Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane
\n\nKsiążka stanowi unikatowe dzieło 37 autorów - wybitnych specjalistów w obszarze nauk sądowych, będących z reguły także wykonawcami ekspertyz w danej dziedzinie. Zawiera omówienie 25 rodzajów ekspertyz sądowych, takich jak: antropologiczna (w zakresie badania kości oraz analizy obrazu i nagrań wideo), daktyloskopijna, toksykologiczna, alkohologiczna, genetyczna, entomologiczna, fizykochemiczna, mechanoskopijna, traseologiczna, biomechaniczna, śladów krwawych, balistyczna, wypadku drogowego, pisma ręcznego, dokumentów, dzieł sztuki, informatyczna, fonoskopijna, wariograficzna (poligraficzna), osmologiczna, psychologiczna, psychiatryczna i okazania. W ich opisach uwzględniono najnowsze światowe osiągnięcia nauk sądowych. Ważnym uzupełnieniem opracowania są rozdziały dotyczące metodyki i statystycznej interpretacji wyników ekspertyzy.\n \n W pracy skoncentrowano się na problemach, jakie niesie współczesna ekspertyza sądowa i jej ocena procesowa, oraz tych, które rodzą się w relacjach biegły - organ procesowy. Stąd też będzie ona pomocna we wzajemnym zrozumieniu problemów i potrzeb powstających podczas współpracy pomiędzy ekspertami a zleceniodawcami ekspertyz.\n \n Adresaci:\n Publikacja jest skierowana zarówno do biegłych i ekspertów, jak i sędziów, prokuratorów, policjantów, adwokatów oraz aplikantów, a także do studentów prawa, chemii i biologii specjalizujących się w naukach sądowych. Będzie też niezbędnym źródłem wiedzy w codziennej pracy praktyków wymiaru sprawiedliwości.
Wykaz skrótów | str. 23
Wstęp | str. 25
Piśmiennictwo | str. 27
Metodyka ekspertyzy | str. 29
1. Wstęp | str. 29
2. Rozpoznanie problemu przez biegłego | str. 29
3. Badania | str. 34
4. Analiza wyników i wnioskowanie | str. 36
5. Redagowanie opinii | str. 39
6. Ekspertyza pozasądowa | str. 43
Piśmiennictwo | str. 45
Ekspertyza daktyloskopijna | str. 46
1. Wstęp | str. 46
2. Miejsce zdarzenia | str. 46
2.1. Typowanie miejsc pozostawienia śladów daktyloskopijnych | str. 47
2.2. Dokumentacja fotograficzna oraz szkic rysunkowy | str. 49
3. Selekcja materiałów i ich przekazanie do badań laboratoryjnych | str. 49
4. Postanowienie | str. 50
5. Zagadnienie ekspertyz kompleksowych | str. 51
6. Wizualizacja śladów linii papilarnych | str. 51
6.1. Rodzaje śladów daktyloskopijnych | str. 51
6.2. Rodzaje metod wizualizacyjnych (ujawniających) | str. 52
6.3. Rodzaje podłoży | str. 53
6.4. Zabezpieczanie śladów linii papilarnych ujawnionych w laboratorium | str. 54
6.5. Obróbka komputerowa elektronicznych obrazów śladów linii papilarnych | str. 57
7. Wykonywanie materiału porównawczego | str. 58
7.1. Daktyloskopowanie osób żywych | str. 58
7.2. Daktyloskopowanie zwłok | str. 59
7.2.1. Daktyloskopowanie zwłok objętych wczesnymi zmianami pośmiertnymi | str. 60
7.2.2. Daktyloskopowanie zwłok objętych późnymi zmianami pośmiertnymi | str. 63
8. Badania porównawcze | str. 65
8.1. Analiza śladów i typowanie przydatności do badań identyfikacyjnych | str. 65
8.2. Porównanie | str. 66
8.3. Ewaluacja - szacowanie wartości uzyskanej informacji | str. 68
8.4. Weryfikacja | str. 68
8.5. Automatyczne systemy identyfikacji daktyloskopijnej (AFIS) | str. 68
8.6. Opiniowanie na podstawie śladów o małej liczbie cech | str. 69
8.6.1. Standard ilościowy | str. 71
8.6.2. Standard jakościowy | str. 72
8.6.3. Rozwiązanie mieszane | str. 73
9. Inne rodzaje ekspertyz dermatoglifów | str. 74
9.1. Ekspertyza podoskopijna | str. 75
9.2. Ekspertyza oparta na śladach "kompleksowych" | str. 75
9.3. Ekspertyza ustalająca mechanizm powstania śladu | str. 76
9.4. Ekspertyza dermatoskopijna | str. 78
9.4.1. Ekspertyza konchoskopijna i frontoskopijna | str. 79
9.5. Ekspertyza gantiskopijna | str. 81
9.6. Ekspertyza ustalająca podłoże śladu | str. 82
9.7. Ekspertyza ustalająca wiek śladów daktyloskopijnych | str. 83
9.8. Ekspertyza cheiloskopijna | str. 84
10. Ograniczenia metodyki badań daktyloskopijnych | str. 85
10.1. Próg informacji zawartych w śladzie | str. 85
10.2. Błędy we wnioskowaniu ekspertów | str. 86
11. Podsumowanie | str. 87
11.1. Wartość opinii daktyloskopijnych | str. 87
11.2. Przyszłość daktyloskopii | str. 87
Piśmiennictwo | str. 88
Ekspertyza antropologiczna - badanie kości | str. 91
1. Antropologia sądowa i ekspertyza kostna | str. 91
1.1. Zabezpieczenie dowodów i dokumentacja | str. 92
1.2. Kolejność badań antropologicznych | str. 93
1.2.1. Eliminacja artefaktów | str. 93
1.2.2. Eliminacja kości zwierzęcych | str. 94
1.2.3. Identyfikacja kości ludzkich | str. 94
1.2.4. Badania śladów i uszkodzeń | str. 95
1.2.5. Określanie wieku kości (Post Mortem Interval, PMI) | str. 97
1.2.6. Śledzenie tempa procesów tafonomicznych | str. 101
1.2.7. Ustalanie charakterystyk antropologicznych | str. 102
2. Rekonstrukcja wyglądu twarzy na podstawie czaszki | str. 108
2.1. Maceracja chemiczna, biologiczna i mechaniczna | str. 109
2.2. Rekonstrukcja żuchwy i niezachowanych kości | str. 109
2.3. Ustalanie grubości pokrywy tkanek miękkich | str. 110
2.4. Rekonstrukcja | str. 111
3. Superprojekcja | str. 112
4. Retusz pośmiertny | str. 113
5. Podsumowanie | str. 114
Piśmiennictwo | str. 114
Ekspertyza antropologiczna - analiza obrazu i nagrań wideo | str. 116
1. Wstęp | str. 116
2. Różnice pomiędzy wizerunkiem trójwymiarowym a płaskim | str. 116
3. Jakość materiału | str. 118
4. Metody badawcze | str. 119
5. Zagadnienie podobieństwa | str. 122
6. Fotografia jako źródło danych | str. 123
7. Porównanie wizerunków fotograficznych | str. 126
8. Film jako źródło danych | str. 126
8.1. Umiejscowienie kamer | str. 129
8.2. Dystorsja | str. 130
8.3. Cechy dynamiczne poruszania się | str. 131
8.4. Analiza odzieży | str. 131
9. Porównanie film - zdjęcie | str. 132
10. Inne przykłady badań antropologicznych wizerunków ludzi | str. 132
10.1. Portrety obrazowe | str. 132
10.2. Progresja wiekowa | str. 134
10.3. Komputerowa identyfikacja osób | str. 135
11. Sytuacja prawna | str. 136
Piśmiennictwo | str. 137
Ekspertyza toksykologiczna | str. 139
1. Wstęp | str. 139
2. Podstawowe zagadnienia w toksykologii | str. 141
2.1. Trucizna, zatrucie, dawka, toksyczność | str. 141
2.2. Drogi wprowadzania trucizn do organizmu | str. 142
2.3. Metabolizm i wydalanie trucizn | str. 143
2.4. Objawy działania trucizn | str. 144
2.5. Czynniki warunkujące przebieg zatrucia | str. 144
2.6. Związki endogenne | str. 145
3. Analiza toksykologiczna | str. 146
3.1. Strategia analizy toksykologicznej | str. 147
3.2. Materiał do badań | str. 147
3.3. Przygotowanie materiału do badań | str. 149
3.4. Metody analityczne oznaczania trucizn organicznych | str. 150
3.4.1. Metody przesiewowe | str. 150
3.4.2. Metody potwierdzające | str. 152
3.4.3. Systemy identyfikacji | str. 152
3.5. Metody analityczne oznaczania trucizn nieorganicznych | str. 153
3.6. Walidacja metod | str. 154
3.7. Interpretacja wyników analizy toksykologicznej | str. 155
3.7.1. Interpretacja stężenia ksenobiotyku | str. 155
3.7.2. Zakres interpretacji | str. 156
3.7.3. Wpływ procesów tanatochemicznych na interpretację wyników analizy | str. 157
4. Klasyfikacja trucizn | str. 158
4.1. Trucizny lotne | str. 158
4.2. Trucizny organiczne | str. 162
4.2.1. Leki | str. 162
4.2.2. Środki odurzające i substancje psychotropowe | str. 165
4.2.3. Nowe narkotyki | str. 170
4.2.4. Środki działające podobnie do alkoholu | str. 172
4.2.5. Pigułka gwałtu | str. 177
4.2.6. Toksyny i jady | str. 177
4.3. Trucizny nieorganiczne | str. 178
4.3.1. Poziomy referencyjne | str. 178
4.3.2. Substancje żrące | str. 180
4.3.3. Metale ciężkie i półmetale | str. 180
4.3.4. Niemetale | str. 185
5. Badania materiału ze zwłok ekshumowanych | str. 187
6. Analiza skażonej żywności | str. 188
7. Trucizny środowiskowe | str. 192
8. Podsumowanie | str. 193
Piśmiennictwo | str. 194
Ekspertyza alkohologiczna | str. 198
1. Prawne aspekty prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu | str. 198
2. Wpływ alkoholu na sprawność psychomotoryczną kierującego | str. 200
3. Metody ustalania stanu nietrzeźwości | str. 204
4. Badanie zawartości alkoholu za pomocą analizatorów wydechu | str. 207
5. Badania płynów biologicznych i narządów ciała na zawartość alkoholu oraz ich użyteczności do oceny stanu nietrzeźwości | str. 213
6. Przemiany alkoholu w organizmie i ich wpływ na stężenie tego związku we krwi | str. 216
7. Obliczenia prospektywne i weryfikujące | str. 218
8. Obliczenia retrospektywne | str. 224
Piśmiennictwo | str. 227
Ekspertyza genetyczna | str. 229
1. Wstęp | str. 229
2. Rodzaje śladów biologicznych, ich zabezpieczanie i identyfikacja | str. 230
2.1. Rodzaje śladów biologicznych | str. 230
2.2. Zabezpieczanie śladów biologicznych | str. 231
2.3. Identyfikacja rodzaju śladów biologicznych | str. 233
3. Przebieg analizy genetycznej | str. 235
3.1. Izolacja DNA | str. 236
3.2. Pomiar ilości i jakości DNA | str. 237
3.3. Amplifikacja metodą multipleks PCR | str. 238
3.4. Elektroforetyczny rozdział produktów amplifikacji | str. 239
3.5. Analiza wyników | str. 241
4. Analiza mitochondrialnego DNA | str. 243
5. Markery allosomalne stosowane w genetyce sądowej | str. 246
5.1. Polimorfizm chromosomu Y w genetyce sądowej | str. 246
5.2. Chromosom X | str. 248
6. Narzędzia śledcze w genetyce sądowej | str. 249
6.1. Baza danych DNA | str. 250
6.2. Określanie wyglądu fizycznego przez analizę DNA | str. 251
6.3. Predykcja wieku człowieka | str. 254
6.4. Wnioskowanie o pochodzeniu biogeograficznym | str. 255
7. Sądowe badania DNA niepochodzącego od człowieka | str. 257
Piśmiennictwo | str. 258
Ekspertyza entomologiczna | str. 260
1. Wstęp | str. 260
2. Przedmiot ekspertyzy | str. 260
2.1. Ślad entomologiczny | str. 260
2.2. Ujawnianie i zabezpieczanie śladów entomologicznych | str. 262
3. Zakres ekspertyzy | str. 263
4. Metody ekspertyzy | str. 264
4.1. Żywe owady | str. 264
4.1.1. Badania identyfikacyjne i klasyfikacyjne | str. 264
4.1.2. Badania wieku | str. 265
4.1.2.1. Metoda rozwojowa | str. 265
4.1.2.2. Metoda sukcesyjna | str. 268
4.2. Martwe owady, części owadów, ślady aktywności owadów oraz ślady powiązane ze śladami entomologicznymi | str. 270
5. Zlecenie ekspertyzy | str. 271
Piśmiennictwo | str. 272
Ekspertyza fizykochemiczna | str. 276
1. Specyfika badań fizykochemicznych dla celów sądowych | str. 276
2. Przedmiot badań | str. 278
3. Cechy mikrośladów | str. 279
4. Ujawnianie i zabezpieczanie śladów | str. 280
5. Metody badania śladów | str. 282
6. Badania fizykochemiczne typowych śladów | str. 283
6.1. Lakiery | str. 283
6.2. Plamy tłuste | str. 287
6.3. Szkło | str. 289
6.4. Włókna | str. 293
6.5. Ślady polimerowe | str. 299
6.5.1. Tworzywa sztuczne | str. 299
6.5.2. Taśmy samoprzylepne | str. 300
6.5.3. Kleje | str. 303
6.5.4. Guma | str. 303
6.5.5. Tonery | str. 305
6.6. Gleba | str. 309
6.7. Środki łatwopalne | str. 311
7. Uwagi końcowe | str. 314
Piśmiennictwo | str. 314
Ekspertyza mechanoskopijna | str. 318
1. Wstęp | str. 318
2. Rodzaje badań mechanoskopijnych | str. 318
Piśmiennictwo | str. 327
Ekspertyza traseologiczna | str. 329
1. Wprowadzenie | str. 329
2. Historia traseologii | str. 329
3. Rodzaje badań traseologicznych | str. 330
3.1. Badania porównawcze | str. 330
3.2. Badania oceniająco-typujące | str. 333
4. Rodzaje śladów traseologicznych | str. 334
5. Ślady na ciele człowieka | str. 336
6. Ujawnianie i zabezpieczanie śladów | str. 338
7. Zastosowanie badań traseologicznych | str. 339
8. Ichnogram | str. 340
9. Badania śladów opon | str. 341
10. Badania śladów zwierząt | str. 342
11. Badania śladów stóp | str. 342
12. Współczesna traseologia | str. 343
Piśmiennictwo | str. 345
Elementy ekspertyzy biomechanicznej | str. 347
1. Wstęp | str. 347
2. Potencjał destrukcji | str. 348
3. Podstawowe właściwości biomechaniczne ciała | str. 350
4. Cechy charakterystyczne niektórych mechanizmów doznania obrażeń | str. 354
5. Parametry mechaniczne ciała ludzkiego | str. 356
6. Tolerancja ciała ludzkiego na obciążenie | str. 358
6.1. Skrócona skala obrażeń AIS | str. 358
6.2. Kryteria tolerancji głowy | str. 360
6.3. Kryteria tolerancji szyi | str. 367
6.4. Kryteria tolerancji klatki piersiowej | str. 370
6.5. Wskaźniki intensywności zderzenia ASI, THIV i PHD | str. 373
6.6. Przykład analizy kryterialnej | str. 374
6.7. Manekiny antropomorficzne | str. 375
7. Symulacja ruchu ciała ludzkiego | str. 376
8. Upadek z wysokości | str. 381
8.1. Symulacja | str. 381
8.2. Możliwość zmiany parametrów ruchu ciała podczas spadania | str. 382
9. Podsumowanie | str. 382
Piśmiennictwo | str. 383
Ekspertyza śladów krwawych | str. 385
1. Wstęp | str. 385
2. Źródła krwi tworzącej ślady krwawe | str. 386
3. Mechanizm powstawania plam krwawych - podstawowe informacje | str. 386
4. Rodzaje śladów krwawych | str. 390
4.1. Ślady pasywne | str. 390
4.2. Rozpryśnięcia | str. 392
4.3. Plamy zmienione | str. 394
4.4. Usuwanie plam krwawych | str. 396
5. Ślady krwawe w praktyce opiniodawczej | str. 396
5.1. Ujawnianie plam krwawych na odzieży, obuwiu i przedmiotach | str. 397
5.2. Rekonstrukcja przebiegu zdarzenia | str. 398
Piśmiennictwo | str. 400
Ekspertyza broni strzeleckiej | str. 401
1. Broń i jej rozwój | str. 401
2. Pojęcia poszczególnych rodzajów broni | str. 405
2.1. Broń strzelecka | str. 405
2.2. Broń neurobalistyczna | str. 406
2.3. Broń palna | str. 406
2.4. Pojęcie broni gazowej | str. 408
2.5. Pojęcie broni pneumatycznej | str. 412
3. Sprawność użytkowa oraz istotne części broni strzeleckiej | str. 413
4. Amunicja | str. 415
4.1. Klasyfikacja amunicji | str. 415
4.2. Ładunki śrutowe | str. 417
4.3. Pociski do broni pneumatycznej | str. 418
4.4. Pociski do broni neurobalistycznej | str. 419
5. Kryminalistyczna systematyka broni strzeleckiej | str. 419
6. Ślady powodowane przez broń palną i ich kryminalistyczne znaczenie | str. 428
6.1. Ślady na ostrzelanej powierzchni | str. 429
6.2. Ślady na elementach naboju | str. 433
6.3. Ślady na broni palnej | str. 435
6.4. Ślady strzału na osobie trzymającej broń (ang. gunshot residue, GSR) | str. 436
7. Specyfika czynności procesowo-kryminalistycznych dotyczących zdarzeń związanych z bronią palną | str. 436
8. Balistyka zewnętrzna | str. 440
8.1. Ustalanie miejsca znalezienia łuski | str. 441
8.2. Ustalanie miejsca znalezienia pocisku lub śladu po pocisku | str. 443
8.3. Ustalanie, czy miało miejsce postrzelenie bezpośrednie, czy z rykoszetu | str. 446
8.4. Ustalanie pozycji strzelającego i postrzelonego w chwili strzału | str. 447
8.5. Ustalanie liczby oddanych strzałów | str. 449
9. Ekspertyza kryminalistyczno-bronioznawcza i przykładowe pytania dla biegłego | str. 450
9.1. Przedmiot ekspertyzy | str. 450
9.2. Pytania dla biegłego | str. 453
Piśmiennictwo | str. 457
Balistyka chemiczna | str. 459
1. Wprowadzenie | str. 459
1.1. Cel badań śladów powystrzałowych | str. 460
1.2. Mechanizm powstawania i ogólna charakterystyka śladów powystrzałowych | str. 460
2. Badania przestrzelin | str. 462
2.1. Identyfikacja przestrzeliny | str. 462
2.2. Ocena odległości strzału | str. 464
2.2.1. Badania optyczne przestrzeliny | str. 464
2.2.2. Identyfikacja drobin prochu strzelniczego metodą spektrometrii w podczerwieni | str. 465
2.2.3. Testy chemiczne | str. 465
2.2.4. Ocena odległości strzału z pobliża na podstawie badań cząstek charakterystycznych | str. 467
3. Powiązanie osoby z faktem użycia broni palnej | str. 468
3.1. Identyfikacja charakterystycznych cząstek powystrzałowych - uwagi ogólne | str. 468
3.2. Zabezpieczanie materiału do badań | str. 469
3.3. Specyficzna metoda badawcza | str. 470
3.4. Interpretacja wyników analizy | str. 471
3.4.1. Formalny schemat klasyfikacji cząstek powystrzałowych | str. 472
3.4.2. Indywidualna ocena wartości identyfikacyjnej cząstek | str. 474
3.5. Wtórne przeniesienie i ryzyko kontaminacji cząstkami powystrzałowymi | str. 474
4. Czynnik czasu w badaniach pozostałości powystrzałowych | str. 476
4.1. Trwałość śladu w postaci charakterystycznych cząstek metalicznych | str. 476
4.2. Czas, jaki upłynął od ostatniego wystrzału z broni palnej | str. 478
4.3. Utrzymywanie się cząstek powystrzałowych zawieszonych w powietrzu | str. 479
5. Typowanie rodzaju amunicji | str. 479
5.1. Badania pozostałości we wnętrzu łusek | str. 479
5.2. Badania pozostałości w otoczeniu broni palnej | str. 481
6. Powiązanie pocisków z przestrzelinami | str. 483
7. Rekonstrukcja zdarzenia | str. 484
Piśmiennictwo | str. 485
Ekspertyza wypadku drogowego | str. 489
1. Wstęp | str. 489
2. Przedmiot i zakres ekspertyzy | str. 490
3. Wypadek drogowy, rekonstrukcja, ekspertyza | str. 493
4. Zabezpieczenie materiału do badań na miejscu zdarzenia | str. 495
5. Powypadkowe oględziny pojazdu | str. 497
6. Ekspertyza wypadku drogowego | str. 499
6.1. Ocena materiału rzeczowego | str. 500
6.2. Analiza potrącenia pieszego | str. 504
6.3. Czas reakcji kierowcy | str. 509
6.4. Analiza czasowo-przestrzenna | str. 512
6.4.1. Analiza czasowo-przestrzenna w wersji analitycznej | str. 512
6.4.2. Analiza czasowo-przestrzenna w formie graficznej | str. 518
6.5. Zderzenia pojazdów | str. 520
6.5.1. Obliczenia rekonstrukcyjne zderzenia | str. 523
6.5.2. Obliczenia symulacyjne zderzenia | str. 527
6.6. Ustalenie osoby kierowcy | str. 529
6.7. Wypadki z udziałem pojazdów jednośladowych | str. 533
6.8. Wypadki drogowe w nocy | str. 535
6.9. Inne rodzaje ekspertyz związane z wypadkami drogowymi | str. 542
7. Ocena postępowania uczestników wypadków drogowych | str. 545
7.1. Założenia dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym | str. 545
7.1.1. Zasada ostrożności | str. 546
7.1.2. Szczególna ostrożność | str. 546
7.1.3. Zasada ograniczonego zaufania | str. 546
7.1.4. Zasada prędkości bezpiecznej | str. 547
7.1.5. Inne zasady | str. 548
8. Uwagi końcowe | str. 549
Piśmiennictwo | str. 550
Piśmiennictwo dodatkowe | str. 551
Ekspertyza pisma ręcznego i biometrycznych podpisów elektronicznych | str. 552
1. Wstęp | str. 552
2. Indywidualność pisma ręcznego | str. 554
3. Fałszerstwo i autofałszerstwo | str. 555
3.1. Swobodna kreacja | str. 555
3.2. Fałszerstwo przez przeniesienie | str. 556
3.3. Fałszerstwo przez kopiowanie | str. 556
3.4. Naśladownictwo | str. 557
3.5. Maskowanie pisma | str. 558
4. Klasyfikacja cech pisma ręcznego | str. 560
5. Materiał dowodowy | str. 562
5.1. Przydatność kserokopii i kopii kalkowych w badaniach pismoznawczych | str. 562
6. Materiał porównawczy | str. 564
7. Badania graficzno-porównawcze i formułowanie wniosków końcowych | str. 566
8. Badania podpisów elektronicznych | str. 567
8.1. Idea podpisu elektronicznego | str. 567
8.2. Rodzaje podpisów elektronicznych | str. 568
8.3. Biometryczny podpis elektroniczny | str. 569
8.4. Badania identyfikacyjne podpisów elektronicznych | str. 571
Piśmiennictwo | str. 574
Ekspertyza dokumentów | str. 576
1. Wstęp | str. 576
2. Metody stosowane w badaniach dokumentów | str. 576
2.1. Metody optyczne | str. 577
2.1.1. Mikroskopia stereoskopowa | str. 577
2.1.2. Absorpcja w podczerwieni | str. 578
2.1.3. Luminescencja | str. 578
2.1.3.1. Luminescencja w podczerwieni | str. 579
2.1.3.2. Luminescencja w świetle widzialnym | str. 579
2.2. Metody analityczne | str. 580
2.2.1. Chromatografia cienkowarstwowa - TLC | str. 580
2.2.2. Wysokosprawna chromatografia cieczowa - HPLC | str. 581
2.2.3. Chromatografia gazowa sprzężona ze spektrometrią mas - GC/MS | str. 581
2.2.4. Elektroforeza kapilarna - CE | str. 582
2.2.5. Spektrometria Ramana - RS | str. 582
2.2.6. Spektrometria Fouriera w podczerwieni - FTIR | str. 583
2.2.7. Spektrometria absorpcyjna w zakresie widzialnym i bliskie podczerwieni | str. 583
2.2.8. Spektrometria mas z jonizacją w plazmie sprzężonej indukcyjnie z analizatorem czasu przelotu i przystawką do ablacji laserowej - LA-ICP-TOF-MS | str. 584
2.3. Mikroskopia skaningowa - SEM | str. 585
3. Przebieg badań | str. 585
3.1. Oględziny dokumentu | str. 585
3.2. Badania materiałów kryjących | str. 586
3.2.1. Różnicowanie materiałów kryjących | str. 588
3.2.2. Badania identyfikacyjne urządzeń drukujących | str. 589
3.2.3. Badania usuniętych lub zakreślonych śladów graficznych | str. 591
3.2.4. Określenie kolejności nanoszenia materiałów pisarskich na podłoże | str. 592
3.3. Badania wieku dokumentów | str. 594
3.4. Ujawnianie bezbarwnych przetłoczeń linii graficznych | str. 595
3.5. Badania papieru | str. 596
3.6. Weryfikacja zabezpieczeń specjalnych | str. 597
Piśmiennictwo | str. 598
Ekspertyza dzieł sztuki | str. 601
1. Wprowadzenie | str. 601
2. Czynności procesowe | str. 602
3. Model ekspertyzy dzieł sztuki w celu określenia autentyczności | str. 603
4. Badania wstępne | str. 604
5. Badania historyczno-stylistyczne | str. 607
6. Badania kryminalistyczne | str. 608
6.1. Współczesne metody fizykochemiczne w badaniach dzieł sztuki | str. 608
6.1.1. Analiza rozmieszczenia | str. 611
6.1.2. Określanie względnego wieku dzieł sztuki | str. 620
6.1.3. Specyfika i problemy w badaniach dzieł sztuki metodami fizykochemicznymi | str. 621
6.1.4. Wartość dowodowa wyników badań fizykochemicznych | str. 624
6.2. Kryminalistyczne badania sygnatur | str. 624
6.3. Inne metody kryminalistyczne | str. 626
6.3.1. Mechanoskopia | str. 626
6.3.2. Antropometria kryminalistyczna | str. 627
6.3.3. Daktyloskopia | str. 628
7. "Ekspertyzy" wydawane na potrzeby rynku sztuki | str. 628
8. Podsumowanie | str. 629
Piśmiennictwo | str. 630
Ekspertyza informatyczna | str. 634
1. Wstęp | str. 634
2. Przestępstwa z dowodami elektronicznymi | str. 635
3. Dowód elektroniczny | str. 636
4. Czynności na miejscu zdarzenia | str. 641
5. Transportowanie i przechowywanie dowodów elektronicznych | str. 643
6. Dobre praktyki w badaniu dowodów elektronicznych | str. 646
7. Badanie dowodów elektronicznych | str. 648
7.1. Uwagi ogólne | str. 648
7.2. Urządzenia mobilne | str. 649
7.3. Systemy telewizji przemysłowej. Cyfrowe urządzenia rejestrujące DVR | str. 653
7.4. Chmury obliczeniowe | str. 656
7.5. Badanie nośników komputerowych | str. 658
7.5.1. Tworzenie plików obrazu | str. 658
7.5.2. Analiza wstępna dowodowego obrazu | str. 661
7.5.3. Przegląd zawartości dowodowego obrazu | str. 662
7.5.4. System operacyjny oraz zainstalowane oprogramowanie | str. 662
7.5.5. Użytkownicy oraz ich hasła dostępu | str. 664
7.5.6. Hasła i systemy szyfrowania | str. 664
7.5.7. Zapisy dziennika zdarzeń | str. 665
7.5.8. Zawartość rejestru systemowego | str. 665
7.5.9. Słowa kluczowe | str. 666
7.5.10. Historia przeglądarek internetowych | str. 666
7.5.11. Zapisy poczty elektronicznej oraz komunikatorów internetowych | str. 667
7.5.12. Pliki miniatur | str. 667
7.5.13. Analiza materiału graficznego | str. 668
7.5.14. Autentyczność plików | str. 669
7.5.15. Sieci P2P | str. 670
7.5.16. Wirusy | str. 670
7.5.17. Włamania internetowe | str. 671
8. Uwagi końcowe | str. 671
Piśmiennictwo | str. 673
Ekspertyza fonoskopijna | str. 674
1. Wstęp | str. 674
2. Badania autentyczności | str. 674
2.1. Badania autentyczności nagrań analogowych | str. 676
2.2. Badania autentyczności nagrań cyfrowych | str. 682
3. Korekcja nagrań dźwiękowych | str. 695
4. Odtworzenie i spisanie treści | str. 698
5. Porównawcze badania mowy | str. 702
5.1. Problemy metodologiczne | str. 702
5.2. Parametryzacja mowy | str. 703
5.3. Zmiana paradygmatu opiniowania | str. 707
5.4. Dane referencyjne | str. 710
6. "Okazanie mowy" | str. 712
Piśmiennictwo dotyczące autentyczności i korekcji nagrań | str. 721
Piśmiennictwo dotyczące odtworzenia i spisania treści, porównawczego badania mowy i "okazania mowy" | str. 723
Ekspertyza wariograficzna (poligraficzna) | str. 727
1. Wstęp | str. 727
2. Psychofizjologiczne podstawy badania wariograficznego | str. 729
3. Istota badania wariograficznego | str. 730
4. Podstawa prawna i wartość dowodowa ekspertyzy wariograficznej w Polsce | str. 731
5. Metodyka badań wariograficznych | str. 733
5.1. Techniki pytań porównawczych - CQT | str. 734
5.2. Techniki ukrytej informacji - CIT | str. 737
6. Wartość diagnostyczna badania wariograficznego (rzetelność i trafność) | str. 741
7. Rola biegłego | str. 743
Piśmiennictwo | str. 745
Ekspertyza osmologiczna | str. 749
1. Węch | str. 749
2. Zapach człowieka | str. 749
3. Metodyka ekspertyzy osmologicznej | str. 751
3.1. Zabezpieczanie materiału dowodowego | str. 752
3.2. Pobieranie materiału porównawczego | str. 753
3.3. Metodyka badań osmologicznych | str. 754
4. Wartość diagnostyczna ekspertyzy osmologicznej | str. 755
5. Wartość dowodowa ekspertyzy osmologicznej | str. 756
6. Rola biegłego osmologa | str. 758
Piśmiennictwo | str. 759
Ekspertyza psychologiczna | str. 762
1. Specyfika pracy biegłego psychologa | str. 762
1.1. Przedmiot badań i praktyki psychologii sądowej. Zakres kompetencji biegłego psychologa | str. 762
1.2. Standardy opracowywania opinii psychologicznej | str. 765
1.2.1. Decyzja o sporządzeniu opinii psychologicznej | str. 766
1.2.2. Planowanie badania | str. 767
1.2.3. Faza wprowadzająca do badań | str. 769
1.2.4. Przebieg badania | str. 770
1.2.5. Analiza, interpretacja i integrowanie uzyskanych wyników | str. 771
1.2.6. Sposób formułowania opinii | str. 771
1.2.7. Występowanie w sądzie | str. 772
1.3. Metody wykorzystywane w diagnozie na potrzeby ekspertyzy psychologicznej | str. 774
1.3.1. Diagnoza psychologiczna a sądowa ekspertyza psychologiczna | str. 774
1.3.2. Diagnoza osobowości | str. 774
1.3.3. Obserwacja zachowania | str. 775
1.3.4. Wywiad psychologiczny | str. 776
1.3.5. Psychologiczna analiza materiałów | str. 777
1.3.6. Ankiety, kwestionariusze, skale | str. 778
1.3.7. Eksperyment psychologiczny | str. 779
1.3.8. Techniki socjometryczne | str. 779
1.3.9. Testy i techniki spełniające podobną funkcję | str. 780
1.3.10. Celowość stosowania poszczególnych metod w opiniowaniu psychologicznym | str. 781
1.4. Problemy etyczne | str. 783
1.4.1. Zasady obowiązujące biegłego psychologa | str. 783
1.4.2. Okoliczności sprzyjające pojawianiu się problemów etycznych w interakcji z osobą badaną | str. 784
1.5. Opiniowanie kompleksowe - nowe zadania i obszary współpracy diagnostycznej | str. 788
1.6. Kryteria oceny dowodu z opinii psychologicznej | str. 794
1.6.1. Kryterium 1: Jednolitość i przejrzystość | str. 794
1.6.2. Kryterium 2: Uwzględnienie współczesnej wiedzy naukowej | str. 795
1.6.3. Kryterium 3: Przydatność i użyteczność zastosowanych metod i treści zawartych w opinii do rozstrzygnięcia problemu sformułowanego w postanowieniu organu procesowego | str. 796
1.6.4. Kryterium 4: Spełnianie podstawowych kryteriów psychometrii: rzetelności i trafności | str. 797
1.6.5. Kryterium 5: Intersubiektywna sprawdzalność (obiektywizm) | str. 798
1.6.6. Kryterium 6: Eliminacja artefaktów przez uzyskanie niewykluczających się wyników na podstawie tych samych lub różnych metod | str. 799
1.6.7. Kryterium 7: Dobre przygotowanie psychologa do posługiwania się wybraną przez niego techniką | str. 799
1.6.8. Kryterium 8: Rozróżnianie hipotez od wniosków, ale też nieuleganie nadmiernej ostrożności interpretacyjnej | str. 800
1.6.9. Kryterium 9: Intersubiektywna komunikowalność | str. 802
1.6.10. Kryterium 10: Zalecenie zmiany metody lub ponownego badania (retestu bądź ponownej oceny tej samej metody / tych samych metod przez innego biegłego) w przypadku wątpliwości | str. 802
1.6.11. Kryteria - podsumowanie | str. 803
2. Przedmiot i zakres ekspertyzy psychologicznej | str. 804
2.1. Sprawy karne | str. 804
2.1.1. Dorośli sprawcy przestępstw | str. 805
2.1.2. Nieletni | str. 811
2.1.3. Wyjaśnienia podejrzanych i oskarżonych | str. 811
2.1.4. Świadkowie | str. 812
2.2. Sprawy cywilne | str. 813
2.2.1. Poddanie przymusowemu badaniu i leczeniu | str. 813
2.2.2. Ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe | str. 814
2.2.3. Dokonywanie czynności prawnych | str. 815
2.2.4. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę | str. 817
2.3. Sprawy dotyczące dziecka i rodziny | str. 819
2.3.1. Nieletni | str. 819
2.3.2. Sprawy rodzinne i opiekuńcze | str. 821
2.3.3. Problematyka małżeńska | str. 822
3. Wybrane problemy szczegółowe | str. 823
3.1. Odtwarzanie sylwetki psychologicznej osoby nieżyjącej - ustalanie motywów samobójstwa | str. 823
3.2. Problemy rodzinne i opiekuńcze | str. 827
3.3. Świadkowie | str. 834
3.4. Dorośli sprawcy | str. 842
3.4.1. Typowanie nieznanego sprawcy - profilowanie | str. 842
3.4.2. Motywacja jako przedmiot sądowej diagnozy psychologicznej | str. 847
3.4.3. Psychologiczne aspekty oceny stanów patologicznych | str. 852
3.4.3.1. Niepoczytalność z perspektywy psychiatryczno-psychologicznej | str. 852
3.4.3.2. Działanie pod wpływem silnego wzburzenia | str. 857
3.4.3.3. Wybrane aspekty opiniowania psychologicznego sprawców przestępstw seksualnych | str. 860
3.4.4. Wyjaśnienia oskarżonego | str. 863
3.4.5. Prognozowanie i szacowanie ryzyka przemocy kryminalnej | str. 865
Piśmiennictwo | str. 869
