Feministyczna krytyka literacka
Książka Feministyczna
krytyka literacka prezentuje mapę anglo-amerykańskich i francuskich tekstów krytyczek spod znaku
écriture féminine (obierając za punkt wyjściowy wydaną w 1970 roku rozprawę
Kate Millett
Sexual/Politics, za centrum okolice roku 1980), które stanowią otwarcie dla czarnej, lesbijskiej, gejowskiej krytyki, mężczyzny w feminizmie. W finale przywołana zostaje refleksja, dotycząca relacji pomiędzy feminizmem/literacką krytyką feministyczną a
queer theory i obecnego statusu instytucji
women’s studies,
gender studies,
lesbian/gay studiem itd. w obrębie współczesnej humanistyki i nauk o literaturze.
Autorka dba o zachowanie chronologii zdarzeń, która umożliwia rekonstrukcję dialogu, polemik toczonych wokół tematów uaktywnionych w określonych ramach czasowych przez feministyczne badaczki. Zarysowane zostają zatem minicentra tematyczne, które charakteryzują ruch feministycznej refleksji. Książka rekonstruuje też nawiązania do prac badaczek sprzed Millett (Spacks, Ellmann, Moers), a także, zgodnie z praktyką krytyczną i interpretacyjną, odzyskuje figury „protofeministek” (Mary Wollstonecraft, Virginia Woolf, Simone de Beauvoir).
Feministyczna krytyka literacka, skoncentrowana na feministycznej aktywności lekturowej, śledzi jej strategie wypracowywane w czytaniu
androtekstów i
ginotekstów, również tryby czytania sugerowane przez tradycję postrukturalizmu i dekonstrukcji (w tym psychoanalizy), które unieważniając sygnaturę płciową autora/autorki, akcentują tekstualność, écriture, rasę, klasę, gender.
Zasadnicze pytanie: jakie są wyznaczniki, parametry „kobiecego” i feministycznego czytania?, znajduje różnorodne odpowiedzi rozsiane w całym tekście. W książce dominuje tendencja, aby tropić lokalizację feministycznych strategii lekturowych wśród androcentrycznych propozycji metodologicznych. Przemieszczone zostają zatem konteksty, które charakteryzowały większość anglo-amerykańskich syntez feministycznej krytyki literackiej. Punktem odniesienia nie są „fale” feminizmu, ale przede wszystkim, zgodnie z praktyką wybranych badaczek, „fale” metodologicznych sugestii. Stąd też wynika koncentracja uwagi na tropieniu transformacji męskich koncepcji teoretycznoliterackich (Bachelard, Fish, Bloom, Barthes, Derrida), podjętych przez feministyczne badaczki. Transformacji, których celem było przystosować androcentryczne modele do potrzeb feministycznej lektury albo wykazać ich bezużyteczność. Narracja o „zdarzeniach”, które konstytuowały feministyczną krytykę literacką, obywa się bez wybranego i jednolitego metajęzyka. Jako opowiadająca, autorka książki zajmuje miejsce nie tyle na zewnątrz rekonstruowanych propozycji (ich języka), ile próbuje mówić z ich wnętrza. Stąd też obfitość cytacji, które oddają głos ich autorkom.
Nominacja do Nagrody Głównej Konkursu im. Jana Długosza podczas 15. Targów Książki w Krakowie '2011 ( www.targi.krakow.pl).
Recenzje książki ukazały się w:
– miesięczniku „Znak” nr 11/2011, s. 106–109 (fragment recenzji dostępny pod adresem: www.miesiecznik.znak.com.pl);
– czasopiśmie „Pamiętnik Literacki”, 2012, z. 4, s. 255–265 (recenzja książki dostępna pod adresem: www.ceeol.com);
– czasopiśmie „Śląskie Studia Polonistyczne” 2012, nr 1/2 (2), s. 259–268 (Arleta Galant: Krytyka feministyczna „rozkwita” w literaturze).
