi. W jaki sposób można nabyć coś zewnętrznego / 352
Podrozdział pierwszy. O prawie rzeczowym / 355
Podrozdział drugi. O prawie osobowym / 367
Podrozdział trzeci. O prawie względem osób pokrewnym prawu w stosunku do rzeczy / 373
Podrozdział epizodyczny. O idealnym nabyciu zewnętrznego przedmiotu wyboru / 389
Rozdział trzeci. O nabyciu, które jest subiektywnie zależne od wyroku publicznej instancji sądowej / 394
A. O umowie darowizny / 395
B. O umowie użyczenia / 396
C. O odzyskaniu (ponownym objęciu w posiadanie) rzeczy utraconej / 398
D. O uzyskiwaniu gwarancji dzięki złożeniu przysięgi / 402
Nauki prawa część druga. Prawo publiczne / 409
Rozdział pierwszy. Prawo państwowe / 411
Ogólna uwaga o prawnych skutkach wynikających z natury związku obywatelskiego / 420
O prawnym stosunku obywatela do kraju ojczystego i do obcych krajów / 441
Rozdział drugi. Prawo narodów / 446
Rozdział trzeci. Prawo obywatelstwa światowego / 455
Dodatek. Objaśnienia do metafizycznych podstaw nauki prawa / 460
Część druga. Metafizyczne podstawy nauki o cnocie / 479
Przedmowa / 481
Wstęp do nauki o cnocie / 487
I. Omówienie pojęcia nauki o cnocie / 487
II. Omówienie pojęcia celu, który zarazem jest obowiązkiem / 491
III. O powodzie skłaniającym do tego, by przedstawić sobie cel, który zarazem jest obowiązkiem / 494
IV. Jakie cele są zarazem obowiązkami? / 495
V. Objaśnienie tych dwóch pojęć / 496
A. Własna doskonałość / 496
B. Cudza szczęśliwość / 498
VI. Etyka nie podaje norm dotyczących postępowania, lecz tylko normy dotyczące maksym postępowania / 499
VII. Obowiązki etyczne są obowiązkami o szerokim, natomiast obowiązki prawne - o wąskim przedziale [czynów mieszczących się w granicach] zobowiązania / 501
VIII. Przedstawienie obowiązków cnoty jako obowiązków szerokich / 503
IX. Czym jest obowiązek cnoty / 507
X. Naczelne pryncypium nauki o prawie było analityczne, natomiast w nauce o cnocie jest ono syntetyczne / 509
XI. Schemat obowiązków cnoty / 511
XII. Estetyczne warunki podatności umysłu na [wpływ wywierany przez] pojęcia obowiązku jako takie / 512
A. Uczucie moralne / 512
B. O sumieniu / 513
C. O miłości do ludzi / 515
D. O szacunku / 516
XIII. Ogólne zasady metafizyki moralności w zastosowaniu do czystej nauki o cnocie / 517
XIV. O cnocie w ogóle / 519
XV. O zasadzie, która odróżnia naukę cnoty od nauki prawa / 521
XVI. Cnota wymaga najpierw panowania nad sobą / 523
XVII. Cnota z konieczności zakłada apatię / 524
XVIII. Pojęcia przygotowujące do podziału nauki o cnocie / 526
XIX. Podział etyki / 529
Etyczna nuka o elementach / 531
Część pierwsza. Ogólne przedstawienie obowiązków wobec samego siebie / 533
Wstęp / 533
Księga pierwsza. O zupełnych obowiązkach wobec samego siebie / 538
Dział pierwszy. Obowiązek człowieka wobec siebie jako istoty animalnej / 538
Artykuł 1. O odbieraniu sobie życia / 539
Artykuł 2. O lubieżnym samopohańbieniu / 541
Artykuł 3. O otępianiu samego siebie przez brak umiaru w spożywaniu pokarmów i napojów / 545
Dział drugi. Obowiązek człowieka w stosunku do samego siebie jako samej istoty moralnej / 547
I. O kłamstwie / 547
II. O skąpstwie / 550
III. O służalczości / 554
Rozdział pierwszy. O obowiązku człowieka wobec samego siebie jako swojego urodzonego sędziego / 558
Rozdział drugi. O pierwszym przykazaniu wszelkich obowiązków wobec samego siebie / 561
Księga druga. O niezupełnych obowiązkach człowieka wobec samego siebie (ze względu na jego cel) / 566
Rozdział pierwszy. O obowiązku rozwijania i podnoszenia swojej doskonałości naturalnej / 566
Rozdział drugi. O obowiązku podnoszenia swojej doskonałości etycznej / 568
Część druga. O obowiązkach wobec innych osób / 570
Dział pierwszy. O obowiązkach wobec innych tylko jako ludzi / 570
Rozdział pierwszy. O obowiązku miłości wobec innych ludzi / 570
A. O obowiązku dobroczynności / 575
B. O obowiązku wdzięczności / 578
C. Doznanie sympatii jest w ogóle obowiązkiem / 580
O wadach nienawiści do ludzi, które są wprost przeciwne miłości do ludzi / 582
Rozdział drugi. O obowiązkach cnoty wobec innych ludzi wynikających z należnego im szacunku / 586
O występkach naruszających obowiązek szacunku dla innych ludzi / 591
A. Pycha / 591
B. Zniesławianie / 592
C. Ośmieszanie / 593
Dział drugi. O etycznych obowiązkach jednych ludzi w stosunku do innych ze względu na ich stan / 594
Zakończenie nauki o elementach / 596
O najściślejszym zjednoczeniu miłości i szacunku w przyjaźni / 596
Dodatek. O cnotach współżycia / 600
Etyczna metodologia / 603
Rozdział pierwszy. Etyczna dydaktyka / 605
Uwaga. Fragment katechizmu moralnego / 608
Rozdział drugi. Etyczna ascetyka / 613
Zakończenie / 615
Tablica podziału etyki / 621
UWAGI RZECZOWE
Religia w obrębie samego rozumu / 625
Spór fakultetów / 637
Metafizyka moralności / 649
Objaśnienia do przekładu / 663