Nadzór korporacyjny w spółkach Skarbu Państwa

• Druk: 2013
• Autor: Igor Postuła
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

W książce przedstawiono funkcjonowanie mechanizmów nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa oraz wykazano, w jaki sposób państwowy charakter własności determinuje działanie tych mechanizmów. Atutem publikacji jest zaprezentowanie wyników badań ankietowych przeprowadzonych przez autora wśród członków zarządów i rad nadzorczych spółek oraz nadzorujących spółki pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa, ukazujących problemy praktyki nadzoru korporacyjnego. Praca zawiera szczegółową analizę aktów prawnych w zakresie m.in.: relacji pomiędzy poszczególnymi organami spółek, doboru i kwalifikacji członków zarządów i rad nadzorczych, kompetencji Ministra Skarbu Państwa wobec spółek, ustalania wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych. Adresaci: Książka będzie pomocna dla członków zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa, dla pracowników naukowych i studentów, adwokatów i radców prawnych, dla pracowników administracji rządowej nadzorujących spółki Skarbu Państwa, a także dla pracowników samorządowych nadzorujących spółki komunalne. "Jestem pod wrażeniem postawionych przez autora hipotez badawczych. Są śmiałe, dobitne i krytyczne dla badanej sfery zjawisk. Nigdy wcześniej z taką pogłębioną krytyką się nie spotkałem, zaś hipotezy wydają się oryginalne. Hipotezy te odnoszą się zarówno do funkcjonowania mechanizmów nadzoru korporacyjnego w praktyce, jak i problemów teorii nadzoru korporacyjnego. Na obydwu tych płaszczyznach autor potrafił przeprowadzić przekonywającą weryfikację postawionych hipotez". z recenzji prof. Grzegorza Domańskiego "Książka jest opracowaniem rzetelnym, podejmującym ważne problemy badawcze. Na polskim, ale także zagranicznych rynkach wydawniczych, trudno znaleźć pozycję, która w tak kompleksowy sposób opisywałaby problematykę nadzoru korporacyjnego w spółkach z udziałem państwa. Podkreślenia wymaga także wiarygodność badań ankietowych". z recenzji prof. Dariusza Jemielniaka

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-5493-6
• ISBN druku: 978-83-264-4208-7
• Liczba stron: 376

Wykaz skrótów 	  11
Podziękowania 	   15
Rozdział 1. Wprowadzenie do problematyki nadzoru korporacyjnego - cel i założenia opracowania  	  17
1.1. Przedmiot i cel opracowania 	   17
1.2. Struktura opracowania  	  19
1.3. Podstawowe problemy i hipotezy badawcze 	   21
1.3.1. Uwagi wprowadzające  	  21
1.3.2. Problemy teorii nadzoru korporacyjnego 	   21
1.3.3. Hipotezy badawcze  	  23
1.4. Metodologia badań  	  25
1.5. Założenia terminologiczne 	   33
1.5.1. Tłumaczenie terminu corporate governance  	  33
1.5.2. Definicja nadzoru korporacyjnego 	   36
1.5.3. Terminy "spółka" i "korporacja" 	   42
1.5.4. Spółka państwowa - spółka Skarbu Państwa 	   43
1.5.5. Interesariusze 	   43
1.5.6. Założenia szczegółowe dotyczące terminów stosowanych w opracowaniu 	   44
Rozdział 2. Przegląd teorii nadzoru korporacyjnego 	   46
2.1. Uwagi wprowadzające 	   46
2.2. Teoria zasobowa 	   49
2.3. Teoria interesariuszy  	  51
2.3.1. Założenia teorii interesariuszy  	  51
2.3.2. Zakres pojęcia interesariusza  	  51
2.3.3. Perspektywy teorii interesariuszy  	  52
2.3.4. Krytyka teorii interesariuszy  	  54
2.3.5. Zastosowanie teorii interesariuszy w spółkach Skarbu Państwa 	   57
2.4. Teorie integrujące  	  58
2.4.1. Uwagi wprowadzające 	   58
2.4.2. Teoria interesariuszy-agencji  	  58
2.4.3. Teoria interesariuszy-kontraktów  	  60
2.5. Teoria agencji  	  62
2.5.1. Założenia i geneza problemu agencji  	  62
2.5.2. Nurty teorii agencji  	  64
2.5.3. Kontrakt jako instrument ograniczania problemu agencji  	  64
2.5.4. Wady i zalety teorii agencji  	  65
2.5.5. Praktyczne znaczenie teorii agencji w spółkach Skarbu Państwa  	  66
2.6. Teoria stewarda  	  68
2.7. Teoria instytucjonalna  	  68
2.8. Teoria hegemonii menedżerskiej  	  70
2.9. Teorie neoinstytucjonalne  	  70
2.10. Teoria kosztów transakcyjnych  	  72
2.11. Teoria praw własności  	  74
2.11.1. Własność w sensie ekonomicznym a własność w sensie prawnym  	  74
2.11.2. Władza wynikająca z własności ekonomicznej  	  75
2.11.3. Założenia teorii praw własności  	  75
2.11.4. Koszty transakcyjne a koszty własności  	  78
2.11.5. Problemy efektywnej alokacji praw własności  	  80
2.12. Teoria kontraktów  	  82
2.13. Teoria pogoni za rentą  	  84
2.14. Teoria sygnałów  	  84
Rozdział 3. Uwarunkowania funkcjonowania spółek Skarbu Państwa i nadzoru korporacyjnego w tych spółkach  	  86
3.1. Prawne uwarunkowania działalności gospodarczej państwa 	   86
3.1.1. Działalność gospodarcza państwa w Konstytucji RP 	   86
3.1.2. Dobro wspólne jako determinanta działalności gospodarczej państwa 	  87
3.1.3. Sprawiedliwość społeczna 	   89
3.1.4. Interes publiczny jako praktyczne odniesienie dobra wspólnego w działalności gospodarczej państwa  	  90
3.2. Nadzór korporacyjny a własność państwowa  	  92
3.2.1. Uwagi wprowadzające 	   92
3.2.2. Własność państwowa  	  93
3.2.3. Państwo jako imperium i jako dominium  	  94
3.2.4. Skarb Państwa 	   95
3.2.5. Prywatyzacja a nadzór korporacyjny  	  97
3.3. Spółki Skarbu Państwa  	  100
3.3.1. Szczególne cechy i uwarunkowania funkcjonowania spółek Skarbu Państwa 	   100
3.3.2. Cel i interes spółki kapitałowej 	   101
3.3.3. Interes publiczny jako determinanta celów spółek Skarbu Państwa  	  117
3.3.4. Polityczne uwarunkowania nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  122
 Rozdział 4. Model regulacyjny nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  130
4.1. Wprowadzenie do problematyki roli prawa w nadzorze korporacyjnym  	  130
4.1.1. Cel i przedmiot rozdziału  	  130
4.1.2. Rola prawa w nadzorze korporacyjnym w spółkach Skarbu Państwa  	  131
4.1.3. Problemy regulacji dotyczących spółek Skarbu Państwa  	  134
4.2. System regulacji nadzoru korporacyjnego  	  139
4.2.1. Akty prawne dotyczące nadzoru korporacyjnego  	  139
4.2.2. Ustawy i rozporządzenia  	  139
4.2.3. Akty prawa wewnętrznego  	  140
4.2.4. Zasady nadzoru właścicielskiego  	  140
4.2.5. Wytyczne OECD dotyczące nadzoru korporacyjnego w przedsiębiorstwach publicznych  	  143
4.2.6. Regulacje prawa Unii Europejskiej w zakresie nadzoru korporacyjnego  	  145
4.2.7. Statuty spółek Skarbu Państwa  	  148
4.3. Regulacje nadzoru korporacyjnego dotyczące członków organów spółek Skarbu Państwa  	  149
4.3.1. Uwagi wprowadzające  	  149
4.3.2. Powołanie członków organów spółek Skarbu Państwa  	  150
4.3.3. Kwalifikacje członków organów spółek kapitałowych  	  160
4.3.4. Niezależność członków organów spółek Skarbu Państwa  	  163
4.3.5. Wynagrodzenie członków zarządów i rad nadzorczych  	  170
4.3.6. Pełnomocnik wspólnika  	  175
4.4. Relacje pomiędzy organami spółek Skarbu Państwa  	  176
4.4.1. Uwagi wprowadzające  	  176
4.4.2. Relacje walne zgromadzenie - zarząd  	  177
4.4.3. Relacje zarząd - rada nadzorcza  	  183
4.4.4. Relacje rada nadzorcza - komórki organizacyjne MSP nadzorujące spółki (ZNW) 	  185
4.5. Prawne ograniczenia dysponowania zyskiem spółek Skarbu Państwa  	  188
4.6. Uprawnienia pracowników w spółkach Skarbu Państwa  	  190
4.6.1. Uwagi wprowadzające  	  190
4.6.2. Uprawnienia pracowników w zakresie wyboru członków organów spółek Skarbu Państwa  	  190
4.6.3. Prawo pracowników do objęcia akcji spółki  	  194
4.6.4. Rady pracowników jako forma partycypacji pracowniczej w zarządzaniu spółkami  	  196
4.6.5. Uprawnienia związków zawodowych w spółkach Skarbu Państwa  	  198
4.6.6. Pracownicy jako interesariusze spółek Skarbu Państwa - podsumowanie  	  201
4.7. Nadzór właścicielski Ministra Skarbu Państwa  	  203
4.7.1. Uwagi wprowadzające  	  203
4.7.2. Wielość ról Ministra Skarbu Państwa wobec spółek Skarbu Państwa  	  204
4.7.3. Struktura organizacyjna nadzoru właścicielskiego w spółkach Skarbu Państwa 	   216
4.7.4. Rola pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa w nadzorze właścicielskim  	  219
Rozdział 5. Mechanizmy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  222
5.1. Rola i rodzaje mechanizmów nadzoru korporacyjnego  	  222
5.2. Zewnętrzne mechanizmy nadzoru korporacyjnego  	  223
5.3. Wewnętrzne (prawne) mechanizmy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  225
5.3.1. Uwagi wprowadzające  	  225
5.3.2. Rady nadzorcze  	  225
5.3.3. Nadzór urzędniczy  	   252
5.3.4. Prawa akcjonariuszy 	   269
5.3.5. Wewnętrzne mechanizmy nadzoru korporacyjnego - podsumowanie i wnioski 	   276
Rozdział 6. Problemy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  290
6.1. Podstawowe problemy badawcze  	  290
6.2. Problem własności ekonomicznej  	  291
6.3. Problem interesariuszy spółek Skarbu Państwa 	   306
6.4. Problem agencji  	  319
Rozdział 7. Podsumowanie  	  332
7.1. Wnioski w zakresie celu opracowania  	  332
7.2. Wnioski dotyczące celów spółek Skarbu Państwa 	   332
7.3. Wnioski dotyczące mechanizmów nadzoru korporacyjnego 	   335
7.4. Wnioski dotyczące problemów nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa 	   340
7.4.1. Weryfikacja hipotez badawczych dotyczących problemu teorii praw własności 	  340
7.4.2. Weryfikacja hipotezy badawczej dotyczącej problemu teorii interesariuszy  	  343
7.4.3. Weryfikacja hipotezy badawczej dotyczącej problemu teorii agencji  	  346
7.5. Ograniczenia i propozycje badań na przyszłość 	   348
7.6. Propozycje nowych rozwiązań w zakresie nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa  	  351
Bibliografia  	  357
Spis rysunków, tabel i wykresów 	   373