Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej

• Druk: Kraków, 2012
• Autor: Justyna Nowotniak
• Wydawca: Impuls

Książka stanowi bardzo interesującą i nowatorską w polskich warunkach propozycję wykorzystania etnografii wizualnej w badaniach ewaluacyjnych – szczególne w autoewaluacji. Autorka wychodzi naprzeciw potrzebom praktyków poszukujących nowych rozwiązań odnośnie do ewaluacji własnej pracy. Istniejące w Polsce regulacje prawne rodzą pokusę upowszechniania się praktyk typowych dla ewaluacji biurokratycznej. Prowadzi się je tylko dlatego, że istnieje nakaz prawa. Rzadko kiedy prowadzone ewaluacje „wewnętrzne” spełniają nawet elementarne wymogi metodologiczne. Od badań ewaluacyjnych oczekuje się danych do samooceny i potwierdzenia tego wszystkiego, co i tak już wiadomo.
Proponowana przez J. Nowotniak fotoewaluacja znosi wspomniane ograniczenia. Jej walorem jest akcentowanie, że – szczególnie w autoewaluacji – ważne jest, by dostarczała ona danych do podejmowania decyzji skierowanych na projakościową zmianę (ewaluacja rozwojowa) oraz generowała wiedzę o własnej pracy i jej uwarunkowaniach (ewaluacja poznawcza).
Przedstawiona w tej części książki propozycja jest bardzo dobrze ugruntowana zarówno w teorii, jak i w metodologii badań. Sięgający po nią nauczyciele siłą rzeczy ulokują siebie w roli badaczy własnej praktyki.
Z recenzji dr. hab. Henryka Mizerka, prof. UWM


Intencją Autora było wskazanie potencjału etnografii wizualnej, w mniejszym stopniu zaś ewentualnych pułapek metodologicznych czyhających na badacza sięgającego po materiały wizualne, choć i o tym uważny Czytelnik znajdzie niejedną uwagę. Ograniczyłam krytyczne komentarze w przekonaniu, że niewiele jest w Polsce prób wykorzystywania badań etnograficznych w naukach o wychowaniu, a krytyczne uwagi raczej uprawomocnią model badania kultury szkoły zza biurka, niż zachęcą do ich weryfikacji.
Opisane w tej pracy projekty badawcze mogą się stać pomocne w odpowiedzi na pytanie, kiedy wykorzystywać etnografię wizualną. Mam też nadzieję, że pozwolą lepiej zrozumieć procedury gromadzenia danych i ich opracowywania, przyczyniając się do podniesienia popularności badań etnograficznych wśród pedagogów. Materiał zawarty w publikacji ma charakter poglądowy i nie stanowi uniwersalnego modelu badań.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7850-110-7
• ISBN druku: 978-83-7587-979-7
• Liczba stron: 280

Wstęp          9


Część I
Etnografia wizualna w badaniach pedagogicznych

1. Badania etnograficzne w naukach społecznych        19
    Istota etnografii        19
    Etnografia edukacyjna jako „kultura studiowania kultur”        32
    Reprezentacje fotograficzne – obiektywność i prawda obrazów        41
    Fotografia na usługach etnografii – narodziny etnografii wizualnej        56

2. „Nie do zobaczenia”, czyli etnografia wizualna w badaniu
    programów ukrytych        65
    Program ukryty jako kategoria semantyczna        66
    Edukacyjne konceptualizacje programu ukrytego        73
    Model badań własnych        80
    Techniki fotograficzne w etnografii wizualnej –
    projektowanie i realizacja        84
    Analiza danych jakościowych      100
    Interpretacja materiałów wizualnych      104
    „Nieoswojona” przestrzeń szkolnego budynku      112
    Ukryty wymiar szkolnej wiedzy ucznia i jej wizualne przedstawienia      123
    Ocenianie wewnątrzszkolne – podział i dystrybucja przychylności losu      133
    Raporty etnograficzne      142

3. Dyskurs wiedzy/władzy Michela Foucaulta w przestrzeni szkoły
    Archeologia patrzenia      149
    W fotograficznym skrócie o przestrzeni, władzy i wiedzy w projekcie
    Michela Foucaulta      149
    Wszechobecność władzy      157
    Władza dyscyplinarna – wizualne przedstawienia      161
    Zakończenie, czyli powrót nowego      175


4. Społeczne światy nauczycieli. Pokój nauczycielski w obiektywie
    aparatu fotograficznego      179
    Przebieg i charakterystyka badań      181
    Odkrywanie społecznego świata pokoi nauczycielskich –
    pierwsze wnioski      187


Część II
Etnografia wizualna w praktyce pedagogicznej

1. Fotoewaluacja „społecznej architektury” szkoły – o nowy wymiar
    ewaluacji wewnętrznej      207
    Między etnografią stosowaną a ewaluacją –
    rozważania terminologiczne      207
    Miejsce badań ewaluacyjnych w nowym systemie nadzoru
    pedagogicznego w Polsce      212
    Ewaluacja wewnętrzna jako badanie szkolnej codzienności –
    fazy fotoewaluacji      216
    Analiza materiału wizualnego i wnioski      219
    Pożytki fotoewaluacji      225
    Dobre praktyki, czyli aktywny uczeń podmiotem na przerwie
    i w sali lekcyjnej      231
    Fotoewaluacja jako narzędzie pedagogicznej interwencji      238
2. Etnografia wizualna w kształceniu akademickim. Etyczne problemy
    danych wrażliwych      243

Zakończenie      259

Bibliografia      265