Kobiety w Europie Środkowo-Wschodniej w perspektywie interdyscyplinarnej
Historię regionu Europy Środkowo-Wschodniej, choć nie dla wszystkich jest to oczywiste, w znacznej mierze tworzyły mądre, zdolne i silne kobiety, zarówno anonimowe, jak i te, których nazwiska są dobrze znane szerokim kręgom. […]
Biografie dziesiątek nieprzeciętnych kobiet – świętych i heretyczek, łamiących stereotypy i śmiało wykraczających poza ustanowione dla nich role społeczne, zainspirowały nas do podjęcia szerszej refleksji na temat ich roli w kulturze oraz życiu społeczno-politycznym Polski, a także krajów regionu na przestrzeni dziejów.
Co wyznaczało kobiecą tożsamość w różnych okresach historii Polski i Europy? Jakie były kulturoznawcze i historyczne konceptualizacje kobiety i kobiecości? Jak zmieniały się postrzeganie, status i rola społeczna kobiet? W jaki sposób kobiecość werbalizuje się w literaturze i języku? To tylko niektóre z wielu trudnych pytań, na które odpowiedzi poszukujemy wraz z autorkami i autorami tekstów zamieszczonych w niniejszej monografii. […]
Jesteśmy przekonane, że studia zebrane w niniejszym tomie w sposób istotny pogłębiają wiedzę na temat statusu, miejsca i roli kobiet w historii i kulturze krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej. (Fragment Słowa wstępnego, dr hab. Joanna Getka, dr hab. Iwona Krycka-Michnowska)
******
Women in Central Eastern Europe from the Interdisciplinary Perspective
A collection of articles on women’s issues containing detailed analyses of selected works, problems and phenomena from the Middle Ages to modern times. The authors recall female writers, philosophers, social activists, editors, publicists, publishers, educators, artists – women, who through their attitudes and actions formed the views and patterns of behaviour, influenced spiritual and intellectual development as well as the identity of their contemporary and future generations.
Uwagi wstępne 7
BYĆ KOBIETĄ… KULTUROZNAWCZE I HISTORYCZNE
KONCEPTUALIZACJE KOBIETY I KOBIECOŚCI
WOJCIECH JERZy GÓRCZYK, Zakonnice w średniowieczu. Ciche, pokorne i głupie czy elita intelektualna Europy? 13
ЮСТЫНА КРОЧАК, Женщина и морально-аскетический идеал в Древней Руси (XI–XIII вв.) 37
SEBASTIAN BOROWICZ, Przeciw pięknu, dobru i miłości? Negatywne formy konceptualizacji kobiecej starości w średniowieczu i epoce nowożytnej 49
JOANNA HOBOT-MARCINEK, Anty-Beatrycze – błazen epoki industrialnej 67
INESA SZULSKA, Refleksja o kobiecości w wybranych pracach pedagogicznych i utworach literackich Marii Pečkauskaitė 77
ГАЛИНА ЛЄСНАЯ, «Нова жінка» Лесі Українки як прояв українського модернізму початку ХХ ст. 93
JOANNA DOBKOWSKA-KUBACKA, Czas kobiet poważnych. Emancypacja według Marii Ilnickiej 103
АЛЕКСАНДР МЕДВЕДЕВ, Миф о польской панне в творчестве Анастасии Цветаевой 115
SIŁACZKI. KOBIETA W KULTURZE I ŻYCIU SPOŁECZNYM
LILIANNA KIEJZIK, Dlaczego w Rosji nie było wielkich filozofek? Rozważania o czasach powstania i rozwoju rosyjskiej filozofii systematycznej w drugiej
połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku 139
MAGDALENA DĄBROWSKA, Pisarki rosyjskie. Wokół artykułu Iwana Kiriejewskiego z 1833 roku 151
AGATA RYBIŃSKA, Wzorce kobiecych ról społecznych w świetle modlitw dla Żydówek (od początku XIX wieku do 1939 roku) 165
KRYSTYNA LEŚNIAK-MOCZUK, Role rodzinne i zawodowe kobiet wiejskich w Polsce w XIX–XXI wieku 179
MARTYNA KOWALSKA, Matka i córka – trudna relacja (na materiale rosyjskiej literatury kobiet) 203
ANNA NOWAKOWSKA-WIERZCHOŚ, Zasłużona Polka, czyli kto? Biografie kobiet zebrane przez Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie (1930–1939) 217
ALINA CYWIŃSKA, „Wędrownica boża” – archiwalia związane ze Stanisławą Wysocką w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie 229
ANNA NADOLSKA, Janina Konarska i jej związki z bydgoskim Muzeum Miejskim 241
PATRZAJ W SERCE… W KONFRONTACJI ZE ŚWIATEM
ЛЮДМИЛА ЛУЦЕВИЧ, Признания современных женщин 269
KATARZYNA TURONEK-OSTROWSKA, Obraz Rosji w twórczości Lou Andreas-Salomé jako rezultat jej podróży do pierwszej ojczyzny 287
ЕЛЕНА ЯНЧУК, Эволюция христианских мотивов в доэмигрантском творчестве Марины Цветаевой 299
KATARZYNA DUDA, „Tutaj kobieta żyje ze wszystkich sił i nie poddaje się aż do ostatniej chwili”. Los kobiety rosyjskiej w czasach (post)totalitaryzmu 317
IWONA KRYCKA-MICHNOWSKA, W obliczu wojny. Dzienniki Poliny Żerebcowej 331
ANNA STĘPNIAK, Miłość w czasach niemożliwych. O miłości w Czarnobylu na podstawie „Czarnobylskiej modlitwy” Swietłany Aleksijewicz 345
OLENA YURCHUK, OKSANA CHAPLINSKA, Дискурс фемінного вертограду в збірці „Міфотворення” Маріанни Кіяновської 357
SŁOWA LUDZI NIOSĄ. JĘZYKOWY OBRAZ KOBIET
GALINA PETROVA, KATARZYNA POPOWA, Kobieta w bułgarskiej frazeologii 373
GRAŻYNA MAŃKOWSKA, Język kobiet – stereotypy a rzeczywistość 385
MAREK OLEJNIK, Nazewnictwo kobiet w starostwie grabowieckim w XVIII wieku 395
