Historia duchowości. Czas ojców Kościoła

• Druk: Katowice, 2017
• Autor: Jan Słomka
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Ta książka jest adresowana przede wszystkim do teologów, a zwłaszcza wykładowców teologii duchowości. Może być pomocna przy układaniu wykładów z historii duchowości chrześcijańskiej. Prawdopodobnie będzie także interesują lekturą dla wszystkich zainteresowanych życiem duchowym, ale jednak zakłada ona pewną wiedzę z zakresu historii Kościoła i teologii.
Chrześcijaństwo zrodziło się na styku dwóch światów: żydowskiego i grecko-rzymskiego, a więc historia jego duchowości musi rozpoczynać się od próby opisu życia duchowego tych dwóch obszarów kulturowych.
W tym opracowaniu wyróżniono dwa nurty duchowe, które rozwijają się od początku życia Kościoła. Pierwszy jest nastawiony bardzo eschatologiczne, sławi męczeństwo i traktuje to ziemskie, życie doczesne, jako etap przejściowy, któremu nie warto poświęcać wiele uwagi. Drugi nurt również buduje duchowość na obietnicy zmartwychwstawania i uznaje, że gotowość na męczeństwo jest obowiązkiem chrześcijanina, ale większy nacisk kładzie na osiąganie doskonałości już tutaj, na ziemi. Ten nurt odwołuje się do filozofii greckiej, ceni także istniejące struktury państwa i wskazuje, że chrześcijanin właśnie ze względu na swoją wiarę jest dobrym obywatelem państwa.
Taki podział i wyeksponowanie oraz sama nazwa nurtu mądrościowo – obywatelskiego są nowością: nie pojawiały się do tej pory w opracowaniach historii duchowości pierwszych wieków Kościoła.
Wyróżnikiem duchowości chrześcijańskiej jest ideał dziewictwa i bezżenności. Ten ideał również został przedstawiony w kontekście kulturowym.
Od początku czwartego wieku duchowość chrześcijańska została zdominowana przez monastycyzm. Był to najpierw monastycyzm indywidualny, pustelniczy o bardzo specyficznej duchowości. Niemal równolegle rozwinął się monastycyzm wspólnotowy, którego duchowość przedstawiają reguły.
Omówione zostały także dwie spośród wielu błędnych dróg duchowości pierwszych wieków chrześcijaństwa: pelagianizm i manicheizm. Zostały one wybrane jako przestroga, bo również i dzisiaj pojawiają się tego typu „oferty” duchowe.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Religia i teologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-226-3244-4
• Liczba stron: 164

Spis treści

Wstęp. O teologii duchowości / 7

Praeparatio evangelica / 17
Judaizm starotestamentalny / 18
Stoicyzm / 25

Podstawy życia duchowego chrześcijan / 35
Chrzest – fundament tożsamości i duchowości chrześcijańskiej / 36
Eucharystia / 41
Pismo Święte / 48
Modlitwa / 51
Post i jałmużna / 57

Dwa nurty duchowości / 61
Duchowość męczeńsko‑eschatologiczna / 61
Duchowość mądrościowo‑obywatelska / 67
Klemens Aleksandryjski (ok. 150–212) / 72
Ambroży z Mediolanu (339–397) / 75

Dwóch największych / 77
Orygenes (ok. 185–254) / 77
Augustyn (354–430) / 86

Dziewictwo i celibat / 93
Kontekst kulturowy / 93
Geneza i rozwój ideału dziewictwa w pierwszych czterech wiekach / 96
Nauka Augustyna / 99

Monastycyzm / 103
Monastycyzm pustelniczy / 107
Duchowość anachoretyzmu / 108
Ewagriusz z Pontu (345–399) / 114
Monastycyzm wspólnotowy, czyli cenobityzm / 120
Reguła Pachomiusza /120
Reguła Benedykta / 125
Tradycja bazyliańska / 127
Monastycyzm augustiański / 133

Bezdroża duchowości /137
Manicheizm / 137
Pelagianizm / 141

Podsumowanie / 145

Bibliografia / 147
Przywołane dzieła ojców Kościoła, pisarzy kościelnych i filozofów / 147
Opracowania z historii i teologii duchowości starożytnej i ogólne (wybrane publikacje w języku polskim ostatnich 40 lat, oprac. Krzysztof Abucewicz) / 151
Historia duchowości / 151
Historia i duchowość monastycyzmu / 153
Mistyka chrześcijańska / 155

Summary / 157
Zusammenfassung / 159