Edukacja przedporodowa
Nowa odsłona serii Biblioteka Położnej
Kompendium wiedzy dla położnych realizujących edukację przedporodową oraz studentów kierunku położnictwo i uczestników różnych rodzajów kształcenia podyplomowego. To jedyna tego rodzaju pozycja na rynku wydawniczym przygotowana przez znane i cenione autorki z wielu ośrodków akademickich. Praktyczna, usystematyzowana publikacja stanowiąca wsparcie informacyjne dla położnych realizujących edukację przedporodową, wynikającą z zapisów nowego standardu opieki okołoporodowej.
„Wyrażamy nadzieję, że książka będzie swoistym przewodnikiem dla każdej położnej w realizacji spotkań edukacyjnych z przyszłymi rodzicami. Edukacja przedporodowa prowadzona nie tylko przez położne, ale również przez lekarzy, powinna wpłynąć na wzmocnienie zdrowia i poprawę samopoczucia matek i dzieci, łagodzenie lęku i niepokoju związanego z porodem, zmniejszenie liczby porodów przedwczesnych, cięć cesarskich, interwencji medycznych, wzrost liczby matek karmiących piersią przez co najmniej 6 miesięcy oraz obniżenie wskaźnika umieralności okołoporodowej”.
Ze Wstępu
OKRES PRENATALNY (ciąża) XVII
1. Przebieg ciąży i rozwój dziecka od początku ciąży do porodu Agnieszka Bień, Marta Zarajczyk 1
1.1. Zmiany w organizmie matki 2
1.2. Rozwój dziecka w poszczególnych tygodniach ciąży – rozwój anatomiczny i emocjonalny, rozwój zmysłów 6
1.3. Rozwój więzi między rodzicami a nienarodzonym dzieckiem poprzez naukę dialogu prenatalnego, syndrom couvade 10
2. Opieka prenatalna Marta Zarajczyk, Agnieszka Bień 12
2.1. Czynniki mające wpływ na przebieg ciąży, zdrowie kobiety ciężarnej oraz jej dziecka 12
2.2. Pierwsza wizyta w poradni dla kobiet/poradni ginekologicznej, przebieg i częstotliwość kolejnych wizyt 15
2.3. Badania diagnostyczne, konsultacje i świadczenia zdrowotne realizowane przez lekarza lub położną w poszczególnych trymestrach ciąży 19
2.4. Plan opieki przedporodowej 22
2.5. Samoobserwacja w okresie ciąży 22
3. Styl życia w okresie ciąży Agnieszka Bień, Marta Zarajczyk 25
3.1. Styl życia 25
3.2. Zasady odżywiania 39
3.3. Aktywność fizyczna w okresie ciąży 46
4. Dolegliwości okresu ciąży i sposoby radzenia sobie z nimi Agnieszka Bień, Marta Zarajczyk 52
4.1. Zawroty głowy, omdlenia 52
4.2. Mdłości, wymioty, zgaga 53
4.3. Wzdęcia, zaparcia, hemoroidy i żylaki kończyn dolnych 54
4.4. Zmiany na skórze, rozstępy, obrzęki 56
4.5. Częste oddawanie moczu 59
4.6. Bóle głowy i kręgosłupa 59
4.7. Skurcze mięśni 62
4.8. Krwawienia z dziąseł 63
4.9. Dolegliwości przemawiające za natychmiastowym kontaktem z lekarzem 63
5. Profilaktyka chorób zakaźnych w okresie okołoporodowym Monika Ziarnik, Joanna Sosnowska, Beata Pięta 65
6. Problemy psychologiczne i emocjonalne kobiety i jej rodziny w okresie ciąży, porodu oraz połogu Beata Pięta, Anna Stolaś 83
7. Wybrane zagadnienia prawne dotyczące opieki okołoporodowej i ochrony macierzyństwa Grażyna Iwanowicz-Palus 95
7.1. Standard organizacyjny opieki okołoporodowej 96
7.2. Prawa pacjenta w okresie okołoporodowym 101
7.3. Opieka medyczna w okresie okołoporodowym 103
7.4. Ochrona prawna macierzyństwa – uprawnienia związane z rodzicielstwem 105
7.5. Wybrane świadczenia rodzinne 111
OKRES PORODU 117
8. Przygotowanie do porodu i plan porodu Mariola Kicia, Grażyna Iwanowicz-Palus 119
8.1. Przygotowanie fizyczne do porodu, przygotowanie do porodu wertykalnego 119
8.2. Sposoby radzenia sobie z lękiem podczas porodu 124
8.3. Znaczenie bólu porodowego 126
8.4. Wsparcie osoby bliskiej podczas porodu – poród rodzinny 127
8.5. Plan porodu – preferencje i oczekiwania rodzącej 129
9. Czynniki zwiastujące początek porodu, stany nagłe wymagające szybkiej hospitalizacji Mariola Kicia, Grażyna Iwanowicz-Palus 134
9.1. Stany nagłe wymagające szybkiej hospitalizacji 135
9.2. Postępowanie przy przyjęciu rodzącej na salę porodową 137
9.3. Dokumenty osobiste i dokumentacja ciąży niezbędna przy przyjęciu kobiety do szpitala oraz wyprawka do szpitala 139
10. Fizjologia porodu, poród aktywny, poród rodzinny Dorota Matuszyk, Justyna Kot, Klaudia Sieńko-Hans 145
10.1. Postępowanie w poszczególnych okresach porodu – ogólne zasady 146
10.2. Postępowanie w poszczególnych okresach porodu – zgodnie z założeniami standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej 149
10.3. Rola i zadania osoby towarzyszącej podczas pierwszego i drugiego okresu porodu 154
10.4. Monitorowanie stanu dziecka i czynności skurczowej macicy podczas porodu 155
10.5. Przygotowanie do ochrony krocza 160
10.6. Ćwiczenia relaksacyjne podczas porodu – rola oddechu 162
10.7. Przyjmowanie dogodnych pozycji przynoszących ulgę rodzącej 163
10.8. Immersja wodna i poród w wodzie 165
11. Pozycje wertykalne w pierwszym i drugim okresie porodu, udogodnienia porodowe Paula Janczyk, Barbara Prażmowska 170
11.1. Ruch w trakcie porodu 171
11.2. Pozycje w trakcie pierwszego i drugiego okresu porodu 174
11.3. Udogodnienia porodowe 183
12. Łagodzenie bólu porodowego: metody niefarmakologiczne i farmakologiczne Elżbieta Sibiga, Paula Janczyk 185
12.1. Ból podczas porodu 186
12.2. Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu 190
12.3. Farmakologiczne metody łagodzenia bólu 194
13. Kontakt matki z dzieckiem „skóra do skóry” Dorota Ćwiek, Bożena Kulesza-Brończyk 204
14. Cięcie cesarskie – korzyści i zagrożenia dla matki i dziecka, powikłania wczesne i późne po cięciu cesarskim Grażyna Bączek 210
15. Możliwości deponowania tkanek popłodu w celu pozyskania komórek macierzystych Grażyna Iwanowicz-Palus 218
OKRES POPORODOWY (połóg) 329
16. Opieka w okresie połogu Magdalena Humaj-Grysztar, Julia Nawrot, Katarzyna Kopeć-Godlewska 231
16.1. Przebieg połogu 232
16.2. Styl życia w okresie połogu 238
16.3. Powrót płodności po porodzie 241
16.4. Opieka w okresie połogu w środowisku domowym 243
17. Psychologiczne aspekty połogu Beata Pięta, Anna Stolaś 247
18. Fizjologia laktacji Bożena Kulesza-Brończyk, Dorota Ćwiek 259
18.1. Czynniki warunkujące proces laktacji 261
18.2. Budowa piersi, budowa jamy ustnej dziecka, motoryka ssania 264
18.3. Czynniki zaburzające proces laktacji 267
18.4. Przeciwwskazania do karmienia piersią, wskazania do czasowej rezygnacji z karmienia piersią 272
18.5. Składniki pokarmu oraz jego zmienność 275
18.6. Korzyści z karmienia piersią 277
18.7. Sprzęt medyczny wspomagający podczas karmienia piersią 281
19. Sytuacje trudne i problemy w laktacji Dorota Ćwiek, Bożena Kulesza-Brończyk 285
19.1. Trudności pojawiające się na początku laktacji 285
19.2. Problemy w czasie laktacji 295
19.3. Relaktacja 313
20. Rozszerzanie diety niemowlęcia. Odżywianie i używki podczas laktacji Dorota Ćwiek, Bożena Kulesza-Brończyk 321
20.1. Rozszerzanie diety niemowlęcia 322
20.2. Odżywianie kobiety w czasie laktacji 326
20.3. Stosowanie używek w okresie laktacji 329
21. Opieka nad noworodkiem Agnieszka Skurzak, Grażyna Iwanowicz-Palus 334
21.1. Postępowanie z noworodkiem po urodzeniu na sali porodowej 335
21.2. Opieka nad noworodkiem zgodnie z założeniami standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej 342
21.3. Działania profi laktyczne wykonywane u noworodka 344
21.4. Pielęgnacja noworodka 351
21.5. Postępowanie w stanach przejściowych okresu noworodkowego 358
22. Informacje i zalecenia dla rodziców odnośnie postępowania z dzieckiem w domu Agnieszka Skurzak, Grażyna Iwanowicz-Palus 364
22.1. Sposoby komunikacji rodziców z dzieckiem 365
22.2. Kontakt dziecka z otoczeniem 366
22.3. Wyprawka noworodka i ubiór dziecka 366
22.4. Dolegliwości mogące wzbudzać niepokój u rodziców i sposoby radzenia sobie z nimi 368
22.5. Pierwsza pomoc przedmedyczna w sytuacjach nagłych 372
22.6. Alternatywne metody pielęgnacji i opieki nad dzieckiem 374
22.7. Rozwój dziecka w pierwszym roku życia 376
OKRES OKOŁOPORODOWY 381
23. Zasady funkcjonowania i możliwości wsparcia w okresie okołoporodowym Monika Przestrzelska 383
23.1. Rodzaje wsparcia społecznego 384
23.2. Wsparcie społeczne w ciąży fizjologicznej i w ciąży powikłanej 387
23.3. Ustalanie ojcostwa 393
23.4. Adopcja dziecka w Polsce 395
23.5. Szczególne uprawnienia kobiet w ciąży 397
23.6. Opieka nad kobietą w okresie okołoporodowym w sytuacjach szczególnych 400
Załączniki 408
Słownik terminów medycznych 463
Skorowidz 469
