Kapitał w przedsiębiorstwie i jego struktura
W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania jego struktury. Szczególną uwagę poświęcono strukturze kapitału, ona bowiem w decydującym stopniu wpływa na efekty prowadzonej działalności. Wielu autorów próbuje dowodzić istnienia ścisłej zależności pomiędzy strukturą kapitału a wartością przedsiębiorstwa. Nie udało się jednak, jak dotąd, jednoznacznie osądzić wielkości tego wpływu, pomimo istnienia wielu modeli, a także doświadczeń z praktyki gospodarczej. Nie ulega przy tym wątpliwości, że struktura ta ma duży wpływ na koszty działalności jednostki oraz uzyskiwane korzyści finansowe. Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa. Na początku zdefiniowano pojęcie kapitału, określono również jego podstawowe rodzaje. Z dużą uwagą potraktowano tradycyjne źródła finansowania, opisano również nowoczesne formy funkcjonujące w ramach tzw. kapitału hybrydowego. Wyjaśniono także istotę kosztu kapitału i zasady jego szacowania. Oddzielnie przy tym potraktowano kapitał własny i obcy, w którym zwrócono uwagę na uwarunkowania wpływające na strukturę kapitału w działalności przedsiębiorstw. Uwzględniono tu zarówno czynniki wewnętrzne, jak też o charakterze makroekonomicznym. Tymczasem postulat taki, w przekonaniu Autorów niniejszego opracowania, nie wydaje się uzasadniony, a w niektórych wypadkach jest całkowicie chybiony. Najnowsze koncepcje teoretyczne, w tym przykładowo public governance - publiczne współrządzenie czy new public governance - nowe publiczne współrządzenie, wskazują jednoznacznie, że nie można kryteriów efektywności i sprawności typowych dla przedsiębiorstw przenosić czy bezpośrednio stosować do sektora publicznego Inne są bowiem cele sektora publicznego i prywatnego oraz ich podmiotów, a co istotniejsze, inna jest aksjologia funkcjonowania przedsiębiorstw, w tym dużych korporacji i podmiotów publicznych.Dla przedsiębiorstw i podmiotów prywatnych typowy jest indywidualizm, dążenie do zysku, a nawet chciwość. Tymczasem dla podmiotów publicznych istotne są takie wartości, jak: sprawiedliwość, odpowiedzialność, solidarność wewnątrz- i międzypokoleniowa, a także równość, m.in. w sferze poziomu życia i ograniczania rozwarstwienia społecznego. Konsekwencją nowego podejścia w ramach nowego współrządzenia publicznego jest zmiana lub modyfikacja koncepcji rozwoju ekonomiczno-społecznego, przykładowo w państwach skandynawskich z welfare state na welfare society, która to podkreśla aktywny współudział społeczeństwa w kreowaniu rozwoju w różnych sferach z wykorzystaniem wszelkich dostępnych mu form organizacyjnych. Oznacza to, że pojęcia efektywności czy sprawności powinny być odmiennie definiowane i mierzone przy pomocy innych narzędzi czy mierników, a tym samym oceniane pod względem innych kryteriów. Neoliberalne podejście i semantyka nie powinny w tym aspekcie mieć zastosowania, a nawet pośredniego odniesienia.
Spis treści
Wstęp
Rozdział I. Pojęcie i rodzaje kapitału w przedsiębiorstwie
1. Istota kapitału i jego źródła
1.1. Pojęcie kapitału
1.2. Źródła kapitału w przedsiębiorstwie
1.3. Dobór struktury kapitału
2. Kapitał własny
3. Kapitał obcy
3.1. Kredyt w przedsiębiorstwie
3.1.1. Kredyty obrotowe
3.1.2. Kredytowanie inwestycji
3.2. Leasing
3.2.1. Istota i rodzaje leasingu
3.2.2. Walory leasingu i jego wady z punktu widzenia korzystającego
3.3. Dłużne papiery wartościowe
3.3.1. Papiery (bony) komercyjne
3.3.2. Obligacje
4. Finansowanie hybrydowe
5. Kapitał hybrydowy typu mezzanine
5.1. Pojęcie i cechy charakterystyczne finansowania mezzanine
5.2. Cechy szczególne instrumentów typu mezzanine
5.3. Instrumenty finansowe zaliczane do finansowania mezzanine
5.4. Korzyści i zagrożenia związane z wykorzystaniem instrumentów mezzanine
5.5. Struktura kapitałowa transakcji wykupu przedsiębiorstw z wykorzystaniem finansowania mezzanine
6. Franczyza
7. Podsumowanie
Rozdział II. Koszt kapitału
1. Pojęcie kosztu kapitału
2. Średnioważony koszt kapitału
3. Koszt kapitału obcego
3.1. Szacowanie kosztu kredytu
3.2. Koszt emisji obligacji
3.3. Kapitał własny uprzywilejowany
4. Koszt kapitału własnego
4.1. Model zdyskontowanych dywidend
4.2. Metoda CAPM
5. Podsumowanie
Rozdział III. Struktura kapitału a dźwignia w finansach
1. Dźwignia operacyjna
2. Dźwignia finansowa
2.1. Znaczenie dźwigni finansowej w przedsiębiorstwie
2.2. Sposoby oceny efektów dźwigni finansowej
3. Dźwignia całkowita (łączna)
4. Struktura kapitału a średnioważony jego koszt i wartość przedsiębiorstwa
5. Podsumowanie
Rozdział IV. Struktura kapitału w świetle funkcjonujących teorii i poglądów
1. Różnorodność pojęcia struktury kapitału
2. Pierwsze teorie dotyczące struktury kapitału
3. Teoria Modiglianiego-Millera
3.1. Wersja bez podatków
3.2. Model M-M uwzględniający podatek dochodowy
4. Teoria kosztów trudności finansowych
5. Teoria substytucji
6. Teoria hierarchii źródeł finansowania i teoria sygnalizacji (asymetrii informacji)
6.1. Teoria hierarchii źródeł finansowania
6.2. Teoria sygnałów
7. Teoria kosztów kontraktowych
8. Wspólna teoria struktury kapitału
9. Alternatywne modele struktury kapitału
9.1. Empiryczna weryfikacja dwóch dominujących teorii
9.2. Pojemność zadłużeniowa w zarządzaniu strukturą kapitału
10. Podsumowanie
Rozdział V. Kształtowanie struktury kapitału w praktyce gospodarczej przedsiębiorstw
1. Struktura kapitału w państwach G-7
2. Polityka kształtowania struktury kapitału w Europie Zachodniej
3. Struktura kapitału w gospodarce polskiej
4. Podsumowanie
Rozdział VI. Czynniki wpływające na strukturę kapitału w działalności przedsiębiorstw
1. Uwarunkowania mikroekonomiczne
1.1. Wielkość przedsiębiorstwa i jego rentowność
1.2. Rodzaj aktywów
1.3. Specyfika branży i produktu
1.4. Relacje pomiędzy kadrą zarządzającą i właścicielami a strukturą kapitału; problemy przedstawicielstwa
1.5. Przepływy pieniężne, wydatki inwestycyjne oraz ceny akcji a struktura kapitału
2. Czynniki o charakterze makroekonomicznym (zewnętrznym)
2.1. Dostępność i koszt kapitału
2.2. Uwarunkowania prawne mające wpływ na strukturę kapitału
2.3. Regulacje podatkowe
2.4. Wpływ banków na strukturę kapitału
2.5. Państwo jako czynnik wpływający na strukturę kapitału w przedsiębiorstwach
2.6. Teoria inercji w strukturze kapitału
3. Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
