Liryka Mickiewicza
Praca powstała z okazji 220. rocznicy urodzin Adama Mickiewicza. Tom zawiera prace poszukujące w liryce Mickiewicza nowych interpretacji oraz kontekstów egzystencjalnych, aksjologicznych i podmiotowych. Artykuły stanowią świadectwo współczesnych tendencji interpretacyjnych i metodologicznych, preferowanych przez dzisiejszych badaczy. Autorzy starają się opowiedzieć na pytanie, jak wiersze Mickiewicza kodyfikowały dynamikę różnorakich przemian i różnie pojmowanych transgresji oraz czym jest poezja twórcy Dziadów dla współczesnego odbiorcy.
Adam Mickiewicz w świadomości kolejnych pokoleń odbiorców jest przede wszystkim autorem wierszy, "wzorem poety doskonałego". Paradoksalnie trudno jednak, o czym wie każdy badacz romantycznej twórczości, pisać o jego wierszach, już choćby ze względu na nieostrość kategorii liryki w odniesieniu do tekstów romantycznych. Mimo to w niniejszym tomie pragniemy poddać namysłowi badawczemu i czytelniczej refleksji utwory klasyfikowane potocznie jako wiersze - i te pisane jako samodzielne teksty, i te wprowadzane przez poetę w obręb innych utworów. Jeśli uznamy za nadal aktualne słowa Czesława Zgorzelskiego o tym, że "liryka stanowi najczulszy sejsmograf przemian, zarówno w widzeniu świata, jak i w poszukiwaniu nowego wyrazu poetyckiego", to chcemy dziś pytać, jak wiersze Mickiewicza kodyfikowały dynamikę różnorakich przemian i różnie pojmowanych transgresji? Czym są wiersze Mickiewicza dla współczesnego odbiorcy? Które teksty uznać można za liryczne, które zaś nie? Okazuje się bowiem, że utwory, które weszły w krwiobieg polskiej kultury, utwory dobrze znane, wielokrotnie cytowane, owe – użyjmy sformułowania Ernesta Renana – "niewyczerpane źródła zmartwychwstań", mają zadziwiającą właściwość, którą określić można jako permanentną otwartość interpretacyjną. (Andrzej Fabianowski, Ewa Hoffmann-Piotrowska)
*********
Mickiewicz’s Lyric Poetry. Feelings. Testimonies. Expressions
The volume includes the works seeking new interpretations and existential, axiological and subjective contexts in Mickiewicz’s lyric poetry. The articles are testimony to contemporary interpretive and methodological tendencies. The authors attempt to answer the question of how Mickiewicz’s poems codified the dynamics of various transformations and different understanding of transgressions.
*********
Prof. dr hab. Andrzej Fabianowski – językoznawca i polonista. Rodowity warszawiak. Absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Pracownik Instytutu Literatury na tymże Wydziale. Specjalista z zakresu historii idei oraz interakcji, jakie zachodziły między literaturą i polityką romantyczną.
Dr hab. Ewa Hoffmann-Piotrowska – językoznawca, doktor habilitowana nauk humanistycznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, adiunkt w Zakładzie Literatury Romantyzmu w Instytucie Literatury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół dojrzałej twórczości polskich romantyków, historii romantycznych idei, religijności w literaturze i kulturze romantycznej. Redaktor naczelna czasopisma „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo”. Członek Komisji Kadrowej Wydziału Polonistyki.
Autorka książek: "Mickiewicz-towiańczyk. Studium myśli" (2004), "W ustach jest otwór duszy… Szkice o romantykach i mistykach" (2012), "„Święte awantury”. Orto- i heterodoksje Adama Mickiewicza" (2014) oraz współredaktorka monografii poświęconych Mickiewiczowi i Słowackiemu (wraz z Andrzejem Fabianowskim): "Mickiewicz – wieszcz i przewodnik" (2019), "Liryka Mickiewicza. Uczucia. Świadectwa. Ekspresje" (2019), "Pan Tadeusz. Poemat – Postacie – Recepcja" (2017), "Słowacki mistyczny. Rewizje po latach" (2012). Opublikowała także korespondencję księdza Jana Twardowskiego "Otulona dobrocią" – 99 listów księdza do „wnuczki” Maryli i jej zapiski w "Sztuka Edycji" 1/2019: Informacje o Autorach z dziennika (2007). Autorka artykułów poświęconych twórczości Adama Mickiewicza i kulturze romantyzmu.
Andrzej Fabianowski, Ewa Hoffmann-Piotrowska Wprowadzenie 7
Magdalena Saganiak
Ekspresja romantyczna jako formowanie 11
Jarosław Ławski
O Mickiewiczowskim „ja”. Szkic 30
Olaf Krysowski
O człowieczeństwie Boga i bóstwie człowieka. Paralele kreacjonistyczne w liryce Mickiewicza 50
Bernadetta Kuczera-Chachulska
Liryka Mickiewicza: co wiemy, co wiedzieć powinniśmy (o stanie badań nad poezją romantyka) 70
W WILNIE I KOWNIE
Tomasz Jędrzejewski
"Zima miejska". Mickiewicz w „czadzie uciech miejskich” 83
Maria Kalinowska
Mickiewiczowska "Świteź" we współczesnej recepcji – zagadnienie tożsamości romantycznej Litwy 92
Jerzy Fiećko
Mowa Starca w I części "Dziadów": krótka nota o dwu powiązanych kontekstach 101
Jerzy Borowczyk
„Pamiątki kochanka”. Próby utrwalania uczuć w kilku wierszach wileńsko-kowieńskich 112
Zbigniew Majchrowski
Resztka liryczna 127
W ROSJI
Michał Masłowski
"Przyjaźń" i "kochanie" w wierszach Mickiewicza 149
Jacek Brzozowski
Mickiewiczowskie wariacje sonetowe 161
Wiesław Rzońca
Natura „metafory unaoczniającej” – "Sonety krymskie" Adama Mickiewicza 170
Dariusz Seweryn
Symetria i entropia. Zarys antropologii "Sonetów krymskich" 187
W SAKSONII, SZWAJCARII, FRANCJI
Andrzej Fabianowski
"Reduta Ordona". Rzeczywistość – historiozofia – mit 219
Marek Piechota
Czy w inwokacji "Pana Tadeusza" Mickiewicz użył rymów częstochowskich? Kilka dopowiedzeń z klamrą liryczną w tle 250
Jan Tomkowski
Gwiazdozbiór "Pana Tadeusza". O lirykach wokół poematu 265
Ewa Hoffmann-Piotrowska
"Zdania i uwagi" – dzieło nieoczywiste 278
Katarzyna Fedorowicz
Mickiewiczowskie pragnienia mocy. Mistyczne wykładnie "imitatio Christi (Zdania i uwagi, Broń mnie przed sobą samym…, Widzenie)" 304
Maria Cieśla-Korytowska
…w domku Jego ducha. Paradoks Mickiewicza 330
Anita Całek
"Broń mnie przed sobą samym…" jako modlitwa i kontemplacja Boga 338
Ewa Szczeglacka-Pawłowska
O liryku Adama Mickiewicza "Drzewo" w nawiązaniu do romantycznego owadoznawstwa 373
Leszek Zwierzyński
„Ja” i projekty egzystencji w Lirykach lozańskich Mickiewicza 388
Karol Samsel
Cykle poetyckie Adama Mickiewicza i Cypriana Norwida. Cykliczność, asocjacyjność, kołowość – różnice w realizacjach 407
Indeks osób 428
Spis ilustracji 439
