Od epistemologii do krytycznej analizy dziejów - 03 Rozdz. 3. Analiza historyczno-krytyczna jako metoda filozofii; Zakończenie; Bibliografia

• Druk: Katowice, 2012
• Seria / cykl: Prace Naukowe UŚ; Filozofia
• Autor: Marta Ples-Bęben
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Książka jest próbą syntetycznego ujęcia filozofii Léona Brunschvicga (1869–1944), niegdyś wpływowej, a dziś zapomnianej postaci francuskiej sceny filozoficznej. System Brunschvicga stanowi połączenie namysłu epistemologicznego z refleksją historiozoficzną, co znajduje odzwierciedlenie w układzie niniejszej pracy. W jej kolejnych rozdziałach analizowane są leżące u podstaw badanej koncepcji założenia teoriopoznawcze, rozwiązania metodologiczne wynikające z ich przyjęcia oraz sposoby zastosowania tych rozwiązań do badań nad dziejami zachodniej kultury. Ważnym celem pracy jest odniesienie koncepcji filozoficznej Brunschvicga do kontekstu historycznofilozoficznego i ukazanie jej powiązań między innymi z filozofią krytyczną Immanuela Kanta i z Heglowskim idealizmem.

Głównym zamierzeniem książki jest pokazanie związku między poszczególnymi elementami składającymi się na koncepcję filozoficzną Léona Brunschvicga. Prace pochodzące z różnych okresów twórczości francuskiego filozofa, pozornie dotyczące odległych od siebie obszarów problemowych (teorii poznania, form życia duchowego ludzkości, dziejów poszczególnych form ducha), są kolejnymi etapami realizacji jednego projektu, którego punkt wyjścia został określony przez Brunschvicga na samym początku jego drogi filozoficznej. Projekt ten, ufundowany na założeniach wypracowanych w rozprawie La modalité du jugement, to krytyczna refleksja nad historią ludzkiej myśli, mająca umożliwić namysł nad poznaniem i przejawiającym się w dziejach wiedzy rozumem. W ten sposób, w filozofii Brunschvicga transcendentalizm, rozumiany jako krytyczna refleksja nad poznaniem, łączy się z badaniem dziejów rozumu, przejawiającego się we wszelkiej ludzkiej działalności.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Ebooki popularnonaukowe
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8012-547-6

Spis treści

Wprowadzenie / 7

Rozdział pierwszy
Léona Brunschvicga koncepcja filozofii / 13
Epistemologia jako philosophia prima / 13
Problem modalności sądów w filozofii Léona Brunschvicga / 19
Wartość modalna sądów jako problem teoriopoznawczy / 19
Dwuetapowe badanie modalności sądów / 23
Wnioski dotyczące analizy modalności sądów teoretycznych i ich konsekwencje / 32
Problem modalności sądów praktycznych i pojęcie systemu / 35
Koncepcja Léona Brunschvicga w świetle refleksji historycznofilozoficznej / 40
Podsumowanie / 56

Rozdział drugi
Od indywidualnej świadomości do życia duchowego / 59
Świadomość jako fundament życia duchowego / 59
Nauka, sztuka, moralność. Léon Brunschvicg o formach życia duchowego / 71
Uwagi wstępne / 71
Życie naukowe / 72
Życie estetyczne / 76
Życie moralne / 78
Jedność jako kierunek rozwoju życia duchowego / 81
Religia jako najwyższa forma ducha / 82
Pojęcie ducha w filozofii Léona Brunschvicga / 91
Podsumowanie / 97

Rozdział trzeci
Analiza historyczno-krytyczna jako metoda filozofii / 101
Rozum wobec historii — historia wobec rozumu. Wokół metody historyczno-krytycznej Léona Brunschvicga / 101
Rozwój ludzkiej myśli w ujęciu Léona Brunschvicga / 109
Uwagi wstępne / 109
Metoda historyczno-krytyczna a rozwój wiedzy matematycznej / 111
Doświadczenie ludzkie i zagadnienie przyczynowości w perspektywie historycznej. Kategoria postępu i problem ciągłości wiedzy / 118
Dzieje życia duchowego jako postęp świadomości / 126
Czy metoda Brunschvicga jest krytyczna? / 129
Filozofia Léona Brunschvicga jako transcendentalizm / 132
Podsumowanie / 139

Zakończenie / 141
Bibliografia / 147
Indeks osobowy / 155

Summary / 159
Résumé / 160