Między światami. Tłumacz ustny oraz komunikacja międzykulturowa w literaturze odkrycia i konkwisty Ameryki

• Druk: Kraków, 2012
• Autor: Marzena Chrobak
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Odkrycie, podbój i kolonizacja Ameryki przez kilka narodów europejskich stanowiły spotkanie mikro- i makroświatów, konfrontację technologii, intelektów i mentalności, przygodę militarną, poznawczą, komunikacyjną. Podczas pierwszych kontaktów między Europejczykami a Indianami „ręce im za język służyły”, szybko jednak wykształciła się grupa pośredników językowych typu naturalnego, którym predyspozycje i doświadczenie zastępowały szkolenie translatorskie. Zwerbowani siłą lub perswazją, pracowali w trudnych warunkach fizycznych i psychicznych, w stałym kontakcie z przemocą oraz w zagrożeniu życia. Autorka wydobywa ich z cienia i próbuje odtworzyć konkretne sytuacje przekładowe, w których uczestniczyli. Opisy ich fascynujących losów zawierają luki, które przez następne stulecia będą uzupełniać poeci, dramaturdzy, powieściopisarze. Historię tłumaczy odkrycia i podboju Ameryki poprzedza historia tłumaczy działających w Basenie Morza Śródziemnego od czasów starożytnych.

Między światami jest pierwszym całościowym opracowaniem historii przekładu słowa żywego w Nowym Świecie, analizą i syntezą doświadczeń komunikacyjnych odkrywców i zdobywców wszystkich nacji europejskich, które pod koniec XV oraz w XVI wieku wysłały swoje statki na zachód, za „Morze Ocean”. Opatrzona plastycznymi cytatami z materiałów źródłowych (dzienników pokładowych Kolumba i załogantów Drake’a, listów Cortesa i opowieści jego żołnierzy, świadectw zwycięzców i zwyciężonych, francuskich relacji z Kanady i Brazylii) oraz z literatury pięknej (od Lopego de Vegi przez peruwiański teatr ludowy po XX-wieczne farsy meksykańskie, od XVI-wiecznych eposów po powieść fantasy), praca imponuje rozległą erudycją, trafnością analiz i sztuką translatorską.

Marzena Chrobak jest adiunktem w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, literaturoznawcą, przekładoznawcą, tłumaczem literatury pięknej

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3302-9
• ISBN druku: 978-83-233-3302-9
• Liczba stron: 292

Wstęp   7

Część I. Tłumacze ustni i komunikacja międzykulturowa w Basenie Morza Śródziemnego od czasów najdawniejszych do końca wieków średnich	15

1. Pierwsze cywilizacje   17
2. Tłumacze antyku i Fortuna   23
3. Wieki średnie   31
3.1. Ogólna panorama językowa   31
3.2. Rycerze i tłumacze   34
3.3. Naród tłumaczy   36
3.4. Miłość do pieniądza jest poliglotą   44
3.5. Tłumacze Słowa Bożego   46
3.6. Tłumacze pielgrzymów   51
3.7. Poza ekumenę. Tłumacze portugalskich odkrywców   56

Część II. Postać tłumacza ustnego i komunikacja międzykulturowa podczas odkrycia i konkwisty Ameryki według tekstów źródłowych 59

Prolog. Pięćset lat wcześniej   61

1. Tłumacze Admirała   64
2. Tłumacze zdobywców   71
2.1. Karaiby, Wenezuela, Nowa Grenada. Porwane języki   71
2.2. Malinche, czyli dziesięć dział z brązu   76
2.2.1 Konkwista Meksyku   76
2.2.2 Rozmowa, która zmieniła losy świata   83
2.2.3 Malinche w relacjach zwycięzców   91
2.2.4 Malinche w relacjach zwyciężonych   95
2.2.5 Malinche w malowanych księgach   97
2.3. Tłumacze z Tawantinsuyu   111
2.4. Na rubieżach nowego imperium                                      120
3. Tłumacze odkrywców                                                  130
3.1. Portugalczycy na Ziemi Krzyża i Papug                               130
3.2. Francja nowa, antarktyczna i septentrionalna                          135
3.2.1 Za dwadzieścia księżyców                                     135
3.2.2 Bracia znad rzeki Canada                                      138
3.2.3 Tłumacze normandzcy z Ziemi Brezylowej                      147
3.2.4 Floryda. Wśród heretyków i morderców                         170
3.3. W służbie Jej Królewskiej Mości                                      179
3.3.1 Na krańcach świata                                           179
3.3.2 Tłumacze sir Waltera Raleigha                                 190

Część III. Postać tłumacza ustnego i motyw komunikacji podczas odkrycia i konkwisty Ameryki według literatury pięknej europejskiej i hispanoamerykańskiej w wiekach XVI–XXI

1. W strofach Złotego Wieku. Eposy i sztuki teatralne                        199
2. Malinche, czyli porządkowanie pamięci w dramacie meksykańskim          220
3. Nowa powieść historyczna                                              241
3.1. Malinche  i inni                                                   242
3.2. Spojrzenie z oddali. Powieść francuska                                252

Podsumowanie                                                           263

Bibliografia                                                               271

Spis ilustracji                                                             289