Opis składniowy imiesłowów przysłówkowych we współczesnym języku polskim

• Druk: Toruń, 2010
• Autor: Krystyna Bojałkowska
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Praca poświęcona jest charakterystyce pozycji składniowej, jaką w polskim zdaniu zajmują imiesłowy przysłówkowe, a ściślej konstytuowane przez nie jednostki składniowe, nazywane tu frazami imiesłowowymi (VPpart). Zacznę od przedstawienia członu konstytutywnego frazy imiesłowowej, następnie omówię wewnętrzną budowę VPpart. Rozważę też problem frazeologizmów imiesłowowych oraz przedstawię zakres występowania form VPpart we współczesnych tekstach polskich.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Nauka języków
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-231-2406-1
• Liczba stron: 254

WSTĘP	11
	1. Przedmiot badań	11
		1.1. Fleksyjność imiesłowów przysłówkowych	11
		1.2. Jednostki składniowe konstytuowane przez imiesłowy przysłówkowe	15
		1.3. Problem tzw. frazeologizmów imiesłowowych	16
		1.4. Zakres występowania we współczesnych tekstach polskich	19
	2. Cel badań, metody i zakres opisu	23
		2.1. Źródła materiału	23
		2.2. Cel i metody opisu	24
		2.3. Zakres analizy i porządek opisu	25
Rozdział I. STAN BADAŃ I TEORETYCZNE ZASADY OPISU	27
	1. Tradycyjna problematyka składniowa	27
		1.1. Imiesłowowe równoważniki zdań i ich interpretacja	27
		1.2. Problemy poprawnościowe i reguły normatywne	28
	2. Kwestia predykatywności konstrukcji imiesłowowych	29
		2.1. Starsze i nowsze opracowania tradycyjne	30
		2.2. Ujęcia generatywno-transformacyjne	31
		2.3. Składnia semantyczna	34
		2.4. Konsekwencje dla podjętego opisu	35
	3.Wartość czasu Vpart (pojęcie czasu względnego)	36
		3.1. Formy Vpart jako środek temporalizacji względnej	36
		3.2. Wartość czasu a aspekt	37
		3.3. Wpływ czynników kontekstowych	39
		3.4. Wnioski	40
	4. Fraza imiesłowowa i jej nadrzednik	40
		4.1. Pojęcie frazy imiesłowowej	41
			4.1.1. Fraza imiesłowowa a grupa imiesłowowa	41
			4.1.2. Właściwości linearne i interpunkcyjne frazy imiesłowowej	43
		4.2. Kryterium nadrzędnika	45
	5. Kryterium typu relacji	46
		5.1. Tradycyjna interpretacja semantyczna	46
		5.2. Relacje powierzchniowosyntaktyczne i głębinowosyntaktyczne	48
		5.3. Użycia temporalne a inne typy użyć	51
	6. Zjawisko ekwiwalencji składniowej	55
		6.1. Istota zjawiska	56
		6.2. Rodzaje ekwiwalentów	59
		6.3. Kwestia ilości ekwiwalentów	60
		6.4. Sposób wykorzystania zjawiska ekwiwalencji	62
	7. Pozycja składniowa fraz imiesłowowych	63
Rozdział II. NADRZĘDNIKI WYMAGANE PRZEZ FRAZĘ IMIESŁOWOWĄ	65
	1. Przyfinitywność czy przyzdaniowość	66
		1.1. Drzewo składników bezpośrednich	66
		1.2. Drzewo zależności	70
		1.3. Wnioski	72
	2. Przyfinitywność czy przybezokolicznikowość	72
		2.1. Drzewo składników bezpośrednich	72
		2.2. Drzewo zależności	74
		2.3. Inne kryteria formalne	79
		2.4. Wnioski	81
	3. Formy finitywne czasowników jako typowe nadrzędniki VPpart	81
		3.1. Czasowniki właściwe	82
			3.1.1. Formy osobowe	82
			3.1.2. Bezosobnik	86
			3.1.3. Bezokolicznik	87
		3.2. Formy finitywne czasowników niewłaściwych	89
		3.3. Wartość kategorii fleksyjnych czasu i trybu	93
			3.3.1. Wartości czasu	93
			3.3.2. Wartości trybu	96
		3.4. Podsumowanie	98
	4. Problem nadrzędników nieczasownikowych	99
		4.1. Formy rzeczownikowe	99
		4.2. Formy imiesłowów przymiotnikowych	101
		4.3. Wnioski	103
	5. Typy nadrzędników	104
Rozdział III. PROBLEM „PODMIOTU” FRAZ IMIESŁOWOWYCH	105
	1. Tradycyjna zasada tożsamości podmiotów	106
		1.1. Typowe ujęcia w polskiej literaturze przedmiotu	106
			1.1.1. Ujęcia teoretyczne	106
			1.1.2. Uściślenia wprowadzane przez opracowania poprawnościowe	109
		1.2. Wady przyjętych powszechnie ustaleń	111
			1.2.1. Niejednoznaczność pojęć „podmiot” i „wykonawca czynności”	111
			1.2.2. Niespełnianie warunków formalnoskładniowych	114
		1.3. Wnioski	116
	2. Podmiot w strukturze powierzchniowej i głębinowej zdania	117
		2.1. Formalny podmiot-mianownik	117
		2.2. Pojęcie aktanta (semantycznego i syntaktycznego)	118
		2.3. Pierwszy aktant form osobowych	119
		2.4. Pierwszy aktant form imiesłowowych	121
	3. Zdania zawierające podmiot-mianownik	123
		3.1. Imiesłów zależny od form Vfin wykluczających bezokolicznik	123
		3.2. Imiesłów zależny od form Vfin dopuszczających bezokolicznik	129
		3.3. Wnioski	133
	4. Zdania wykluczające podmiot-mianownik	133
		4.1. Konstytuowane przez formy bezosobnika	134
		4.2. Konstytuowane przez formy typu robi się	136
		4.3. Konstytuowane przez formy bezokolicznika	138
		4.4. Konstytuowane przez formy finitywne czasowników niewłaściwych	138
		4.5. Wnioski	146
	5. Podsumowanie	147
Rozdział IV. UŻYCIA TEMPORALNE FRAZ TYPU -ĄC	149
	1.Wprowadzenie	149
Rozdział IV. UŻYCIA TEMPORALNE FRAZ TYPU -ĄC  	149
  1.Wprowadzenie  	149
    1.1. Dotychczasowe opisy użyć temporalnych VPpart(-ąc)  	149
    1.2. Istota równoczesności i sposób jej ujawniania  	150
    1.3. Ekwiwalenty podrzędne i współrzędne  	150
    1.4. Uwarunkowania gramatyczne i leksykalne  	152
      1.4.1. Aspekt V1fin  	152
      1.4.2. Wartość czasu i trybu V1fin  	152
      1.4.3. Negacja  	153
    1.5. Usytuowanie linearne VPpart(-ąc)  	154
    1.6. Podział materiału  	155
  2. VPpart(-ąc) o ekwiwalentach podrzędnych  	155
    2.1. Ekwiwalenty podrzędne  	156
      2.1.1. Przegląd ekwiwalentów  	156
      2.1.2. Ograniczenia substytucji  	159
    2.2. Równoczesność pełna a częściowa  	162
    2.3. Zakres występowania w tekstach  	167
      2.3.1. Przykłady typowe  	167
      2.3.2. Użycia mniej typowe  	170
  3. VPpart(-ąc) o ekwiwalentach współrzędnych  	177
    3.1. Ustalenia wstępne  	177
      3.1.1. Przedstawienie ekwiwalentu  	178
      3.1.2. Dotychczasowe interpretacje  	180
      3.1.3. Równoczesność a następstwo bezpośrednie  	182
    3.2. VPpart(-ąc) przy formach finitywnych czasowników niedokonanych  	184
      3.2.1. Przykłady typowe  	184
      3.2.2. Użycia mniej typowe  	186
    3.3. VPpart(-ąc) przy formach finitywnych czasowników dokonanych  	188
      3.3.1. Przykłady typowe  	188
      3.3.2. Użycia mniej typowe  	189
  4. Problem rozłączności interpretacji  	195
  5. Aspekt poprawnościowy  	197
  6. Równoczesność a inne znaczenia  	199
  7. Podsumowanie  	202
Rozdział V. UŻYCIA TEMPORALNE FRAZ TYPU -SZY  	203
  1.Wprowadzenie  	203
    1.1. Dotychczasowe opisy użyć temporalnych VPpart(-szy)  	203
    1.2. Istota uprzedniości i sposoby jej ujawniania  	204
    1.3. Ekwiwalenty podrzędne i współrzędne  	205
    1.4. Uwarunkowania gramatyczne i leksykalne  	206
      1.4.1. Aspekt V1fin  	206
      1.4.2. Wartość czasu i trybu V1fin  	206
      1.4.3. Negacja  	206
    1.5. Usytuowanie linearne VPpart(-szy)  	207
    1.6. Układ prezentowanego materiału  	208
  2. VPpart(-szy) o ekwiwalentach podrzędnych  	208
    2.1. Zasób ekwiwalentów  	208
      2.1.1. Typowe ekwiwalenty  	208
      2.1.2. Ograniczenia substytucji  	212
    2.2. VPpart(-szy) przy formach finitywnych czasowników dokonanych  	213
      2.2.1. Wartość czasu i trybu V1fin  	213
      2.2.2. Częstość reprezentacji leksykalnych imiesłowu  	215
    2.3. VPpart(-szy) przy formach finitywnych czasowników niedokonanych  	217
      2.3.1. Wartość czasu i trybu V1fin  	217
      2.3.2. Częstość reprezentacji leksykalnych imiesłowu  	219
  3. VPpart(-szy) o ekwiwalentach współrzędnych  	221
    3.1. Przedstawienie ekwiwalentu  	221
    3.2. Ważność usytuowania linearnego V2fin Ü Vpart(-szy)  	222
    3.3. Zakres występowania w tekstach  	226
  4. Uprzedniość a inne znaczenia  	228
  5. Podsumowanie  	232
ZAKOŃCZENIE  	233
SYMBOLE I SKRÓTY  	235
BIBLIOGRAFIA  	237