Niebezpieczne związki
Książka skupia się na kluczowych aspektach upolitycznienia rodzicielstwa. W poszczególnych tekstach poddano analizie charakter tego zjawiska, jego źródła, konteksty i lokalną specyfikę w Polsce i w Rosji, a także wpływ, jaki na wykonywanie rodzicielstwa mają procesy globalne, takie jak neoliberalizacja i migracja. Autorki i autorzy krytycznie analizują poszczególne obszary polityki społecznej, pokazując, w jaki sposób jest ona kształtowana przez państwo, Kościół katolicki czy ruchy społeczne, uwidaczniając przyczyny oraz skutki ścierania się różnych dyskursów i ideologii dotyczących rodzicielstwa, opieki i obywatelstwa w przestrzeni publicznej oraz polityce społecznej w Polsce.
Macierzyństwo, a także – choć w mniejszym stopniu –
ojcostwo trafiły ostatnio do głównego nurtu debaty publicznej. Politycy i eksperci mówią o „katastrofie demograficznej”, rządzący próbują zachęcić Polki i Polaków do posiadania dzieci, m.in. wydłużając urlop macierzyński, podczas gdy rodzice, zwłaszcza matki, coraz częściej protestują, żądając realnego wsparcia państwa. Teksty zebrane w tym tomie pozwalają lepiej zrozumieć te zmiany. Pokazują, że to, co często uważa się za prywatne, np. decyzje o posiadaniu dzieci, sposoby organizowania opieki czy jej podział w rodzinie, jest w istocie polityczne, zależy m.in. od polityki państwa, zbiorowych wyobrażeń dotyczących tego, co to znaczy być dobrą matką bądź dobrym ojcem, obowiązujących wzorców obywatelstwa i modeli ekonomicznych, a także działań samych rodziców.
Wstęp
Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk
Konteksty upolitycznienia macierzyństwa i ojcostwa we współczesnej Polsce 11
Część I. Wzorce rodzicielstwa i polityka społeczna w PRL i ZSSR – perspektywa historyczna Katarzyna Stańczak-Wiślicz
Od neomatriarchatu do szpitala-pomnika Matki Polki. Ideologie macierzyństwa w dyskursach władzy i opozycji w Polsce (1945–1989) 45
Tatiana Busygina-Wojtas
„Rodzić dla państwa”. Rodzicielstwo narzędziem polityki wewnętrznej w ZSRR 75
Część II. „Prywatne jest polityczne” – wybrane aspekty polityki społecznej we współczesnej Polsce
Dorota Szelewa
Polityka rodzinna w Polsce po 1989 roku: od familializmu prywatnego do publicznego? 105
Paweł Kubicki
Rodzice dzieci z niepełnosprawnością. Analiza polityk publicznych we współczesnej Polsce 133
Kaja Kojder-Demska
Kobiety, mleko i polityka karmienia we współczesnej Polsce 159
Magdalena Radkowska-Walkowicz
Płaczące zarodki, polskie dzieci. O in vitro w polskim parlamencie 183
Część III. Rodzicielstwo, opieka, ekonomia – lokalny wymiar procesów globalnych
Anna Zachorowska-Mazurkiewicz
Koncepcja opieki w ekonomii – związki pomiędzy teorią i polityką ekonomiczną a opieką 205
Marta Trawinska
Obywatelstwo matek w neoliberalnym mieście 225
Sylwia Urbańska
Migracje, macierzyństwo i płeć. Zmiana społeczna z perspektywy migrujących robotnic (1989–2010) 247
Część IV. Upolitycznione rodzicielstwo i zmiana społeczna – ruchy społeczne wokół rodzicielstwa w Polsce i Rosji
Elżbieta Korolczuk
Między wolnym rynkiem a Kościołem. Obywatelstwo i rodzicielstwo w kontekście sporu o in vitro w Polsce 273
Tova Höjdestrand
Moralne odrodzenie i obywatelski aktywizm: rosyjski ruch rodziców (przeł. Marta Elas) 299
Bunt przeciwko rzeczywistości. Rozmowa z Anną Otffinowską, inicjatorką akcji Rodzić po ludzku, założycielką i w latach 1996–2012 prezeską Fundacji Rodzić po Ludzku 327
Musimy pokazać swoją siłę. Rozmowa z Elżbietą Dyś, w latach 2002–2007 aktywistką zaangażowaną w ruch na rzecz przywrócenia funduszu alimentacyjnego 343
Między Matką Polką a sexy mamą. Rozmowa z Sylwią Chutnik i Patrycją Dołowy, przedstawicielkami Fundacji MaMa, organizacji pozarządowej założonej w 2006 r. w Warszawie 357
Indeks osobowo-rzeczowy 372
Noty o autor(k)ach 384
