Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa

• Druk: 2016
• Seria / cykl: MONOGRAFIE
• Autor: Adam Dyrda, Tomasz Gizbert-Studnicki
• Tłumacz: Andrzej Grabowski
• Lektor: Andrzej Grabowski
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Współczesne spory metodologiczne i metafilozoficzne wewnątrz teorii prawa mogą zostać scharakteryzowane przez odwołanie się do kilku przeciwstawień, na ogół rozumianych jako przeciwstawienia o charakterze dychotomicznym. Podstawowe z nich to:

teoria prawa analityczna a teoria prawa empiryczna,
teoria prawa opisowa a teoria prawa normatywna (względnie wartościująca),
teoria prawa uniwersalna a teoria prawa partykularna.



Zagadnienia te mają charakter nie tylko metodologiczny, lecz także metafilozoficzny. Poszczególne stanowiska w tym sporze odróżniają się bowiem również tym, że ich adherenci odmiennie pojmują zadania i status filozofii, a poglądy metafilozoficzne w dużym stopniu rzutują na kształt formułowanych przez nich teorii prawa. Te kontrowersje są jednak rzadko ujawniane, a metafilozoficzne poglądy teoretyków prawa często muszą być dopiero rekonstruowane.

Celem książki jest wydobycie metafilozoficznych zagadnień na powierzchnię i ukazanie ich związku z głoszonymi tezami teoretycznoprawnymi, przede wszystkim w odniesieniu do współczesnego pozytywizmu prawniczego.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8092-763-6
• ISBN druku: 978-83-264-8968-6
• EAN: 9788380927636
• Liczba stron: 480

Wprowadzenie | str. 9

Rozdział I
Teoria prawa między analitycznością a empirycznością | str. 21
1. Zamiast wstępu: Wielopłaszczyznowa koncepcja prawa w tradycji polskiej teorii prawa | str. 21
2. Analityczność - syntetyczność | str. 22
3. Ukąszenie semantyczne | str. 30
4. Zadanie analitycznych teorii prawa | str. 35
5. Rozumienie natury | str. 41
6. Konieczność, istotność, istotowość | str. 44
7. Ważność | str. 63
8. Czy istnieje natura prawa? | str. 66
9. Analiza pojęciowa a socjologia deskryptywna | str. 71
10. Teoria potoczna | str. 78
11. Pojęcia naturalne i pojęcia hermeneutyczne | str. 82
12. Relacja między analityczną i empiryczną teorią prawa | str. 85
13. Analiza pojęciowa a dane doświadczenia | str. 97
14. Pojęcie prawa a natura prawa | str. 105
15. Analityczna metafizyka Scotta Shapiro | str. 107
16. Alternatywa analizy pojęciowej - redukcjonizm Andrei Marmora | str. 118
17. Rodzaje pojęć - zagadnienie esencjalizmu | str. 125
18. Pojęcia rodzinne i wiązkowe | str. 128
19. Pojęcia nieostre i struktura otwarta | str. 132
20. Kategorie radialne | str. 135
21. Pojęcia z istoty sporne | str. 141
22. Jeszcze o pojęciach i esencjalizmie | str. 145
23. Zamiast konkluzji | str. 149
23.1. Analityczne teorie prawa a metafizyka analityczna | str. 150
23.2. Konieczność i przypadkowość | str. 170
23.3. Jakiego rodzaju pojęciem jest pojęcie prawa? | str. 178
23.4. Analiza a empiria. Możliwe rozumienia analizy pojęciowej | str. 183
23.5. Niezależność od umysłu i błąd globalny | str. 190
23.6. Uwagi końcowe | str. 194

Rozdział II
Teoria prawa między uniwersalnością a partykularnością | str. 196
1. Wprowadzenie: "Jeże" i "lisy" w teorii prawa | str. 196
2. Uniwersalność a ogólność | str. 198
3. Paradoks Josepha Raza - teoria prawa jednocześnie uniwersalna i partykularna | str. 204
4. Dyskursywny uniwersalizm Roberta Alexy'ego | str. 222
5. Casus Ronalda Dworkina | str. 227
6. Pluralizm prawny. Uniwersalność jako globalność | str. 230
7. Filozoficzne implikacje - relatywizm | str. 255
8. Teoria prawa między scientia a prudentia | str. 258

Rozdział III
Teoria prawa między opisem a wartościowaniem | str. 262
1. Wprowadzenie | str. 262
2. Deskryptywizm a konstruktywizm w naukach społecznych | str. 268
3. Słabe i mocne sądy wartościujące a podstawowe kontrowersje analitycznej teorii prawa | str. 274
4. Problem sporności praktyki prawa a wartościowania mocne | str. 292
5. Rola interpretacji w rozpoznaniu istotowych funkcji prawa | str. 299
6. Koncepcja wewnętrznej analizy pojęciowej Stephena R. Perry'ego | str. 314
7. Problem demarkacji sądów deskryptywnych i normatywnych | str. 320
8. Pozytywizm jako teoria minimum | str. 326
9. Pojęcie prawa jako pojęcie hermeneutyczne (raz jeszcze) | str. 335
10. Praktycystyczna teoria reguł a wewnętrzny punkt widzenia | str. 337
11. Różne rozumienia wewnętrznego punktu widzenia | str. 359
12. Krytyka ujęć Johna Finnisa i Ronalda Dworkina | str. 375
13. Teoria zasady rządów prawa jako teoria normatywna | str. 384
14. Inne problemy związane z koniecznością mocnej ewaluacji w teorii prawa | str. 393

Rozdział IV
Postpozytywizm prawniczy - teoria prawa między pozytywizmem a prawem natury | str. 402
1. Wprowadzenie: Postpozytywistyczna wieża Babel | str. 402
2. Postpozytywizm a neokonstytucjonalizm | str. 407
3. Postpozytywizm i neokonstytucjonalizm a pre-postpozytywizm | str. 413
4. Projekt postpozytywistyczny | str. 417
5. Postpozytywizm prawniczy a post-pozytywizm filozoficzny | str. 419
6. Wzmianka o odmianach postpozytywizmu prawniczego | str. 428
7. Prawo jako społeczna praktyka argumentacyjna (o charakterze systemowym) | str. 430
8. Praktyczna i wartościująca teoria prawa: scientia czy prudentia? | str. 441
9. Punkt widzenia teorii prawa | str. 448
10. Regionalizm teorii prawa | str. 450
11. Notka o postpozytywizmie ideologicznym | str. 452
12. Konkluzja: Postpozytywizm prawniczy a dychotomie teorii prawa | str. 453

Spis literatury | str. 455