Lew, który mówi

• Druk: Warszawa, 2018
• Seria / cykl: Communicare - historia i kultura
• Autor: Paweł Majewski
• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Co mają ze sobą wspólnego Minotaur, Wielki Cthulhu i ocean z powieści Solaris? Stanowią emblematy skrajnych form doświadczenia dostępnego umysłom ludzkim. Lew, który mówi jest książką o tym, w jaki sposób wybitni twórcy literatury XX wieku próbowali wyrazić te i inne skrajne doświadczenia w słowach zrozumiałych dla innych ludzi i na ile im się to udało.

Książka poświęcona jest problemowi Obcości. Autor stawia tezę, że językowo-tekstowa perspektywa, w jakiej człowiek postrzega rzeczywistość, powoduje, iż liczne i różnorakie jej przejawy uznawane są za niedostępne człowiekowi i wyłączone z możliwości nawiązania relacji komunikacyjnej.

Autor omawia sposoby wyrażania skrajnych, często granicznych form doświadczenia dostępnego umysłom ludzkim za pomocą języka literackiego stosowanego w prozie europejskiej i amerykańskiej XX wieku. Analiza prowadzona jest przy użyciu narzędzi kulturoznawczych, antropologicznych, literaturoznawczych i psychoanalitycznych.

We Wstępie autor wylicza siedem rodzajów Obcości, z którymi mają do czynienia ludzie, przy czym cztery pierwsze dotyczą różnych jej rodzajów w relacjach międzyludzkich, trzy ostatnie natomiast - Obcości, która oddziela ludzi od zwierząt, od myślących maszyn i od Innych, na których możemy się natknąć w Kosmosie lub w sferze istot pozaludzkich. Tym trzem ostatnim rodzajom Obcości poświęca trzy kolejne rozdziały swojej książki.

W pierwszym opisuje wybrane zjawiska kulturowe oscylujące na pograniczu „człowieczeństwa” i „zwierzęcości” – poczynając od mitologii starogreckiej i motywu Minotaura – oraz analizuje niektóre teksty literackie dotyczące specyfiki relacji komunikacyjnych między ludźmi a zwierzętami.

Rozdział drugi poświęcony jest twórczości H.P. Lovecrafta. Autora intryguje przede wszystkim technika wywoływania przez tego pisarza lęku, która – zdaniem Majewskiego – polega głównie na wykorzystywaniu współobecności elementów świata zwyczajnego, codziennego, oraz horroru.

Trzeci rozdział dotyczy analizy Obcości w pisarstwie Stanisława Lema, głównie na przykładzie mało znanego opowiadania "Inwazja" oraz powieści "Solaris". Publikacja adresowana jest do czytelników zainteresowanych problematyką antropologii komunikacji w powiązaniu ze współczesnymi teoriami humanistycznymi, jak "animal studies" i "posthuman studies".

The book is devoted to the issue of alienation. The author argues that the linguistic and textual perspective in which a human perceives reality makes its numerous and various manifestations be recognized as inaccessible to man and excluded from the possibility of establishing the communication relation. He discusses the ways of expressing some extreme, often boundary experiences by means of the literary language used in the European and American 20th-century prose. In the analysis, cultural, anthropological, literary and psychoanalytical tools are used.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-235-3174-6
• ISBN druku: 978-83-235-3166-1
• Liczba stron: 326

Pobierz spis treści»

Wstęp
Siedem rodzajów obcości 9

Rozdział pierwszy
Ludzie (i/a/albo) zwierzęta. Wokół Minotaura 27
Śmierć patriarchy Izaaka w Historiach Jakubowych – Czego nie wiemy o najstarszych mitach – Słownictwo antropogenezy – Kim był Minotaur? – Być nietoperzem – „Człowieczeństwo” – Joseph Merrick – Pantera
i aksolotl – Retoryka socjobiologii i animal studies – Uczłowieczać czy uzwierzęcać? – Języki i ciała – Przypadek Sakiego – Jack London i wilki
– Dlaczego Tumry musi umrzeć?

Rozdział drugi
Nie zobaczyć, nie usłyszeć. Koszmary Lovecrafta 131
HPL, samotnik z Providence – Mitologia Cthulhu – Dwoista topografi a Nowej Anglii – Co to jest „nadnaturalny horror”? – Abiektalność daleka i bliska – Widmo nad Innsmouth pod lupą, czyli rozmywanie granic człowieczeństwa – Żaboryby i ludzie (a także „płód arlekin” i „biskup morski”) – Potwór czy wagina? – Jak opisać to, czego nie można zobaczyć – Audiosfera koszmaru – Jeszcze kilka skojarzeń dźwiękowych i obrazowych

Rozdział trzeci
Solaris. To, co ludzkie 222
Wojna, walka, bitwa, śmierć – O czym (nie) pisał Lem – Antecedencje: Szczur w labiryncie i Inwazja – Analiza „raportu Bertona” w Solaris – Osobliwość i scena pierwotna – Berton i Fechner – Ksenomorfologia
– Jeszcze jedna zbieżność: profesor Guildea – Znowu głosy – Doktor Diagoras – Lem jako lew

Bibliografia dzieł przywołanych 302
Summary 313
Indeks postaci biblijnych i mitycznych 314
Indeks osób 316
Spis ilustracji 324