Èthos przywódcy politycznego w myśli starożytnej i renesansowej

• Druk: Łódź, 2019
• Autor: Marta Czapińska-Bambara
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Platon, Cyceron i Machiavelli są uważani za klasyków filozofii polityki. Ich dociekania nieustannie pobudzają wyobraźnię badaczy oraz prowokują do kolejnych wykładni i interpretacji. Mnie szczególnie ciekawe wydało się pokazanie na przykładzie rozważań zogniskowanych na ethosie przywódcy politycznego pewnej ciągłości myśli, jaką można dostrzec w poglądach owych myślicieli, oraz wskazanie różnic także w nich występujących, a wynikających z osobistego charakteru ich spostrzeżeń i indywidualnego rozumienia rzeczywistości państwowej. Mimo żywego zainteresowania dziełami Platona, Cycerona czy Machiavellego oraz nielicznych prac porównujących przemyślenia starożytnych z opiniami pisarzy renesansowych, ciągle brakuje tego rodzaju opracowania. Mój niedosyt wzbudził dodatkowo fakt, iż twórczość Francesca Guicciardiniego, która jest cennym źródłem informacji dotyczących sytuacji społeczno-politycznej renesansowej Florencji, a poprzez konfrontację z opiniami Machiavellego daje pełniejszy obraz tamtej epoki oraz pozwala lepiej zrozumieć ówczesne tendencje, na gruncie literatury polskiej nie znalazła wystarczającego uznania.
Marta Czapińska-Bambara

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8142-343-4
• ISBN druku: 978-83-8142-342-7
• Liczba stron: 252

Pobierz spis treści»

Słowo wstępne 	11

Część I. Èthos przywódcy politycznego według Platona	17
Wprowadzenie 	19
1. Polis 	20
2. Polityka ateńskiej polis 	22
3. Obywatel 	25
4. Struktury władzy w ateńskiej polis 	28

PLATON 	31
1. Myśl Sokratesa jako źródło Platońskich koncepcji politycznych 	31
1.1. Sokratejska koncepcja przywódcy politycznego 	31
1.2. Przywódca polityczny a religia urzędowa 	36
1.3. Własne doświadczenia oraz wpływ Sokratesa punktem wyjścia do Platońskich rozważań na temat èthosu przywódcy politycznego 	38
2. Struktura duszy ludzkiej jako odpowiednik struktury politycznej 	41
3. Warunki, które powinien spełniać przywódca polityczny 	43
3.1. Wrodzone dyspozycje jako czynnik kształtujący pożądane cechy osobowe 	43
3.2. Rola ustroju politycznego w kształtowaniu cech osobowych przywódcy 	44
3.3. Wychowanie zgodne z predyspozycjami 	46
3.4. Typ królewski ucieleśnieniem èthosu przywódcy politycznego 	49
4. Sprawiedliwość podstawową zasadą działania przywódcy politycznego 	52
4.1. Zasada sprawiedliwości fundamentem polis 	52
4.2. Sprawiedliwość warunkiem szczęścia wiecznego przywódcy i polis, którą kieruje 	55
4.3. Retoryka w służbie sprawiedliwości 	57
5. Rola przywódcy politycznego 	60
5.1. Wychowawca 	60
5.2. Filozof i mistagog 	63
5.3. Arcykapłan 	67
5.4. Prawodawca i sędzia 	71
Podsumowanie 	77

Część II. Èthos przywódcy politycznego według Cycerona	79
Wprowadzenie  	81
1. Res publica 	83
2. Polityka republiki rzymskiej 	87
3. Obywatel 	89
4. Struktury władzy w republice rzymskiej 	92

CYCERON 	95
1. Myśl Platona jako źródło Cycerońskich koncepcji politycznych 	95
2. Warunki, które powinien spełniać przywódca polityczny 	101
2.1. Wrodzone cechy charakteru 	101
2.1.1. Sapientia 	101
2.1.2. Iustitia 	105
2.1.3. Eloquentia 	107
2.1.4. Virtus 	110
2.2. Wychowanie 	112
2.2.1. Copiose loquens sapientia, czyli przygotowanie retoryczne 	112
2.2.2. Legibus parere et amicitiam colere, czyli sposoby wyrabiania poczucia sprawiedliwości 	116
2.2.3. Prudentia, czyli mądrość w działaniu 	120
3. Etyka obywatelska podstawową zasadą działania przywódcy politycznego 	122
3.1. Postawa etyczna rządzących fundamentem państwa 	122
3.2. Oparcie obywatelskiej etyki rządzących na przesłaniu eschatologicznym 	126
3.3. Sen Scypiona a Platońska wizja pośmiertnej wędrówki Era 	130
4. Obowiązki przywódcy politycznego względem tradycji rzymskiej 	134
5. Rola przywódcy politycznego 	137
5.1. Zarządca 	137
5.2. Kapłan 	140
Podsumowanie 	145

Część III. Èthos przywódcy politycznego według Machiavellego i Guicciardiniego	147
Wprowadzenie 		149
1. Państwo-miasto 	158
2. Polityka renesansowej Florencji 	161
3. Obywatel 	163
4. Struktury władzy w państwie regionalnym 	166

MACHIAVELLI i GUICCIARDINI 	171
1. Koncepcje polityczne Machiavellego i Guicciardiniego a poglądy Platona i Cycerona 	171
2. Warunki, które powinien spełniać przywódca polityczny 	176
2.1. Wrodzone cechy charakteru 	176
2.1.1. Aspetto fisico 	176
2.1.2. Virtù 	178
2.1.3. Eloquenza 	183
2.2. Wychowanie 	185
2.2.1. Wiedza historyczna 	186
2.2.2. Wiedza prawnicza 	190
2.2.3. Wiedza wojskowa 	193
2.2.4. Wiedza na temat postępowania z ludźmi 	195
3. Lojalność wobec współrządzących i doradców podstawową zasadą działania przywódcy politycznego 	200
4. Porozumienie między władzą świecką i Kościołem warunkiem skuteczności działań przywódcy politycznego 	203
5. Rola przywódcy politycznego 	206
5.1. Wychowawca 	206
5.2. Opiekun 	210
Podsumowanie 	213

Wnioski końcowe 	217
1. Èthos przywódcy politycznego 	218
2. Przywódca polityczny a obywatel 	222
3. Èthos przywódcy państwa a rzeczywistość polityczna 	228

Wykaz skrótów 	233

Bibliografia 	237

Summary 	245

Indeks nazwisk 	247