Jedyne. Nieopowiedziane historie polskich fotografek
Książka Jedyne. Nieopowiedziane historie polskich fotografek to opowieści kobiet, fotografek., Ciekawe życia, ambitne, odważne – Jedyne, wyróżniły się w zawodzie zdominowanym przez mężczyzn – miały siłę mówić własnym głosem. Pokazywały różne oblicza Polski od peerelowskich dekad – lat 70. i 80., przez okres transformacji ustrojowej po czasy współczesne.
Bohaterkami książki są: Anna Beata Bohdziewicz, Anna Brzezińska, Iwona Burdzanowska, Joanna Helander, Marzena Hmielewicz, Anna Michalak-Pawłowska, Anna Musiałówna, Anna Pietuszko-Wdowińska, Agnieszka Sadowska, Maja Sokołowska. Ich fascynujące historie – zawodowe biografie opowiedziane Monice Szewczyk-Wittek – odsłaniają przed nami kulisy pracy fotoreporterskiej, czasami kręte drogi do zawodu, życiowych wyborów, marzenia i pasje, tematy, które je pociągały, czasy w których im przeszło pracować i żyć.
Poruszały się w szerokim spektrum tematów i różnych rodzajach fotografii – od zaangażowanych reportaży społecznych, przez fotografię polityczną, studyjną, naukową i artystyczną, sportową. Pracowały także jako fotoedytorki, szefowe działów foto w redakcjach dzienników. Publikowały w cenionych tytułach prasowych polskich i zagranicznych, prezentowały zdjęcia w albumach i na wystawach. Dla wielu z nich fotografia jest sposobem na życie.
Nieopowiedziane historie polskich fotografek to książka bogato ilustrowana zdjęciami z archiwów jej bohaterek oraz z zasobów czasopism i agencji fotograficznych. To lektura dla miłośników fotografii i fotoreportażu, dziennikarzy, studentów, historyków i badaczy. To książka dla wszystkich, którzy w historiach innych ludzi i w obrazach fotograficznych szukają opowieści o nas samych i naszych czasach.
***
Autorką książki jest Monika Szewczyk-Wittek, absolwentka Instytutu Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego (specjalizacja fotografia). Fotoedytorka i kuratorka. Autorka tekstów oraz wywiadów z fotografami i fotografkami. Pomysłodawczyni przedsięwzięć promujących fotografię. Współtwórczyni projektu Wszyscy Jesteśmy Fotografami. Kierowała archiwizacją i digitalizacją zbiorów TR Warszawa. Współkuratorka archiwum Pawła Pierścińskiego. Prowadzi zajęcia z fotoedycji i etyki fotografii na Uniwersytecie Warszawskim. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Monika Szewczyk-Wittek: „Książka Jedyne jest zapisem rozmów z fotografkami, które często były jedynymi kobietami w męskich zespołach lub takimi, które zdecydowały się pracować w pojedynkę w tych trudnych czasach. Jeszcze w trakcie pracy w dzienniku „Rzeczpospolita” zaczęłam prowadzić wywiady z współczesnymi fotografami i fotografkami, by dać szansę poznania kulisów ich pracy szerszej grupie odbiorców. W pewnym momencie uświadomiłam sobie, że wśród kilkudziesięciu wywiadów, które przeprowadziłam w ciągu wielu lat, było bardzo niewiele tych z kobietami. Wróciłam do historii Ani Pietuszko-Wdowińskiej. Przypomniałam sobie, jak o jej pracy i zaangażowaniu mówili koledzy fotografowie. I powoli zaczęłam układać listę fotografek, które znałam często tylko ze zdjęć przez nie wykonanych.
Głównym tematem naszych rozmów były kulisy pracy, ale nie jest możliwe oddzielenie tych opowieści od spraw związanych z życiem prywatnym. Stąd w rozmowach pojawiają się wątki, które czasem wykraczają poza kwestie zawodowe. Zależało mi na tym, by pytać o refleksje dotyczące wydarzeń, historii czy zjawisk społecznych. Pytałam o warsztat, wybór tematów i zaangażowanie w sprawy bohaterów materiałów. O fotografie publikowane w polskiej prasie i o zdjęcia, które autorki wysłały za granicę i które nigdy do nich nie wróciły. Wreszcie zależało mi, by znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego związały się z fotografią i czym ona dla nich jest.”
