Konwergencja gospodarcza w Polsce i jej znaczenie w osiąganiu celów polityki spójności

• Druk: Łódź, 2013
• Autor: Ewa Kusideł
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Głównym celem publikacji jest ocena wpływu realizacji polityki spójności na osiąganie konwergencji gospodarczej przez województwa w Polsce.

Pojęcie konwergencji w sensie używanym w tej książce narodziło się z neoklasycznej teorii wzrostu (lata 50. i 60. XX wieku), w których to konwergencja oznaczała proces wyrównywania dochodów (produktów per capita) pomiędzy krajami. Najbardziej intensywne, światowe badania konwergencji przypadają na lata 80 i 90. XX wieku, natomiast w Polsce temat ten stał się popularny wraz z akcesją do Unii w 2004 r., od kiedy Polska jest beneficjentem polityki spójności – polityki regionalnej Unii Europejskiej, dążącej do podwyższenia poziomu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

Badania nad konwergencją są ważne z wielu powodów, z których najważniejszy jest wymiar społeczno-gospodarczy. Współczesny świat cechuje bowiem silne rozwarstwienie dochodów, które zapoczątkowane zostało wraz z industrializacją w XIX w. O ile jednak różnice pomiędzy najzamożniejszymi i najbiedniejszym gospodarkami wynosiły w XIX w. kilkadziesiąt procent, to współcześnie są one kilkakrotnie większe. Duże dysproporcje są obserwowane nie tylko pomiędzy krajami, ale również wewnątrz poszczególnych państw. Gospodarki w których mieszkają najbogatsi mieszkańcy świata, to często kraje o najwyższym odsetku ludzi żyjących na granicy ubóstwa.

Badania nad konwergencją są w Polsce ważne są również z praktycznego punktu widzenia. Otóż Polska zobowiązana jest do rozliczenia efektów płatności przekazywanych przez Komisję Europejską na realizację polityki spójności. Głównym celem tej polityki jest zmniejszanie nierówności gospodarczych wśród regionów-beneficjentów.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7525-877-6
• Liczba stron: 218

WSTĘP	7

CZĘŚĆ I. KONWERGENCJA GOSPODARCZA. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE, METODOLOGICZNE I APLIKACYJNE	13

ROZDZIAŁ 1. KONWERGENCJA GOSPODARCZA. DEFINICJE, ŹRÓDŁA, RODZAJE	15

1.1.	Spór o konwergencję i dywergencję gospodarczą w świetle teorii ekonomicznych	16
1.2.	Neoklasyczna teoria wzrostu gospodarczego a  konwergencja	20
1.2.1.	Funkcje produkcji typu Cobba-Douglasa i stabilne stany równowagi	24
1.3.	Rodzaje konwergencji gospodarczej	26
1.3.1.	Konwergencja PKB per capita i WDB na pracującego	26
1.3.2.	Konwergencja technologiczna	29
1.3.2.1.	Ustalenie wartości zmiennych i parametrów w formule TFP	32
1.3.2.2.	Potencjalne i efektywne TFP	34
1.3.2.3.	Endogenizacja TFP	35
1.3.3.	Konwergencja sektorowa	36
1.3.4.	Konwergencja wewnętrzna i hipoteza Williamsona	39
1.4.	Podsumowanie	42

ROZDZIAŁ 2. RODZAJE KONWERGENCJI WEDŁUG METOD ICH WERYFIKACJI	45

2.1.	Konwergencja typu beta	46
2.1.1.	Empiryczna weryfikacja hipotezy o beta-konwergencji dla danych przekrojowych	47
2.1.2.	Empiryczna weryfikacja hipotezy o beta-konwergencji dla danych panelowych	50
2.2.	Konwergencja typu sigma	52
2.2.1.	Miary nierówności	53
2.2.2.	Weryfikacja hipotezy o sigma-konwergencji	60
2.2.3.	Zależność pomiędzy beta i sigma-konwergencją oraz efekty przestrzenne	63
2.3.	Konwergencja typu gamma	65
2.3.1.	Weryfikacja hipotezy o gamma-konwergencji za pomocą testu Boyle’a-McCathy’ego	65
2.3.2.	Weryfikacja hipotezy o gamma-konwergencji za pomocą modyfikacji testów Boyle’a-McCarthy’ego	68
2.4.	Konwergencja stochastyczna	71
2.4.1.	Kointegracja pomiędzy dwoma regionami. Podejście Engle’a i Grangera	72
2.4.2.	Kointegracja pomiędzy więcej niż dwoma regionami. Podejście Johansena	73
2.4.3.	Postacie modeli VECM i ich wpływ na wnioskowanie o kointegracji 	75 
2.4.4.  Testowanie liczby wektorów kointegracyjnych – rzędu kointegracji	76
2.5.	Podsumowanie	77

ROZDZIAŁ 3. KONWERGENCJA GOSPODARCZA W POLSCE	79

3.1.	Dane statystyczne, metodologia pomiaru zmiennych i problemy z tym związane	80
3.1.1.	PKB per capita i wydajności pracy	80
3.1.2.	Łączna produktywność czynników produkcji	83
3.1.3.	Stopy deprecjacji kapitału regionalnego	88
3.1.4.	Dane sektorowe	90
3.2.	Konwergencja PKB per capita i WDB na pracującego	93
3.2.1.	Beta-konwergencja absolutna i warunkowa	93
3.2.2.	Sigma-konwergencja	98
3.2.3.	Gamma-konwergencja	102
3.2.4.	Konwergencja stochastyczna	104
3.3.	Konwergencja TFP i stany równowagi wojewódzkiej	106
3.3.1.	Beta konwergencja absolutna i warunkowa	107
3.3.2.	Sigma-konwergencja	110
3.3.3.	Gamma-konwergencja	111
3.3.4.	Wyznaczenie stanów równowagi wojewódzkiej	113
3.4.	Konwergencja sektorowa	117
3.4.1.	Ocena poziomu rozwoju województw przy wykorzystaniu sektorowej struktury pracujących 	117
3.4.2.	Konwergencja struktury pracujących w 4 sektorach gospodarki	120
3.4.3.	Konwergencja wydajności pracy w 4 sektorach gospodarki	125
3.4.4.	Konwergencja TFP w 4 sektorach gospodarki	128
3.5.	Podsumowanie	132

CZĘŚĆ II. POLITYKA SPÓJNOŚCI I JEJ WPŁYW NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ WOJEWÓDZTW I ICH KONWERGENCJĘ	135

ROZDZIAŁ 4. PROCESY KONWERGENCJI GOSPODARCZEJ W EUROPIE I NA ŚWIECIE WOBEC REALIZACJI POLITYKI SPÓJNOŚCI	137

4.1.	Konwergencja gospodarcza na świecie i w Europie	137
4.2.	Polityka spójności jako odpowiedź na rosnące nierówności gospodarcze w UE	145
4.3.	Konwergencja regionalna i wewnętrzna	147
4.3.1.	Hipoteza Williamsona i konwergencja wewnętrzna	148
4.4.	Realizacja polityki spójności w Polsce	152
4.4.1.	Transfery z UE do Polski na realizację polityki spójności	153
4.4.2.	Alokacje wojewódzkie transferów z polityki spójności	155
4.5.	Podsumowanie	157

ROZDZIAŁ 5.  EWALUACJA POLITYKI SPÓJNOŚCI	159

5.1.	Metody ewaluacji polityki spójności	160
5.1.1.	Przegląd modeli wykorzystywanych w Europie do ewaluacji polityki spójności	162
5.1.1.1.	Historia, opis i zastosowania wybranych modeli	164
5.1.1.2.	Wybór modelu do ewaluacji polityki spójności	166
5.1.2.	Przegląd makromodeli stosowanych w ewaluacji polityki spójności w Polsce	168
5.2.	Rola czynników demograficznych w analizie wpływu polityki spójności	170
5.3.	Kryteria ewaluacyjne	172
5.4.	Podsumowanie	175

ROZDZIAŁ 6. WPŁYW POLITYKI SPÓJNOŚCI NA GOSPODARKI WOJEWÓDZTW I ICH KONWERGENCJĘ	177
6.1.	Zmiany we wskaźnikach monitorujących politykę spójności w okresie po akcesji do Unii – efekt brutto	177
6.2.	Wpływ polityki spójności na wskaźniki gospodarcze wg makromodeli gospodarki stosowanych w Polsce do ewaluacji funduszy	178
6.3.	Wpływ polityki spójności na polskie regiony i ich konwergencję	182
6.3.1.	Trafność	183
6.3.2.	Użyteczność	186
6.3.3.	Skuteczność	188
6.3.4.	Efektywność	190
6.4.	Podsumowanie	193

ZAKOŃCZENIE	195

BIBLIOGRAFIA	201
WYKAZ OZNACZEŃ	215