Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji Silver Economy

• Druk: Łódź, 2014
• Autor: Iwa Kuchciak, Krzysztof Świeszczak, Marika Świeszczak, Monika Marcinkowska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Książka dotyczy najważniejszych mechanizmów i uwarunkowań procesu włączania w system bankowy poprzez podnoszenie świadomości finansowej społeczeństwa. Ze względu na prognozowane trendy demograficzne, prowadzące do zjawiska starzenia się całego społeczeństwa, w książce opisano wybrany element koncepcji silver economy, jakim jest aktywne uczestnictwo osób w wieku powyżej 50. roku życia w życiu społecznym, warunkowane świadomym i odpowiedzialnym korzystaniem z dostępnych produktów i usług finansowych. Diagnoza skali wykluczenia finansowego i poziomu wiedzy finansowej pozwoliła na wskazanie zależności między posiadaną wiedzą (zarówno teoretyczną, jak i praktyczną) a zakresem włączenia w system finansowy (w tym zwłaszcza bankowy). Analiza dostępności i atrakcyjności ofert bankowych dedykowanych osobom z segmentu 50+ oraz przegląd i ocena działań prowadzonych na rzecz zwiększenia wiedzy finansowej były podstawą do sformułowania rekomendacji pod adresem instytucji sektora bankowego oraz organizacji rządowych i pozarządowych, które mogą przyczynić się do wzmacniania kompetencji finansowych konsumentów powyżej 50. roku życia. Monografia jest efektem badań prowadzonych w ramach działalności statutowej oraz projektu „«Włączenie bankowe» jako kluczowy standard w realizacji koncepcji silver economy w województwie łódzkim”, finansowanego przez Bank Zachodni WBK w ramach programu „Santander Universidades”.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7969-774-8
• ISBN druku: 978-83-7969-465-5
• Liczba stron: 348

Pobierz spis treści»

Wstęp  7

Rozdział I. Koncepcja „srebrnej gospodarki” i problemy wykluczenia  11
1.1. „Srebrna gospodarka” na szczeblu krajowym i międzynarodowym  11
1.1.1. Silver economy w polityce społecznej i dokumentach Unii Europejskiej  12
1. 1.2. Lokalna polityka na rzecz osób starszych  18
1.1.3. Trendy demograficzne w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej  21
1.2. Wykluczenie społeczne jako problem społeczno-gospodarczy  27
1.2.1. Identyfikacja pojęcia wykluczenia społecznego  27
1.2.2. Determinanty wykluczenia społecznego  33
1.2.3. Konsekwencje wykluczenia społecznego  38
1.2.4. Skala wykluczenia społecznego osób w wieku 50+ na tle pozostałych grup wiekowych  40
1.3. Wykluczenie bankowe jako obszar wykluczenia społecznego  46
1.3.1. Wykluczenie finansowe a wykluczenie bankowe  46
1.3.2. Determinanty wykluczenia bankowego  55
1.3.3. Skala wykluczenia finansowego i bankowego osób w wieku 50+  61
1.3.4. Skutki wykluczenia bankowego  68
1.3.5. Wykluczenie bankowe a wykluczenie społeczne  69
1.3.6. Zadłużenie i niewypłacalność gospodarstw domowych a wykluczenie finansowe i społeczne  73
1.4. Kierunki interwencji na rzecz zwiększania aktywności społecznej osób starszych  83

Rozdział II. Ocena dostępności i atrakcyjności usług bankowych dla osób w wieku 50+  89
2.1. Potrzeby i zachowania finansowe gospodarstw domowych  89
2.1.1. Typologia i determinanty potrzeb i zachowań finansowych gospodarstw domowych ze szczególnym uwzględnieniem osób z segmentu 50+  89
2.1.2. Zarządzanie finansami gospodarstw domowych - zapotrzebowanie na produkty bankowe  101
2.2. Ocena dostępności i atrakcyjności oferty bankowej dedykowanej dla segmentu 50+  116
2.2.1. Dostępność podstawowych usług bankowych i ich zróżnicowanie  116
2.2.2. Ocena atrakcyjności oferty rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych dla segmentu 50+  118
2.2.3. Ocena atrakcyjności oferty lokat bankowych dedykowanych seniorom  127
2.2.4. Ocena atrakcyjności oferty kredytów dedykowanych seniorom  134
2.2.5. Podsumowanie  142

Rozdział III. Edukacja finansowa w podnoszeniu aktywności społecznej osób 50+  147
3.1. Definicyjne ujęcie edukacji finansowej  147
3.2. Ekonomiczne i społeczne korzyści edukacji finansowej  162
3.3. Specyfika badań nad poziomem świadomości finansowej  166
3.4. Socjalizacja ekonomiczna pierwotna i wtórna  172
3.5. Edukacja finansowa w Polsce  175
3.5.1. Problem edukacji finansowej w Polsce  175
3.5.2. Stan świadomości finansowej w Polsce na tle krajów UE w świetle badań wtórnych  190

Rozdział IV. Świadomość finansowa gospodarstw domowych w świetle badań pierwotnych  197
4.1. Tendencje demograficzne w województwie łódzkim i ich konsekwencje w dziedzinie zaspokajania potrzeb osób 50+  197
4.2. Metodyka badań w zakresie ekskluzji bankowej  201
4.3. Analiza struktury na podstawie przeprowadzonych badań pierwotnych  205
4.3.1. Struktura demograficzna próby  205
4.3.2. Stosunek do pieniędzy  211
4.3.3. Subiektywna wiedza finansowa  215
4.3.4. Zakres i częstotliwość korzystania z produktów bankowych  217
4.4. Identyfikacja zależności między poszczególnymi determinantami wykluczenia bankowego w wiedzą finansową  230
4.4.1. Wskaźnik wiedzy finansowej teoretycznej  230
4.4.2. Wskaźnik wiedzy finansowej praktycznej  235
4.4.3. Aktualne posiadanie produktów finansowych  240
4.4.4. Posiadane produkty finansowe w ciągu 2 ostatnich lat  248
4.5. Wiedza finansowa teoretyczna a aktualne posiadanie produktów finansowych  256
4.6. Podsumowanie  261

Rozdział V. Program wyrównywania szans w dostępie do wiedzy finansowej osób 50+  267
5.1. Rekomendacje dedykowane instytucjom bankowym w zakresie działań stymulujących ograniczanie zjawiska wykluczenia bankowego i podnoszenie świadomości finansowej  267
5.1.1. Przegląd i ocena działań prowadzonych przez instytucje sektora bankowego w Polsce na rzecz podnoszenia wiedzy finansowej  267
5.1.2. Przykłady dobrych praktyk podejmowanych przez banki za granicą  284
5.1.3. Rekomendacje rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ na podstawie przykładów dobrych praktyk  292
5.2. Rekomendacje dla podmiotów działających na rzecz osób 50+ na poziomie lokalnym w obszarze kształtowania świadomości finansowej  304
5.2.1. Przegląd doświadczeń zagranicznych w obszarze edukacji i włączenia w sektor bankowy osób 50+  304
5.2.2. Zidentyfikowanie rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ jako przykładów dobrych praktyk  309
5.2.3. Rekomendacje rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ na podstawie przykładów dobrych praktyk  312

Zakończenie  317
Bibliografia  323
Spis rysunków  339
Spis tablic  343
O autorach  347