Futro z czcigodnej padliny...

• Druk: Łódź, 2016
• Autor: Monika Wąsik
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

W publikacji autorka podejmuje temat rozwoju gatunku Volksstück ze szczególnym uwzględnieniem jej współczesnych kontynuacji w dramaturgii niemieckojęzycznej XX w. Nacisk kładzie przy tym zwłaszcza na refleksję dotyczącą XX-wiecznej odmiany gatunku - na realistyczny, zaangażowany dramat będący narzędziem społecznej krytyki. Jednocześnie Czytelnik ma szansę zapoznać się ze znaną, dotąd w Polsce jedynie w zarysie, historią XIX-wiecznej Volksstück i Volkstheater, które stanowią podłoże dla każdej późniejszej próby odniesienia do konwencji tego gatunku.
Dla niemieckojęzycznej literatury i teatru Volksstück (dosł. sztuka ludowa) to zdecydowanie więcej niż jedynie forma literacka, czy tradycja teatralna, to niemalże pewien sposób myślenia i egzystowania w sieci społecznych relacji. Ten niezwykle elastyczny gatunek, którego trwanie opiera się na szeroko pojętych „transfuzjach” zachodzących między teatrem a społeczeństwem, odzwierciedla złożoną sieć kulturowych powiązań i zależności. Innymi słowy, Volksstück to swego rodzaju fenomen kulturowy, stąd opisywanie jej jedynie z perspektywy stricte literaturoznawczej, bez uwzględniania szerszego kontekstu społecznego, politycznego, a nawet ekonomicznego, jest niemożliwe.
Ze Wstępu

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• ISBN: 978-83-8088-316-1
• ISBN druku: 978-83-8088-315-4
• Liczba stron: 350

Pobierz spis treści»

Wstęp 	7

I. VOLKSSTÜCK JAKO GATUNEK LITERACKI	11
1.	Volksstück, czyli suma sprzeczności. Wprowadzenie do problematyki gatunku	11
1.1.	Vox populi, vox dei. W poszukiwaniu ludu – w poszukiwaniu Volksstück	13
1.2.	Przyjemne czy pożyteczne? Filozofii antynomii ciąg dalszy	21
2.	Historyczny mélange	24
2.1.	Hanswurst Super Star – bohater gotowy na wszystko	34
2.2.	Niepojęte czary	39
2.3.	Świat Nestroyem pisany	46
3.	Sinusoida upadku i odnowy. Stań badań	57
3.1.	Anzengruber vs operetka	58
3.2.	Nad Izarą i Sprewą	65
3.3.	Volksstück – sługa wielu panów	67
3.4.	Brakujące ogniwo	71
3.5.	Never ending story?	73

II. KRYTYCZNA VOLKSSTÜCK. PRÓBY ODNOWY GATUNKU W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU	81
1.	Tempo i przyjemność – wspaniałe straszne lata 20.	81
2.	Krytyczne przedtakty. Pionierzy czy uzurpatorzy krytycznej Volksstück?	94
3.	„Moją ojczyzną jest lud!” Ödön von Horváth – świadek koronny swoich czasów	105
3.1.	(Anty-)Volksstück	109
3.1.1.	Horváth Nestroyem podszyty(?). Dyskusje z tradycją	115
3.1.2.	Bohater bez właściwości. Produkt – przedmiot – towar	118
3.1.3.	Copy & past. Podmioty żargonem mówione	120
3.2.	Zrób to sam – rozpoznaj sam siebie! Publiczność i katharsis	124
3.3.	„Literacka radiologia”. (Anty-)Volksstück jako dramat społeczno-politycznej denuncjacji	126
3.3.1.	Państwo – organ ścigania, fabryka ideologii	129
3.3.2.	Filozofia inflacji	137
3.3.3.	Opowieści z bestiarium, czyli drobnomieszczański kanibalizm	148
3.4.	Śmieszne tragedie	157
4.	Brechta dialektyka pana i niewolnika. Volksstück jako realistyczna sztuka dla ludu	162
4.1.	Spostrzeżenia o Volksstück – recepty odnowiciela czy mikstury znachora?	164
4.2.	(Nie)ideologiczna, (nie)polityczna komedia marksisty Brechta	171
4.2.1.	„Kto kogo?” Heglowsko-leninowskie spartakiady pana i sługi	172
4.2.2.	Sztuka dydaktyczna a burżuazyjna komedia dla ludu	179

III. NOWA VOLKSSTÜCK. DRAMAT PROWOKACJI DRUGIEJ POŁOWY XX WIEKU	185
1.	„Sztuka jest martwa, nie zjadajcie tego trupa!” Rewolucyjne mariaże Volksstück	185
1.1.	Volksstück – „…gatunek sam dla siebie”?	192
2.	Replay team – wszystkie bękarty Fleißer i Horvátha	202
2.1.	Widz – wolny strzelec z rogami. Martina Sperra polowania na jelenia	204
2.2.	Rainer Werner Fassbinder – pesymistyczne kolaże, czyli trening dla intelektualisty 	213
2.3.	Franz Xaver Kroetz i Volksstück z bożej łaski?	222
3.	Nibylandia-Austria. Teatr szoku na „Wyspie Błogosławionych”	234
3.1.	Groteska-makabreska. Wolfgang Bauer i ludowy teatr okrucieństwa	238
3.2.	Peter Turrini – teatr w centrum społeczeństwa	247
3.2.1.	Austriackie ekshumacje	256
3.2.1.1.	Szlachetne szlachtowanie w sto osiemdziesiąt uderzeń na minutę 	259
3.2.1.2.	(Nie)produktywne szczury	267
3.2.2.	Normalne katastrofy	275
3.3.	Felix Mitterer – „grający do kotleta”?	278
3.4.	Werner Schwab i topienie ludu w chlewie	289
4.	Telewizja – nowy teatr dla ludu?	299

Zakończenie	307
Zusammenfassung	319
Bibliografia	321
Nota bibliograficzna	339
Indeks osobowy	341