Moda Polska
Po kim Jadwiga
Grabowska odziedziczyła zamiłowanie do mody? Jak po wojnie organizowały się w Warszawie warsztaty krawieckie? Jak w latach 50. ewoluowały fasony kobiecych okryć: od bezkształtnego
płaszcza po mężu do spektakularnych paryskich linii? Czym były „żywe żurnale mody”? Jak prowokowano PRL-owski przemysł do produkcji gustownych tkanin? Jak propagowano polską modę w kraju i za granicą? Czy Jadwiga Grabowska poniosła dydaktyczną porażkę? Ewa Rzechorzek opisuje bogatą i barwną historię Mody Polskiej – instytucji, której za zadanie postawiono edukację w zakresie mody i stylu. W fascynujący sposób opowiada o szczegółach kroju, fakturze tkanin, zapachu perfum... Przede wszystkim jednak skupia się na najważniejszym elemencie sukcesu przedsiębiorstwa: na ludziach. Fundamentem opowieści są losy Jadwigi Grabowskiej – „ministra mody” w Polsce. Rodaczki nie miały u niej wysokich notowań, a lista zarzutów była długa: nie dbają o linię, nie potrafią się poruszać, brzydko siedzą, źle dobierają odcień pończoch, nie dbają o obuwie, są źle uczesane. I oczywiście nie potrafią się ubrać! Nie bez przyczyny w 1946 roku Grabowska obrała sobie misję „odbudowy polskiej kobiety”. Uczyła, „jak chodzić, stać, siedzieć, czesać się, ubrać – żeby wszystko pasowało do siebie i do urody”. Charyzmatyczna kierowniczka artystyczna była otoczona wianuszkiem osób szkicujących, upinających, krojących, szyjących, fotografujących: projektantami, krawcami, konstruktorami, zastępami chałupników, pracownikami salonów, modelkami, fotografami. O nich także jest ta książka. Autorka oparła swoją opowieść na dokumentach archiwalnych, dokumentach życia społecznego, prasie z lat 1945–1998 i prywatnych rozmowach. Poza archiwami prawdziwą skarbnicą wiedzy okazały się dla niej także… szafy Polaków. Większość ze sfotografowanych na potrzeby tej publikacji egzemplarzy ubrań czy biżuterii pochodzi z kolekcji handlowych Mody Polskiej, czyli takich, które faktycznie trafiały do sklepów, a później „na grzbiety” Polaków. Dzięki temu opowiadają one historię swoich czasów i właścicieli: suknia ślubna „uciekającej panny młodej” czy smoking przechowywany przez wiele lat po śmierci męża pokazują, że ubrania mogą pełnić funkcję kapsuł czasu. Anna Ziółkowa siedzi na zwałach gruzu, które kiedyś były mieszkaniem jej ciotki, i patrzy na ulicę Marszałkowską. Za plecami słyszy spadające cegły, więc się odwraca, zadziera głowę. Wysoko na rumowisku jest wydeptana ścieżka, a na niej dziewczyna. Ubrana w jasną sukienkę i buty na cienkim obcasie. Stąpa bardzo ostrożnie, żeby się nie pobrudzić, nie zgubić tych szpilek, nie spaść z gruzowiska. Ziółkowa ma na głowie chustkę, a na nogach buciory sznurowane gałganami. Czuje wstyd. Tę historię będzie wspominała w 1955 roku na łamach tygodnika „Świat” we własnej rubryce „Tylko dla kobiet”. Fragment tekstu
I. RODZINA SEIDENBEUTLÓW 11
Marszałkowska 63 13
1915–1939 24
Old England 29
W świecie i w domu 33
Stefania 36
II. PRZEBUDZENIE GALATEI 47
Galatee 49
Phoenix 53
Samodział 61
Cepelia 66
Krawiectwo dla mas 73
III. PRZEMIANA PIERWSZA PANNY WODNE JADĄ DO LIPSKA 77
Kolekcje lipskie 79
Biuro Pokazu Mody w Lipsku 82
Moda Polska 87
Segmenty 95
Warecka 5/7 – Biuro Mody Krawiecko-Kuśnierskiej 99
IV. PRZEMIANA DRUGA NA POCZĄTKU BYŁA EWA 109
Mała reforma 111
Kufer 113
Ordynacka 10 117
Zwycięża najbardziej uparty 121
Pygmalion do Galatei 126
Biuletyn 128
Linia 132
Katarzyna Aniśkowicz 136
Boginie 140
Niebo Kairu 144
Nędzarki 146
V. PRZEMIANA TRZECIA NEFRETETE PATRZY NA ZACHÓD 149
Luksusy 151
Nefretete 153
Jaskółka 162
Manifest 167
Handlowa 170
Paryż – Warecka 174
Wiodąca i żywy żurnal 177
Dior 183
Bez lady 186
Dziewczyny i chłopaki 189
Ewa 2.0 197
Adam 205
Kampania o piękno na co dzień 213
Lewartowskiego 215
Ośrodek Wzornictwa – Tamka 219
Młodzi 224
Magda Ignar – perfekcja 226
Jerzy Antkowiak – fantazja 240
Kalina Paroll – unikat 247
Irena Biegańska – teatr 258
Krystyna Dziak – artyzm 263
Małgorzata Zembrzuska – rewolucja 271
Pszczoły 279
Bombyx Mori L. 285
Kolekcje specjalne 294
Wszystko już było 298
Po nartach 299
Kombinezon 302
Garsonka 306
Płaszcz 312
Robe manteau/robe chemise 318
Sukienka z formy 323
Retrospekcje 327
Dziwactwa 330
Ślub i bal 335
Koniec – początek 343
Marszałkowska/Kubusia Puchatka 349
Halina Kłobukowska 355
111 362
Kremplina w filiżance 364
Czysta żywa wełna 366
Anatomia krachu 370
W każdym województwie 378
Nowa krew 384
Krystyna Wasylkowska – wszechstronność 384
Katarzyna Raszyńska – elegancja 389
Staruszka Moda 397
Epilog – kupiłam w Modzie Polskiej 401
Podziękowania 411
Przypisy 413
Bibliografia 429
Indeks nazwisk 437
Źródła ilustracji 445
