Liryka Młodej Polski
Publikacja zawiera analizy i interpretacje dwunastu wierszy młodopolskich, dokonane przez cenionych badaczy literatury przełomu XIX i XX wieku. Każdy szkic poświęcony jest utworowi innego autora, dzięki czemu książka prezentuje szerokie spektrum liryki Młodej Polski - swego rodzaju miniobraz poetyckiej mapy epoki. Jak napisał w recenzji prof. Tadeusz Linkner, „pozwala wnikliwie i panoramicznie wejrzeć w Młodą Polskę i poznać z różnych perspektyw jej bogate spektrum myśli i słowa”. W aneksie Czytelnik znajdzie teksty omawianych utworów, co ułatwi lekturę książki oraz usprawni korzystanie z niej podczas pracy dydaktycznej.
Zapraszamy na wędrówkę po poetyckiej Młodej Polsce, rozpoczynając od utworów znamionujących niezwykle silną w epoce potrzebę przeniknięcia tajników istnienia i rozwiązania zagadki, jaką jest nie tylko świat, lecz także ludzkie wnętrze; będących kreacją mistycznych przeżyć i epifanijnych doświadczeń podyktowanych przekonaniem o duchowej korespondencji człowieka z rzeczywistością transcendentną oraz pragnieniem odzyskania łączności z całością bytu. Kolejne liryki poświęcone są deszyfracji znaczenia przyrody (pejzażu), miłości i cielesności dla pokolenia młodopolan, odczuciu sytuacji granicznej, eksplorują tematykę i poetykę baśniowości, odsłaniają próby poszukiwania prywatnych arkadii, oscylując wszakże niezmiennie wokół fundamentalnych kwestii ontologicznych. Zbiór zamyka szkic poświęcony utworowi powstałemu w pierwszych dniach I wojny światowej, której wybuch jest - zgodnie z literaturoznawczą chronologią - umowną zapowiedzią finału Młodej Polski jako formacji literackiej.
Ze Słowa wstępnego
Słowo wstępne 7
Małgorzata i Radosław Okulicz-Kozarynowie, Rondo wtajemniczające: Zenon Przesmycki (Miriam), Tajń 11
Katarzyna Badowska, Próba otwarcia bram Raju: Jan Kasprowicz, Przy szumie drzew 25
Dorota Samborska-Kukuć, Mroczne imaginarium. Z młodopolskich wątków sylwicznych: Stanisław Korab Brzozowski, Posępny las 51
Piotr Siemaszko, Od eskapizmu do epifanii: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, *** [I miałem chwilę, że świat przed oczami…] 69
Marek Kurkiewicz, Człowiek w niewoli krwi: Bogusław Adamowicz, Piąty żywioł 85
Bogdan Mazan, Przez rozum do serca: Tadeusz Miciński, Bądź zdrowa 101
Grzegorz Igliński, Świat wyczarowany na szkle: Józef Jedlicz, Baśń okien 131
Anna Wydrycka, Miłosny dialog: Anna Zahorska, *** [Czystszy nad śniegu białość…], *** [W rozkoszy jasnym mgnieniu…] 161
Jan Tomkowski, Podróż na wyspę umarłych: Bronisława Ostrowska, Ajaccio 173
Urszula Kowalczuk, „Gramatyka” poznania: Maria Komornicka, Odnalezienie 185
Grażyna Legutko, Dwoista natura bytu: Antoni Lange, *** [Obok naszego życia płynie inne życie…] 207
Maria Jolanta Olszewska, U progu niepodległości: Edward Słoński, Ta, co nie zginęła 235
ANEKS 253
Bogusław Adamowicz, Piąty żywioł 255
Stanisław Korab Brzozowski, Posępny las 257
Józef Jedlicz, Baśń okien 258
Jan Kasprowicz, Przy szumie drzew 260
Maria Komornicka, Odnalezienie 273
Antoni Lange, *** [Obok naszego życia płynie inne życie…] 274
Tadeusz Miciński, Bądź zdrowa!.... 275
Bronisława Ostrowska, Ajaccio 276
Zenon Przesmycki (Miriam), Tajń 277
Edward Słoński, Ta, co nie zginęła 278
Kazimierz Przerwa-Tetmajer, *** [I miałem chwilę, że świat przed oczami…] 280
Anna Zahorska, *** [Czystszy nad śniegu białość…], *** [W rozkoszy jasnym mgnieniu…] 281
NOTY O AUTORACH 283
