Filozoficzna refleksja nad kulturą jako próba odpowiedzi na problemy współczesności - 03 Odpowiedzialność — rodzaje i uwarunkowania

• Druk: Katowice, 2014
• Seria / cykl: Prace Naukowe UŚ; Publikacje Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji
• Redakcja naukowa: Jadwiga Gazda, Sławomira Ruchała
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Kultura, rozumiana szeroko, jako całokształt ludzkich działań, obnaża duchową rzeczywistość człowieka. Jest ona bowiem we wszystkich swych przejawach sposobem jego bytowania, wyznacza także możliwości i wytycza drogi urzeczywistniania właściwego mu powołania. Zapewne także dlatego zachęca, a nawet zmusza, nie tylko do opisu i jego analizy, lecz przede wszystkim do refleksji.

Problematyka dotycząca kultury stanowi zbiór złożonych i powiązanych ze sobą zagadnień, których rozwiązania się wzajemnie warunkują. Obejmuje ona rozważania przedmiotowe i meta-przedmiotowe z uwzględnieniem perspektywy historyczno-filozoficznej. Należą do niej, prócz zwyczajowo umieszczanych w obrębie kultury działań artystycznych, naukowych i religijnych, także działalność polityczna, ekonomiczna i wychowawcza. Fakt ten powoduje konieczność podjęcia badań interdyscyplinarnych w obrębie samej filozofii (np. filozofii sztuki i estetyki, filozofii nauki, epistemologii, filozofii religii i teodycei, filozofii polityki i filozofii społecznej). Nade wszystko jednak nie chodzi o odpowiedź na pytanie „jak?”, lecz na pytanie „dlaczego?”, na pytanie o istotę kultury, zachodzących w niej zjawisk i przemian oraz ich konsekwencję i celowość. To zaś podstawową czyni refleksję nad sposobem istnienia kultury oraz nad istotą człowieka, jego miejscem w świecie, postawami moralnymi i preferencjami aksjologicznymi.

Problemy współczesnej kultury, a zwłaszcza jej dość powszechnie diagnozowany kryzys, powodują, że podejmowane w tej książce zagadnienia, prócz tego, że niewątpliwie mają znaczenie teoretyczne, przekraczają wymiar filozoficznych, zamykających się w obrębie akademickiego dyskursu spekulacji i nabierają ważnego wymiaru praktycznego. Jeżeli bowiem człowiek jest jedynym twórcą, celem i adresatem tak szeroko rozumianej kultury, to właśnie wypracowanie w nim umiejętności refleksji i autorefleksji, rozumienia przyczyn i celów, podejmowania świadomego i odpowiedzialnego uczestnictwa w procesach kulturowych winno być przedmiotem refleksji.

Zebrane w niniejszym tomie rozprawy i przyczynki traktują o wielu aspektach „bycia człowiekiem kultury”. Dociekania ich autorów są prowadzone w różnych obszarach, począwszy od historyczno-filozoficznego, lecz kształtującego współczesność, przez zagadnienia powinności i odpowiedzialności oraz uważanego dość powszechnie niemal za logo współczesnej kultury konsumpcjonizmu, aż do sztuki, polityki i współczesnego wymiaru śmierci.



Prezentując w jednym tomie rozważania z odległych niekiedy regionów myśli filozoficznej, czynimy to w przekonaniu, że choćby w pewnym stopniu dotkną one kondycji człowieka i kultury.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Ebooki popularnonaukowe
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Religia i teologia
• Redakcja: Jadwiga Gazda, Sławomira Ruchała
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8012-155-3

Wprowadzenie 7

KRZYSZTOF ŚLEZIŃSKI
Filozofowie o kryzysie kultury 9

WOJCIECH MORSZCZYŃSKI
Norma a normalność 26

SŁAWOMIRA RUCHAŁA
Odpowiedzialność — rodzaje i uwarunkowania 40

WIESŁAW WALENTUKIEWICZ
Poznawcze oraz kulturowe determinizmy nabywania języka 59

MAŁGORZATA JANKOWSKA
Między młotem rozumu a kowadłem wiary. Kultura w dobie postsekularyzmu 81

MALWINA ROLKA
Dionizos w supermarkecie. Nietzscheańska krytyka kultury wobec zjawiska konsumpcjonizmu 106

JUSTYNA KESLER
Kultura konsumpcyjna — krytyka i obrona 128

MARTA MAŚKA
Wietnam — między komunizmem a komercjalizacją kultury 149

JADWIGA MIĘKINA-PINDUR
Przełamywanie współczesnego tabu. Kobiece doświadczanie choroby (świadectwa pisarek) 159

BARBARA WRONA
Lęk przed śmiercią. Wybrane koncepcje polskich bioetyków 193

EWA TOMASZEWSKA
W obronie wyobraźni 212

JUSTYNA GORZKOWICZ
Sztuka Roberta Kuśmirowskiego jako transdyscyplinarna refleksja nad współczesnością 231

ANNA ŚLEZIŃSKA
Apokryf nośnikiem kulturowych wartości 256

EWELINA KONIECZNA
Obraz szkoły w kinie współczesnym. Konteksty społeczno-kulturowe 276

ANDRZEJ MAREK NOWIK
Filozoficzne podstawy teorii cywilizacji i kultury Feliksa Konecznego 297

DARIUSZ JURUŚ
Murray N. Rothbard — filozofia poszukująca polityki 323

LUCJAN WROŃSKI
Konserwatywna krytyka liberalnej koncepcji wolności Johna Stuarta Milla 347

MAGDALENA MRUSZCZYK
Myśli Karola Wojtyły o kulturze 364

TERESA BOJARSKA-SZOT
O zastosowanych przez Arystotelesa i św. Tomasza kryteriach podziału cnót 382