Edukacja i potencjał człowieka
Ponad 100 lat temu Maria Montessori stworzyła system edukacji, który rzucił zupełnie nowe światło na pedagogikę, akcentując pracę „dla dziecka” i odkrywając jego naturalny, kierowany wewnętrznymi siłami rozwój. W myśl tej metody dla prawidłowych postępów dziecka należy stworzyć mu przestrzeń pozwalającą na spontaniczność i twórczość oraz umożliwić wszechstronny rozwój psychofizyczny, kulturalny i społeczny. Koncepcja Marii Montessori przyczyniła się do zmiany tego, w jaki sposób pojmujemy dzieciństwo, jaką rolę z społeczeństwie przypisujemy dzieciom i jaką odpowiedzialność za ich kształtowanie – rodzicom.
Edukacja i potencjał człowieka to pierwsza w języku polskim publikacja Marii Montessori, której założeniem jest „pomóc nauczycielom zrozumieć potrzeby dziecka po ukończeniu szóstego roku życia”. Skąd i do czego rodzi się
sześciolatek? Jakimi narzędziami się posługuje? Jaki teraz jest jego umysł? Autorka uchyla nam rąbka tajemnicy o starszym dziecku, jego całkiem przyziemnych potrzebach i bezkresnych niczym wszechświat możliwościach.
Sekret dobrego nauczania polega na tym, żeby uznać inteligencję dziecka za żyzne pole, gdzie można zasiać ziarna, które wyrosną w żarze rozpalonej wyobraźni. Zatem nie dążymy jedynie do tego, żeby dziecko coś zrozumiało, ani tym bardziej nie chcemy go zmuszać, żeby nauczyło się czegoś na pamięć; nasz cel to poruszyć jego wyobraźnię i zarazić je do głębi entuzjazmem. Nie chcemy mieć uczniów pełnych samozadowolenia, tylko chętnych do nauki; próbujemy zasiać w dziecku życie zamiast teorii, żeby pomóc mu w rozwoju psychicznym, emocjonalnym, a także fizycznym, a zatem musimy przedstawiać ważne i wzniosłe idee ludzkiemu umysłowi, który wydaje nam się nieustannie gotowy na ich przyjęcie, gdyż domaga się ich coraz więcej.
Z tekstu
Dziecko nie jest już tylko odbiorcą, który bezkrytycznie chłonie wrażenia, lecz chce samo je rozumieć, nie zadowala się przyjmowaniem do wiadomości czystych faktów. W miarę jak rozwija się w nim aktywność moralna, chce odwoływać się do własnej oceny sytuacji, która często będzie zupełnie inna od oceny jego nauczycieli. Nie ma nic trudniejszego niż uczenie wartości moralnych dziecka w tym wieku; ma błyskawiczną ripostę na wszystko, co mówimy, gdyż stało się buntownikiem. Matkom często jest przykro, ponieważ ich dzieci, które wcześniej okazywały im tylko miłość i oddanie, teraz stały się impertynenckie i nieprzyjemnie apodyktyczne. Dokonała się w nich przemiana wewnętrzna, ale natura postępuje całkowicie logicznie, wzbudzając teraz w dziecku nie tylko głód wiedzy i zrozumienia, lecz także żądanie niezależności mentalnej, pragnienie odróżniania dobra od zła własnymi siłami oraz niechęć do ograniczeń narzucanych przez arbitralny autorytet. W obszarze moralności dziecko potrzebuje teraz własnego wewnętrznego światła.
Z tekstu
Przedmowa do wydania polskiego IX
Wstęp XIX
1. Sześciolatek w obliczu Kosmicznego Planu 1
2. Właściwe wykorzystanie wyobraźni 7
3. Nowa psychologia nieświadomości 13
4. Wszechświat przedstawiony wyobraźni dziecka 21
5. Dramat oceanu 27
6. Jak powstała Matka Ziemia 35
7. Pradawna wojna światowa 41
8. Kreda 45
9. Ziemia kolejny raz w bólach porodowych 51
10. Wczesny człowiek 55
11. Koczownik kontra osadnik 59
12. Człowiek jako twórca i odkrywca 63
13. Wczesne wielkie cywilizacje 69
14. Egipt przez wieki 73
15. Życie w Babilonie i jego stosunki z Tyrem 77
16. Godność i zuchwalstwo 81
17. Helleński duch - twórca Europy 87
18. Człowiek-dokąd zmierza 91
19. Zakończenie 99
