Notariat w systemie wymiaru sprawiedliwości

• Druk: 2015
• Autor: Aleksander Oleszko
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

W publikacji obszernie przedstawiono kierunki ewolucji prawa notarialnego od chwili wejścia w życie ustawy - Prawo o notariacie, kształtowanego nie tylko kolejnymi nowelizacjami, lecz także coraz większym bogactwem literatury oraz orzecznictwa.






W opracowaniu zawarto omówienie takich zagadnień jak:

podstawy ustrojowe notariatu oraz jego modele, także w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego,
status ustrojowy notariusza oraz zastępcy notarialnego a charakter czynności notarialnej,
kompetencyjność organu decyzyjnego oraz samorządu notarialnego w procedurze powołania na notariusza oraz stwierdzenia statusu zastępcy notarialnego,
ustawowy wzorzec postępowania notarialnego,
kompetencje notariusza związane z wykonywaniem funkcji publicznej jako przejaw suwerennej decyzji państwa,
udział notariusza w dokumentowaniu oświadczeń stron a obowiązek autentyfikacji dokumentu urzędowego,
konstytucyjnie gwarantowane prawa majątkowe a bezpieczeństwo obrotu z udziałem notariusza,
konkurencja zawodowa notariusza jako osoby zaufania publicznego,
przymus notarialny a odpowiedzialność prawna notariusza w stosunku do innych zawodów regulowanych zaufania publicznego,
nadzór oraz funkcje kontrolne sprawowane nad notariatem przez państwowe organy pozasądowe oraz sądowe.




Książka stanowi próbę określenia miejsca instytucji notariatu w porządku prawa unijnego oraz państwowego. Ponadto autor stara się udzielić odpowiedzi na pytanie, czy współczesny notariat odpowiada wskazanym zarówno w 1933 r., jak i w 1991 r. założeniom, których podstawą była realizacja zadań publicznych państwa kreowanych przez suwerena, powołującego do życia instytucję notariatu.






Adresaci:

Monografia przeznaczona jest przede wszystkim dla praktyków - notariuszy, sędziów, referendarzy sądowych, adwokatów, radców prawnych, aplikantów zawodów prawniczych. Zainteresuje również przedstawicieli nauki.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-8563-3
• ISBN druku: 978-83-264-1197-7
• EAN: 9788326485633
• Liczba stron: 464

Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 17

I. Podstawy ustrojowe notariatu w okresie 1934-1991 | str. 21

1. Projektowane kierunki unifikacji prawa notarialnego | str. 21

2. Określenie instytucji notariatu w ustroju państwa | str. 22

3. Ocena funkcjonowania notariatu w okresie II RP w odniesieniu do współczesnych kryteriów ustrojowych | str. 29

4. Notariat państwowy | str. 37

5. Los prawny mienia zlikwidowanego samorządu notarialnego | str. 39

II. Modele notariatu wyznaczające państwowy porządek prawny | str. 41

1. Model notariatu łacińskiego | str. 42

2. Model notariatu unijnego | str. 44

3. Model notariatu amerykańskiego | str. 45

4. Aksjologiczne uwarunkowania instytucji notariatu z perspektywy polskiej | str. 46

III. Niepołączalność ustrojowa urzędów sędziego, adwokata, notariusza jako zawodów zaufania publicznego | str. 48

1. Świadczenie pomocy prawnej w ramach wolności wykonywania zawodów | str. 48

2. Notariat jako organ współdziałający z wymiarem sprawiedliwości | str. 50

3. Notariusz jako organ pomocy prawnej (organ niesądowy) w postępowaniu notarialnym | str. charakterze cywilnoprawnym | str. 51

IV. "Konstytucyjność zawodów prawniczych" jako tzw. wolnych i regulowanych zawodów zaufania publicznego | str. 57

1. Czynniki wyznaczające zaufanie publiczne zawodu notariusza | str. 57

2. Zróżnicowanie statusu zawodowego notariusza wobec innych zawodów świadczących pomoc prawną | str. 59

3. Prawo ponownego wykonywania zawodu notariusza a konstytucyjne standardy proporcjonalności oraz wolności wyboru zawodu zaufania publicznego | str. 67

V. Ustrój notariatu w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego | str. 80

1. Funkcje zawodowe oraz samorządowe wyznaczające ustrój notariatu | str. 80

2. Konstytucyjność uregulowań prawa notarialnego | str. 85

3. Niekonstytucyjność uregulowań prawa notarialnego | str. 90

4. Status prawny notariusza w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego związanego z wykonywaniem obowiązku płatnika | str. 95

5. Recepcja podstawowych kierunków orzecznictwa konstytucyjnego w ustawodawstwie oraz judykaturze sądów | str. 102

VI. Status ustrojowy notariusza a charakter czynności notarialnej | str. 106

1. Implikacje statusu notariusza jako osoby zaufania publicznego | str. 106

2. Czynności notarialne jako przejaw wykonywania przez notariusza władzy publicznej czy zadań w zakresie ochrony interesu ogólnego | str. 114

3. Kancelaria jako siedziba dokonywania czynności notarialnych | str. 125

 VII. Charakter oraz status prawny zastępcy notarialnego | str. 129

1. Od zastępcy notariusza do zastępcy notarialnego | str. 129

2. Uzyskanie statusu zastępcy notarialnego | str. 140

3. Wybór drogi dochodzenia do zawodu notariusza | str. 144

4. Zatrudnienie zastępcy notarialnego | str. 152

5. Tryby i sposoby wyznaczenia zastępstwa | str. 161

6. Skutki wadliwego wyznaczenia zastępcy notarialnego | str. 169

7. Skreślenie zastępcy notarialnego z wykazu zastępców notarialnych | str. 173

 VIII. Kompetencyjność organu decyzyjnego oraz samorządu notarialnego w procedurze powołania na notariusza oraz stwierdzenia statusu zastępcy notarialnego jako wyraz realizacji konstytucyjnej zasady działania w granicach interesu publicznego | str. 175

1. Zakres uznania administracyjnego w postępowaniu | str. powołanie na notariusza | str. 175

2. Akt powołania jako decyzja personalna | str. 177

3. Akt powołania jako decyzja administracyjna | str. 178

4. Stwierdzenie statusu zastępcy notarialnego | str. 182

5. Źródła i podstawy umocowania dokonywania czynności notarialnych przez notariusza, zastępcę notarialnego oraz aplikanta | str. 185

6. Ponowne powołanie na notariusza | str. 189

7. Powołanie na notariusza osoby skreślonej z wykazu zastępców notarialnych | str. 190

 IX. Ustawowy wzorzec postępowania notarialnego | str. 192

1. Charakter i granice postępowania notarialnego | str. 192

2. Przedmiot postępowania | str. 197

3. Alternatywne postępowanie notarialne | str. 200

4. Konstrukcja przymusu notarialnego jako podstawa postępowania notarialnego | str. 202

5. Modele postępowania notarialnego | str. 206

6. Kryterium wyodrębnienia modeli postępowania notarialnego | str. 220

 X. Kompetencje notariusza związane z wykonywaniem funkcji publicznej jako przejaw suwerennej decyzji państwa | str. 223

1. Udokumentowane fakty i ich ocena prawna przy dokonaniu czynności notarialnej a ustalenia sądu w razie sporu | str. prawo | str. 223

2. Notariusz jako wystawca aktu notarialnego | str. 224

3. Samodzielność dokumentu notarialnego | str. 226

4. Zasada ciągłości aktu notarialnego, tzw. unitas actus | str. 229

5. Akt notarialny a projekt aktu notarialnego | str. 231

6. Kierunki orzecznictwa wyznaczające zakres mocy urzędowej dokumentów notarialnych | str. 234

XI. Udział notariusza w dokumentowaniu oświadczeń stron a obowiązek autentyfikacji dokumentu urzędowego | str. 242

1. Funkcjonalna aktywność notariusza w wykonywaniu władzy publicznej w ramach suwerenności państwa-członka UE | str. 242

2. Obowiązek ochrony interesu indywidualnego oraz praw i słusznych interesów osób trzecich, dla których czynność notarialna może powodować skutki prawne | str. 244

3. Domniemania prawne objęte dokumentem notarialnym ze szczególnym uwzględnieniem aktu notarialnego | str. 252

4. Wykładnia oświadczeń woli zamieszczonych w akcie notarialnym | str. 255

5. Ograniczenia dowodowe w postępowaniach sądowych | str. 260

6. "Zakaz konkurencji" domniemań wynikających z dokumentów notarialnych oraz sądowych | str. 263

 XII. Konstytucyjnie gwarantowane prawa majątkowe a bezpieczeństwo obrotu z udziałem notariusza | str. 267

1. Dostępność do czynności notarialnych a sposoby zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego | str. 267

2. Zakres prewencji jurysdykcyjnej notariusza ze szczególnym uwzględnieniem postępowania wieczystoksięgowego | str. 270

3. Notariusz jako organ współdziałający w realizacji funkcji ksiąg wieczystych | str. 278

4. Prawno-organizacyjna funkcja notariusza związana z prowadzeniem ksiąg wieczystych | str. 296

5. Integralność postępowania wieczystoksięgowego z materialnoprawnymi zasadami prawa ksiąg wieczystych | str. 298

XIII. Konkurencja zawodowa notariusza jako osoby zaufania publicznego | str. 306

1. Cele, funkcje i zadania konkurencji przewidzianej dla zawodu notariusza | str. 306

2. Notariusz jako zawód zaufania publicznego odpowiedzialny za bezpieczeństwo obrotu prawnego z perspektywy celów i zadań ustawodawstwa antymonopolowego | str. 311

3. Ważność oraz skuteczność czynności prawnej stwierdzonej w akcie notarialnym sporządzonym z naruszeniem pozycji dominującej notariusza | str. 329

4. Sprawowanie pieczy samorządu notarialnego nad przestrzeganiem konkurencji zawodowej | str. 332

XIV. Przymus notarialny a odpowiedzialność prawna notariusza w stosunku do innych zawodów regulowanych zaufania publicznego | str. 335

1. Konstytucyjnie umocowany przymus notarialny a regulowane prawnicze zawody zaufania publicznego działające w ramach struktur korporacyjnych | str. 335

2. Konstytucyjne uwarunkowania sądownictwa dyscyplinarnego | str. 337

3. Ustrojowe podstawy odpowiedzialności majątkowej notariusza | str. 339

4. Notariusz jako funkcjonariusz publiczny w rozumieniu prawa karnego | str. 342

XV. Ustrój oraz charakter samorządu notarialnego | str. 346

1. Konstytucyjne umocowanie samorządu | str. 346

2. Status Krajowej Rady Notarialnej jako reprezentanta notariuszy a jej relacje prawne wobec pozostałych organów samorządowych | str. 362

3. Nadzór samorządu notarialnego a inne formy nadzoru zewnętrznego | str. 365

4. Zakres "usamorządowienia" notariatu w kolejnych nowelizacjach prawa notarialnego oraz w świetle praktyki sprawowanej w ramach nadzoru państwa | str. 367

5. Samorząd notarialny jako związek przedsiębiorców | str. 375

6. Próby uznania obligatoryjnej przynależności do samorządu jako sprzecznej z Konstytucją RP | str. 380

 XVI. Nadzór oraz funkcje kontrolne sprawowane nad notariatem przez państwowe organy pozasądowe oraz sądowe | str. 381

1. Podstawy legitymujące sprawowanie nadzoru oraz kontroli | str. 381

2. Nadzór Ministra Sprawiedliwości | str. 384

3. Nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego | str. 387

4. Kontrola sądowoadministracyjna | str. 391

5. Funkcje nadzorcze w zakresie prewencji jurysdykcyjnej w postępowaniu notarialnym oraz wieczystoksięgowym | str. 396

 XVII. Notariat publiczny czy prywatny | str. 403

1. Od notariatu zunifikowanego do "zreprywatyzowanego" | str. 403

2. Ustawodawstwo krajowe oraz unijne kwalifikujące działalność notariatu w porządku prawnym UE oraz unijnego państwa-członka | str. 406

3. Ustrojowe elementy kwalifikujące notariat publiczny | str. 411

4. Ustrojowe przypisywanie notariuszowi statusu przedsiębiorcy | str. 418

5. Prawo do sprawiedliwej procedury notarialnej oraz sądowej | str. 429

6. Samorząd notarialny jako organ wykonujący zadania zlecone przez państwo czy związek przedsiębiorców | str. 432

7. Recepcja czy dekonstrukcja zunifikowanego prawa notarialnego | str. 435

8. Kongres notariuszy jako forum dalszej perspektywy działalności notariatu | str. 437

 Wykaz orzecznictwa | str. 441

Literatura | str. 455