O życiu na żywo
Zbiór felietonów, pióra znakomitej popularyzatorki nauki prof. Magdaleny Fikus, publikowanych na łamach miesięcznika Delta w latach 2010–2018. Autorka pisze m.in. o dzieciach trojga rodziców, inżynierii genetycznej,
mikrobiomie, cudownych lekach, tajemnicach ewolucji, noblistach czy źródłach naukowej wyobraźni.
Książka zawiera celne komentarze do ważnych odkryć, wynalazków i wydarzeń naukowych w różnych dziedzinach biologii. Napisane barwnym i żywym językiem są znakomitą lekturą dla wszystkich zainteresowanych rozwojem nauk przyrodniczych oraz jego wpływem na nasze codzienne życie.
Wśród najważniejszych podejmowanych przeze mnie tematów znalazły się rozważania poświęcone warunkom istnienia i trwania różnorodnych form życia na Ziemi. Jeżeli obecną epokę nazwiemy antropocenem, to pilne staje się upowszechnianie wiedzy o wpływie ludzkiej cywilizacji na środowisko i troska o przyszłość planety, co ogólnie określa się świadomością ekologiczną. […] W myśleniu o przyszłości w pewnym sensie pomaga wiedza o przeszłości: o ewolucji świata organicznego, a także o historii biologicznej człowieka. Wreszcie, rozwój molekularnych gałęzi biologii na poziomie atomowym i subatomowym czyni atrakcyjnymi marzenia o świadomym sterowaniu życiem i ewolucją. Wobec takich dążeń warto mieć otwartą głowę, rozumieć osiągnięcia współczesnej nauki i wypracować sobie własny do nich stosunek, zarówno intelektualny, jak etyczny i emocjonalny (tak, tak, emocjonalny również). (Z Przedmowy)
******
Live on Life: Biology According to Delta
A collection of essays published in the monthly journal Delta in the years 2010–2018. The author writes, among others, about three-parent children,
genetic engineering, the
microbiome, marvellous medicine, the mysteries of evolution, Noble Prize winners, and the sources of scientific imagination. The book contains relevant commentary on important discoveries, inventions, and scientific developments in various areas of biology.
Przedmowa 11
Co ja tutaj robię?
Mój warszawski Uniwersytet 15
Moje 50 lat biologii molekularnej 17
Slime – niezwykła żyjąca kula 19
Dzieci pytają, profesor nie wie... 21
Wielcy ludzie nauki
Odejście giganta 23
Profesor Shugar – twórca i kreator nie tylko biofizyki 25
Było lato 2018 28
Jesień noblistów 30
Za górami są góry (przysłowie haitańskie) 32
Uroki starości 34
DNA – kod życia
Genetyczne rocznice 36
Nasze i wirusowe czapeczki 38
O pożytkach z lodu w wiaderku 40
O pożytkach z lodu w wiaderku (II) 42
Poziom ekspresji ważny nie tylko w sztuce 44
Craigowi Venterowi ku uwadze 46
Wirus czy bakteria 48
Jak leczyć choroby wirusowe? 50
Największy współczesny GMO 52
Co po Dolly? 54
Ile genów, ile genomów w człowieku? 56
Geny i medycyna 58
Od Nobla do Nobla, do Nobla... 60
Życie na Ziemi
Im zimno niestraszne 62
Co się kryje w morzach? 64
Ze śmiertelnego zimna... 66
Szacunek dla ośmionoga 68
Pasażerowie na gapę 70
Żądła rządzą 72
Najeźdźcy 74
C2H5OH i my 76
Nie ma życia bez ewolucji
Co dziś obchodzi genetyków? 78
W lustrzanym świecie cząsteczek 80
Krzemowa planeta 82
W poszukiwaniu przodka 84
Gdzie nas jeszcze nie było? 86
Na początku było... 88
Mamy problem 90
Odkrywanie tajemnic ewolucji nie ma końca 92
Paleontologiczne śledztwa 94
Genetyka molekularna wobec paleontologii 96
Genetycy na średniowiecznych cmentarzach 98
Sklonujmy sobie mamuta 100
Bizony, tury, żubry 102
Owcze tajemnice 104
W krainie snów 106
Zamrożone arki przetrwania 108
Wyobraźmy sobie... 110
Chrońmy przyszłość 112
Groźna epidemia XXI wieku 114
Geny o ludziach
Tabu genetyczne 116
Kolejna małpa rozszyfrowana 118
Goryl, jaki jest, każdy widzi 120
Polityczne zwierzę 122
Lato babci 124
My i neandertalczycy 126
Nasi wymarli przodkowie 128
Niezwykłe ostrza. Niezwykli ludzie 130
Paleomikrobiologia i nie tylko 132
Tysiąc poznanych genomów ludzkich 134
X i Y, para nie do pary 136
O urodzie plemników i nie tylko 138
Troje rodziców jednego dziecka 140
Pospieszcie się! Spieszymy się? 142
Chińczycy nadchodzą 144
Dzieci trojga rodziców 146
Ufać? Być „anty”? 148
Rozmowy nie tylko o nauce
Spory w nauce 150
Naukowa prasówka 152
Rozmyślania przy malowaniu oka 154
Szkolny Festiwal Nauki 156
Zdolne dziecko. Pierwsza pomoc 158
Edukacja, głupcze! 160
O naukowcach słów kilka 162
Te ważne pytania 164
IDOL w nauce 166
Z babciami w internecie 168
Warto debatować... po oksfordzku 170
Szalona Wieża Matematyków czy wirujący obwarzanek 172
Co ty wiesz o Kenii? 174
Nauka i sztuka 176
Czytać każdy może 178
O dialogach pokoleń 180
Cudowne leki, czyli czy przegramy tę wojnę? 182
Zajrzeć głębiej 184
O (ludzkim) myśleniu 186
Skutek i przyczyna 188
Kłopoty z postępem 190
Kto za, kto przeciw? 192
Blog, w którym wycofujemy, nie potwierdzając 194
Bioetyka. Dla kogo to jest ważne? 196
Pamiętajcie o następcach 198
Wyobraźnia? Wiedza? 200
Źródła ilustracji 202
