Eratyki fennoskandzkie w osadach glacjalnych Polski i ich znaczenie badawcze

• Druk: Łódź, 2015
• Autor: Piotr Czubla
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

W monografii zostały przedstawione wyniki wieloletnich badań skał narzutowych w Polsce na tle światowych osiągnięć w tej dziedzinie. Przeanalizowano szereg zagadnień z geologii glacjalnej, mających bezpośredni lub pośredni wpływ na skład materiału morenowego. Po raz pierwszy w tak szerokim zakresie rozpoznano rozmieszczenie najważniejszych typów skał przewodnich na obszarze Polski. Na podstawie analiz eratyków zostały zweryfikowane współczesne modele termodynamiczne lądolodu fennoskandzkiego. Wskazano możliwości wykorzystania eratyków fennoskandzkich w korelacji osadów glacjalnych. Praca w sposób wszechstronny porusza zagadnienia metodyki i historii badań eratyków w osadach glacjalnych Europy, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Zawiera szczegółową dyskusję i krytyczną ocenę danych literaturowych, pokazując jednocześnie nowoczesny sposób podejścia do analizy eratyków, co stanowi wyraźny postęp w metodologii badań. Uzyskane wyniki naukowe wnoszą wiele nowych danych w zakresie paleogeografii obszarów objętych zlodowaceniem plejstoceńskim, sposobu rozwoju lądolodu, procesów erozji i sedymentacji lodowcowej, stratygrafii osadów glacjalnych. (Z recenzji dr. hab. Jana Dzierżka)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Geografia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7969-676-5
• ISBN druku: 978-83-7969-675-8
• Liczba stron: 335

Pobierz spis treści»

1. WSTĘP  10

2. CELE BADAŃ  12

3. ZAGADNIENIA TERMINOLOGICZNE  15

4. METODYKA BADAŃ  22
4.1. Stanowiska badawcze  22
4.2.	Litologia opróbowywanych osadów  25
4.3.	Frakcja badanego materiału i wielkość próby  27
4.4. Pobór próby w terenie  28
4.5. Analizy laboratoryjne  29
4.6. Opracowanie kameralne wyników badań  33

5. METODY INTERPRETACJI I PREZENTACJI WYNIKÓW BADAŃ ERATYKÓW  38

6. RUCH LODOWCÓW I LĄDOLODÓW  56
6.1. Płynięcie deformacyjne  56
6.2. Ślizg denny  58
6.3. Deformacje luźnego podłoża  61
6.4. Szarże lodowe  62
6.5. Prędkość ruchu lodowców  63

7. STRUMIENIE LODOWE  69
7.1. Czynniki warunkujące rozwój i dynamikę strumieni lodowych  70
7.2. Klasyfikacja i identyfikacja strumieni lodowych  72
7.3. Osady strumieni lodowych  77
7.4. Strumienie lodowe w Polsce  79

8. PROCESY EROZYJNE JAKO ŹRÓDŁO MATERIAŁU MORENOWEGO  85
8.1. Erozja glacjalna  85
8.2. Abrazja  86
8.3. Detrakcja  91
8.4. Erozja fluwioglacjalna  94
8.5. Wietrzenie i jego potencjalny wpływ na skład materiału pobieranego przez lodowce 96
8.6. Procesy fluwialne, brzegowe, stokowe i ich wpływ na skład materiału morenowego  97
8.7. Reżim termiczny  101
8.8. Reżim termiczny a erozja  102
8.9. Mechanizmy włączania materiału w lód  107
8.10. Kry glacjalne i porwaki  109
8.11. Rozkład przestrzenny i czasowy erozji  110

9. TRANSPORT ERATYKÓW  116
9.1. Transport glacjalny  117
9.2. Facje w lodowcach i lądolodach (kriofacje)  121
9.3. Transport fluwioglacjalny  124
9.4. Długość transportu glacjalnego  125
9.5. Długość transportu a frakcja i kształt ziaren  128

10. ERATYKI WSKAŹNIKOWE – PRZEWODNIE I POMOCNICZE  130
10.1. Eratyki z Ångermanlandu i krain przyległych – północna Szwecja  137
10.2. Zatoka Botnicka i Wyspy Alandzkie  142
10.3. Południowa Finlandia i wyspa Hogland (Rosja)  150
10.4. Dalarna i Värmland – środkowa Szwecja  157
10.5. Uppland i Södermanland – środkowo-wschodnia Szwecja  171
10.6. Dno środkowego Bałtyku włącznie z wyspami Szwecji i Estonii  178
10.7. Południowa Szwecja – Småland, Blekinge i Skania  195
10.8. Zachodnia Szwecja i wschodnia Norwegia  209
10.9 Bornholm i dno zachodniego Bałtyku  211
10.10. Dno południowego Bałtyku  218

11. WACHLARZE ROZRZUTU ERATYKÓW  222

12. WIETRZENIE GLIN LODOWCOWYCH I JEGO WPŁYW NA BADANIA ERATYKÓW  229

13. WYKORZYSTANIE ANALIZ ERATYKÓW W GEOLOGII ZŁOŻOWEJ  236

14. ANALIZA STATYSTYCZNA SKŁADU PETROGRAFICZNEGO OSADÓW GLACJALNYCH  241
14.1. Polska Środkowa i wschodnia Wielkopolska  253
14.2. Kujawy  262
14.3. Pomorze i Powiśle  262
14.4. Podlasie i Lubelszczyzna  266

15. PODSUMOWANIE WYNIKÓW  268
15.1. Metody badań eratyków w osadach glacjalnych  268
15.2. Metodyka badań a korelacja i rozróżnianie różnowiekowych osadów glacjalnych  269
15.3. Rezultaty analizy statystycznej  270
15.4. Rozmieszczenie eratyków wskaźnikowych  271
15.5. Eratyki a model strumieniowy lądolodu  273
15.6. Wybrane koncepcje glacjologiczne w świetle badań eratyków  274

16. WNIOSKI  276

17. LITERATURA  278

18. SPIS RYSUNKÓW, FOTOGRAFII I TABEL  321

19. FENNOSCANDIAN ERRATICS IN GLACIAL SEDIMENTS OF POLAND AND THEIR RESEARCH SIGNIFICANCE (SUMMARY)  3263

20. LIST OF FIGURES, PHOTOS AND TABLES  334