„Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media” 2016, nr 3 (22)
Praca stanowi dwudziesty drugi numer – ukazującego się od 1998 roku – czasopisma „Nowa Biblioteka. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego”. Periodyk to recenzowany kwartalnik naukowy, o którego wysokim poziomie i znaczeniu dla środowiska bibliologów i informatologów świadczy jego pozycja w wykazie czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Część B.
Publikowany numer czasopisma „Nowa Biblioteka” poświęcony jest problematyce ochrony dziedzictwa kulturowego. Z dziedzictwem kulturowym stykamy się w każdym prawie elemencie życia, gdyż stanowi ono spuściznę materialną i duchową poprzednich pokoleń, jak również dorobek naszych czasów, oznaczając wartości określające kulturę i tożsamość Polaków w kraju i za granicą. Problematyka dziedzictwa, mając wyjątkowo szeroki zakres znaczeniowy, staje się powszechnie obiektem badań humanistycznych. Przygotowany numer periodyku naukowego poświęcony został wybranym aspektom związanym z dziedzictwem materialnym (zabytkami, muzeami czy bibliotekami) oraz niematerialnym (tradycjami czy przekazami ustnymi).
Autorzy zamieszczonych artykułów podjęli próbę wskazania ram współczesnych badań nad dziedzictwem kulturowym i jego ochroną. Bardzo ważny, współczesny aspekt opisanych działań obejmujących zachowanie dorobku kulturalnego stanowią prace związane z narzędziami i mediami cyfrowymi. Refleksję nad szansami, jakie niesie z sobą wykorzystanie nowoczesnych technologii do ochrony dziedzictwa narodowego, podjęli Sylwia Żłobińska i Marcin Kozak. Problemom cyfryzacji poświęcony jest między innymi tekst Justyny Buczyńskiej-Łaby i Barbary Krasińskiej. Dotyczy on funkcjonowania biblioteki jako instytucji ochrony dziedzictwa kulturowego, co zostało opisane na przykładzie aktywności Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Inne aspekty łączące się z nowymi mediami omówione zostały w studium Pauliny Motylińskiej, zatytułowanym Polska literatura dla dzieci w bibliotekach cyfrowych. Autorka zbadała obecność i dostępność literatury dla młodego odbiorcy za pośrednictwem kolekcji wirtualnych, które mogą stać się podstawą pogłębionych badań księgoznawczych. Takie właśnie w swym artykule podjęła Dominika Fesser, badając zbiory Lwowskiej Narodowej Biblioteki Naukowej. Autorka odkryła nieznany dotychczas rękopis biblioteki Fundacji hrabiego Wiktora Baworowskiego. Cennym wojskowym zbiorom poświęcił swe rozważania Sergiusz Czarzasty, który opisał najcenniejsze zasoby wojskowych bibliotek w Polsce i za jej granicami. Obok tych prac w numerze nie zabrakło też studiów opisujących różnorodne formy wydawnicze, na przykład wydawnictwa periodyczne stanowiące zabytki materialnego dziedzictwa. Mowa tu choćby o artykule Zbigniewa Gruszki, zatytułowanym Prasa jako wyraz tęsknoty za utraconą Ojczyzną. Rozważania wokół czasopisma „Waldenburger Heimatbote”, w którym autor porusza istotny dla każdego narodu temat kultywowania wielonarodowości. Wyjątkowy tematycznie jest artykuł Arkadiusza Ochmańskiego, zatytułowany Model wykorzystania dziedzictwa kulinarnego w turystyce. Przykład Górnego Śląska. Podejmując analizę niematerialnej spuścizny Górnego Śląska, autor zwrócił uwagę na często pomijany aspekt, stanowiący jeden z konstytutywnych elementów unikatowej kultury regionów, która szczególnie w ostatnich latach stała się obiektem zainteresowania badaczy.
W numerze opublikowano także pierwszą część obszernego materiału, opracowanego przez Katarzynę Janczulewicz, pod tytułem Polska bibliologia i informatologia w polonikach zagranicznych wydanych w krajach sąsiadujących z Polską w latach 2001-2014. Materiały do bibliografii.
Każde z wydań „Nowej Biblioteki” zamyka przegląd recenzyjny i sprawozdania. W numerze 3/2016 opublikowano siedem sprawozdań (w tym jedno anglojęzyczne) oraz dwie recenzje.
Spis treści
Artykuły i komunikaty
Justyna Buczyńska-Łaba, Barbara Krasińska: Działania bibliotek naukowych w zakresie ochrony oraz udostępniania dziedzictwa kulturowego na przykładzie Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie / 7
Paulina Motylińska: Dostęp do polskiej literatury dla dzieci w bibliotekach cyfrowych i agregatorach zbiorów cyfrowych / 25
Dominika Fesser: Nieznany rękopis z Bavorovianum. Perspektywy badań zdigitalizowanych zbiorów z Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki im. Wasyla Stefanyka / 41
Zbigniew Gruszka: Prasa jako wyraz tęsknoty za utraconą ojczyzną. Rozważania wokół czasopisma „Waldenburger Heimatbote” / 53
Sergiusz Czarzasty: „Książka w rogatywce” – najcenniejsze zbiory biblioteczne zgromadzone w wojskowych książnicach w Polsce i na świecie / 61
Arkadiusz Ochmański: Model wykorzystania dziedzictwa kulinarnego w turystyce. Przykład Górnego Śląska / 81
Prace drobne
Anna Matras: Performowanie polskiego smaku: kuchnia narodowa jako niematerialne dziedzictwo kulturowe / 105
Edyta Kosik: Bibliografia Chorzowa i Bibliografia Bytomia jako sposób na zachowanie w pamięci piśmienniczego dziedzictwa lokalnej społeczności / 115
Sylwia Żłobińska, Marcin Kozak: Nowoczesna technologia – szansa czy zagrożenie dla ochrony dziedzictwa narodowego / 129
Materiały
Katarzyna Janczulewicz: Polska bibliologia i informatologia w polonikach zagranicznych wydanych w latach 2001–2014 w krajach sąsiadujących z Polską. Materiały do bibliografii. Cz. 1: Niemcy, Czechy, Słowacja / 137
Sprawozdania
Małgorzata Gwadera: XII Forum Bibliotekarzy Województwa Śląskiego „Biblioteka przestrzenią do działania” (Zabrze, 18 marca 2016 r.) / 169
Svitlana Chukanova, Tetiana Borysova: 4th International Conference “Scientific Communication in the Digital Age” (Kyiv, 30–31 March 2016) / 173
Beata Przewoźnik: Konferencja „Młody czytelnik w świecie literatury” (Cieszyn, 14 kwietnia 2016 r.) / 181
Beata Przewoźnik: Konferencja „Czytamy ↔ Wychowujemy” (Pszczyna, 19 kwietnia 2016 r.) / 183
Maria Kycler: Piąta Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Książka, biblioteka, informacja – między podziałami a wspólnotą” (Kielce, 25–26 kwietnia 2016 r.) / 187
Katarzyna Janczulewicz: X Konferencja Bałtycka „Zarządzanie i Organizacja Bibliotek” pod hasłem „Zarządzanie jakością. Nowe rozwiązania w działalności biblioteczno-informacyjnej” (Gdańsk, 11–13 maja 2016 r.) / 197
Agnieszka Gołda: Narada problemowa poświęcona problemom gromadzenia zbiorów (Katowice, 16 maja 2016 r.) / 207
Recenzje i omówienia
Agnieszka Biały: By chronić i zdobić. O oprawach, superekslibrisach i ekslibrisach w Bibliotece Polskiej w Paryżu / Arkadiusz Wagner. – Paryż–Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014. s. 1–65, il. 1–53, tabl. I–IV, ISBN 978-83-231-3194-6 / 211
Anna Bogdańska: Bibliografia scalonych spisów zawartości czasopism za lata 1966–2012 : tematyka humanistyczno-społeczna / Tadeusz Oracki. – Gdańsk : [s.n.], 2014. – 148 s. , [7] s. tabl. ; 22 cm. – (Scientia et Veritas ; nr 2) / 215
