Edukacja alternatywna w XXI wieku
Edukacja alternatywna rodzi liczne dylematy zarówno w teorii, jak i w praktyce, dlatego każda okazja do wymiany poglądów, idei, prezentacji rozwiązań teoretycznych i praktycznych, do prowadzenia porów czy wzmacniania własnych celów i rodzajów zaangażowania – będzie wpisywać się w dobro wspólne, z którego w kolejnych latach będą mogli korzystać inni, choć i nam zapewne ten udział przyda się do czegoś istotnego (zapewne tu i teraz trudnego do wymienienia). Spór o pedagogikę i edukację alternatywną jest podtrzymywany w wielu publikacjach teoretyków i praktyków oświatowych, podczas konferencji, sesji, w mediach oraz w programach i w treściach kształcenia nauczycieli czy wychowawców, ponieważ jest on symptomem nieustającej walki o wolność w kształceniu i wychowaniu młodego pokolenia.
Upominanie się różnych podmiotów oświatowych o prawo do niezależnej myśli i praktyki edukacyjnej jest dla jednych dopominaniem się przede wszystkim o podstawowe prawo człowieka do bycia sobą w każdej sytuacji, do bycia prawdziwym, indywiduum; dla innych zaś – wołaniem o powrót do źródeł i tradycji szkoły jako instytucji wszechwładzy i wszechwiedzy. […]
Mamy nadzieję, że kolejny monograficzny tom studiów z pedagogiki alternatywnej uruchomi i podtrzyma debatę na jej temat. Zachęcamy do dyskusji, wymiany myśli, poglądów i nowych podejść do edukacji.
Zbyszko Melosik i Bogusław Śliwerski
Wstęp 11
Spory teoretyczne 16
Czesław Kupisiewicz Szkoła alternatywna – definicje, rodzaje, ocena, perspektywy rozwoju 17
Zlatica Hul’ová Alternatywne koncepcje jako podstawa dla innowacyjnych działań edukacyjnych trendów w kontekście badań eksperymentalnych 27
Amadeusz Krause Pedagogika pobocza – złudzenia i nadzieje alternatywności w pedagogice specjalnej 39
Mirosław Kowalski Daniel Falcman Edukacyjne kierunkowskazy. Refleksje o współczesnej teorii pedagogicznej 51
Modele i praktyki edukacji alternatywnej 72
Inetta Nowosad Przemiany koncepcji autonomii szkół publicznych w Europie 73
Hein Retter John Dewey jako pedagog reform i wychowania do demokracji 91
Johannes Kiersch Tradycja i postęp w pedagogice waldorfskiej 101
Tomasz Gmerek Edukacja i procesy asymilacji mniejszości etnicznych na dalekiej Północy. Studium przypadku Saamów w Norwegii i Nieńców w Rosji 109
Karolina Domagalska-Nowak Szkolnictwo średnie w Norwegii. Wybrane aspekty funkcji selekcyjnej 139
Jarema Drozdowicz Edukacja językowa w Gwatemali – alternatywa edukacyjna, polityczna czy kulturowa? 157
Aleksandra Maj Koncepcja edukacji przedszkolnej w Reggio Emilia we Włoszech 165
Mirosława Cylkowska-Nowak Ijime, hikikomori i edukacja alternatywna w Japonii 175
Sylwia Grzegorzewska Alternatywne sposoby realizowania edukacji wczesnoszkolnej na przykładzie kształcenia zróżnicowanego – prezentacja wyników badań eksperymentalnych 195
Iwona Paszenda Myślenie i działania twórcze jako forma alternatywnej edukacji studentów pedagogiki 207
Anna Buła Dydaktyczne możliwości zastosowania dociekań filozoficznych w kształceniu zintegrowanym 221
Daria Hejwosz Społeczne funkcje Uniwersytetu Harvarda 235
Krzysztof Wawrzyn Edukacja alternatywna jako forma wspierania rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną 249
Maciej J. Wielobób System wychowawczy jogi klasycznej 259
Kamila Kocoń, Marta Hold Wykorzystanie gier symulacyjnych w edukacji międzykulturowej 265
Janusz Moos, Małgorzata Sienna Kształcenie modułowe, standaryzacja kwalifikacji zawodowych we współczesnej szkole zawodowej 273
Joanna Cukras-Stelągowska Szkółki niedzielne wobec potrzeby rewitalizacji żydowskiego życia w Polsce 283
Uwarunkowania edukacji alternatywnej 294
Zbyszko Melosik Słoneczne (pozakulturowe) wakacje – tożsamość typu all inclusive 295
Agnieszka Cybal-Michalska Społeczeństwo przyszłości w wyobrażeniach młodzieży: indywidualistyczna vs. kolektywistyczna koncepcja społeczeństwa 315
Jarosław Bąbka Ciągłość i zmiana w zakresie idei uczenia we współpracy 333
Marek Gawrysiak Wytresowany pies czy autonomiczny kot? O edukacji komputacjonalistycznej, konstruktywistycznej i konektywistycznej 345
Jolanta Bonar Czy szkoła jest miejscem twórczości rzeczywiście stymulowanej? 357
Krystyna Kusiak Program kształcenia – obszar obowiązków i wolności 369
Mirosława Nyczaj-Drąg „Sukcesowi trzeba pomóc”, czyli o edukacji dziecka w rodzinie klasy średniej 381
Marek Budajczak Metoda Carden – klasyczna amerykańska alternatywa edukacyjna 393
Andrzej Murzyn Pomiędzy rodziną i szkołą – w poszukiwaniu sensu pedagogiki alternatywnej 411
Wojciech Kołodziej Edukacja polityczno-prawna społeczeństwa polskiego wobec współczesnych realiów 425
Edukacja w świetle badań 438
Olga Czerniawska Andragogika z perspektywy badań biograficznych 439
Aleksandra Nowak, Marcin Ograbek, Katarzyna Świniarska E-przedszkole – analiza skutków rozprzestrzeniania się e-learningu w nauczaniu dzieci 445
Wiesława Martyniuk Alternatywy dla formalnego obrazu szkoły jako instytucji w uczniowskich metaforach 451
Anita Famuła-Jurczak Pejzaż gimnazjów prowadzonych przez stowarzyszenia 467
Beata Bednarczuk Doświadczanie uczenia się w relacjach absolwent? klas Montessori – (przed)wstępne rozpoznanie 481
Renata Machalska Czy szkoły ogólnodostępne rzeczywiście są alternatywą dla kształcenia segregacyjnego? Z opinii nauczycieli szkół specjalnych i ogólnodostępnych 495
Piotr Plichta Korzystanie z nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych przez młodzież z niepełnosprawnością intelektualną 511
Katarzyna Zatorska Warunki i możliwości zaspokajania specjalnych potrzeb edukacyjnych w szkole. Z opinii dyrektorów szkół ogólnodostępnych 529
Lucyna Telka Ideologia w przekształcaniu przestrzeni społecznej placówki 541
Ewa Tłuczek-Tadla Edukacja obywatelska w oddolnych stowarzyszeniach młodzieżowych na przykładzie stowarzyszenia „Parlament Młodzieży” z Przemyśla (komunikat z badań) 553
Katarzyna Bocheńska-Włostowska W poszukiwaniu umiejętności i doświadczenia. Idea Otwartej Akademii Umiejętności jako przykład edukacji alternatywnej 565
Danuta Michałowska Kształtowanie wrażliwości na wartości etyczne metodami dramy i psychodramy 577
Joanna Przybyszewska Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych dziecka niepełnosprawnego na etapie kształcenia przedszkolnego i podstawowego w opiniach rodziców 593
Paulina Wierzba Homoseksualizm jako alternatywny styl życia. Wybrane problemy i kontrowersje 599
Mateusz Melosik Kohabitacja jako alternatywa dla małżeństwa. Wybrane problemy i kontrowersje 619
Bogusław Śliwerski Ostrzeżenie zamiast zakończenia, czyli o toksycznych doświadczeniach wychowanków Odenwaldschule 643
Noty o autorach 647
