Odporność psychiczna dzieci alkoholików

• Druk: Warszawa, 2013
• Autor: Iwona Grzegorzewska
• Wydawca: Scholar

Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym stanowią grupę wysokiego ryzyka dotyczącego zaburzeń zdrowia psychicznego. Ostatnie szacunki wskazują, że w Polsce około 1,5 mln dzieci wychowuje się przy pijącym rodzicu. Dzięki licznym badaniom empirycznym coraz lepiej rozumiemy ich sytuację.
Zaburzenia psychiczne rodziców bezpośrednio wynikające z uzależnienia oraz z nim współistniejące mogą negatywnie oddziaływać na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci i młodzieży na różnych etapach życia, jak też prowadzić do wystąpienia objawów eksternalizacyjnych i internalizacyjnych. Najnowsze prace naukowe podkreślają jednak duże zróżnicowanie populacji dzieci alkoholików, a wiedza empiryczna pozwala na coraz lepsze rozumienie mechanizmów odpowiedzialnych za to zróżnicowanie.
Książka stanowi kontynuację zainteresowań autorki problematyką funkcjonowania dzieci alkoholików. Znaczne rozpowszechnienie problemu alkoholizmu w społeczeństwie skłania do nieustannego poszerzania wiedzy na temat dzieci uzależnionych rodziców oraz poszukiwania empirycznych dowodów na obecność istotnych dla ich rozwoju czynników ryzyka i zasobów. Wyniki tych badań mogą wpłynąć na poprawę skuteczności i efektywności programów profilaktycznych oraz działań interwencyjnych, kierowanych do dzieci i młodzieży szczególnie zagrożonych zbyt wczesnym i nadmiernym spożywaniem alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

Iwona Grzegorzewska – psycholog dzieci i młodzieży, adiunkt na Uniwersytecie Zielonogórskim. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problemów psychopatologii rozwojowej. Szczególną uwagę zwraca na funkcjonowanie dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Jest autorką monografii Dorastanie w rodzinach z problemem alkoholowym. Wyniki swoich prac badawczych prezentowała na konferencjach międzynarodowych i ogólnopolskich oraz w wielu publikacjach. Prowadzi też praktykę kliniczną, udzielając pomocy psychologicznej dzieciom, młodzieży i ich rodzinom.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-659-4
• ISBN druku: 978-83-7383-659-4
• Liczba stron: 316

Wstęp   9
Rozdział 1. Dzieci rodziców z zaburzeniami psychicznymi – perspektywa psychopatologii rozwojowej   11
1.1. Zdrowie i zaburzenia u dzieci i młodzieży z grup ryzyka   12
1.2. Wymiary zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży   16
1.3. Wpływ rodziców z zaburzeniami psychicznymi na rozwój ich potomstwa   20
1.3.1. Charakterystyka zmian rozwojowych   21
1.3.2. Wpływ podatności i ryzyka na rozwój   25
1.3.3. Nieadaptacyjne wzorce przystosowania jako efekt zwiększonej podatności dzieci z grup ryzyka na zaburzenia   27
1.3.4. Pozytywna adaptacja jako efekt działania czynników ochronnych w przebiegu rozwoju dzieci z grup ryzyka   29
1.4. Transakcyjny model rozwoju zaburzeń lub zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży   31
1.4.1. Związki między rozwojem a psychopatologią w cyklu życia   31
1.4.2. Ryzyko i zasoby – dynamika wzajemnych wpływów   36
1.5. Podsumowanie   40
Rozdział 2. Odporność psychiczna jako proces prowadzący do zdrowia dzieci rodziców z zaburzeniami psychicznymi   41
2.1. Istota procesu odporności psychicznej   42
2.2. Mechanizmy odporności psychicznej   46
2.3. Źródła odporności psychicznej dzieci i młodzieży   52
2.3.1. Biologiczne źródła odporności psychicznej  52
2.3.2. Chroniąca rola zasobów psychologicznych jednostki   55
2.3.3. Czynniki środowiskowe jako źródło wsparcia rozwoju dzieci i młodzieży  62
2.4. Zdarzenia życiowe jako czynnik modyfikujący związek między podatnością a zaburzeniem   69
2.5. Podsumowanie   73
Rozdział 3. Wpływ alkoholizmu rodziców na funkcjonowanie ich dzieci   74
3.1. Rodzice alkoholicy jako determinanty rozwoju dziecka   74
3.2. Ryzyko i zasoby w populacji dzieci alkoholików – transakcyjne modele psychopatologii rozwojowej   76
3.3. Charakterystyka zmian rozwojowych dzieci alkoholików w cyklu życia   80
3.3.1. Przebieg rozwoju dzieci alkoholików w okresie wczesnego dzieciństwa  81
3.3.2. Realizacja zadań rozwojowych okresu szkolnego   85
3.3.3. Rozwój adolescentów z rodzin alkoholowych   88
3.3.4. Podsumowanie   92
3.4. Odporność psychiczna dzieci alkoholików w świetle badań   92
3.5. Podsumowanie   98
Rozdział 4. Metodologia badań własnych   99
4.1. Problemy badawcze   99
4.2. Model badań własnych   110
4.3. Pytania i hipotezy badawcze   112
4.4. Kierunki rozstrzygnięć empirycznych   114
4.5. Osoby badane   115
4.6. Metoda   121
4.6.1. Szacowanie ryzyka  121
4.6.2. Szacowanie zdrowia psychicznego   121
4.6.3. Szacowanie zmiennych niezależnych   124
4.7. Procedura badań   127
Rozdział 5. Prezentacja wyników badań   128
5.1. Charakterystyka psychologiczna dzieci alkoholików i dzieci niealkoholików. Porównanie grup   130
5.1.1. Zdrowie psychiczne w badanych grupach   131
5.1.2. Charakterystyka indywidualnych czynników ryzyka i zasobów w badanych grupach   143
5.1.3. Charakterystyka środowiskowych czynników ryzyka i zasobów w badanych grupach   168
5.2. Charakterystyka profilów adaptacyjności dzieci alkoholików i dzieci niealkoholików   183
5.3. Pozytywne przystosowanie dzieci alkoholików – porównania wewnątrzgrupowe   200
5.3.1. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w wieku szkolnym   201
5.3.2. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w okresie dorastania   209
5.3.3. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w okresie późnej adolescencji  216
5.4. Model zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży   223
5.5. Podsumowanie i analiza wyników   244
5.5.1. Funkcjonowanie dzieci alkoholików   247
5.5.2. Odporność psychiczna dzieci alkoholików   254
5.5.3. Czynniki ryzyka i zasoby wpływające na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży   257
5.6. Ograniczenia badań własnych   260
5.7. Implikacje praktyczne   261
5.8. Podsumowanie   267
Załącznik 1. Zmienne demograficzne a grupy badawcze   271
Załącznik 2. Statystyki testu F dla zmiennej „zadania rozwojowe”   275
Załącznik 3. Statystyki testu F dla zmiennej „przywiązanie”   277
Załącznik 4. Statystyki służące do wydzielenia profilów zdrowia   279
Załącznik 5. Statystyki opisowe wyróżnionych profilów zdrowotnych   280
Załącznik 6. Korelacje zmiennych zależnych i niezależnych w całej badanej populacji   286
Bibliografia   293