Oralność i piśmienność
Dzieło Onga jest jednym z kamieni węgielnych w zakresie problematyki oralności i piśmienności, ujętej w wymiarze antropologicznym i teoretycznoliterackim. Przedstawia podstawową charakterystykę literackiej oralności, rozpatruje znaczenie pisma dla przekształceń świadomości, rolę druku, zmianę kulturowej orientacji ze słyszenia na widzenie. Uwzględnia problematykę narracji, budowy fabuły i postaci w literaturze ustnej i pisanej. Odnosi się do głównych kierunków metodologicznych w literaturoznawstwie dwudziestowiecznym, od strukturalizmu i amerykańskiej Nowej Krytyki, poprzez teorię aktów mowy i jej teoretycznoliterackie konsekwencje po dekonstrukcjonizm. Słowem - prezentuje komplet zagadnień z dziedziny oralności i piśmienności, ta jak zostały one ujęte u początków badań nad tą problematyką. (Z recenzji Małgorzaty Czermińskiej)
Praca nad nową edycją tekstu naukowego może stanowić źródło satysfakcji. Radość sprawia konstatacja, że potrzeba wznowienia książki wynikła stąd, że wydanie wcześniejsze zostało zaczytane, zniknęło z obiegu, a więc obudziło zainteresowanie; w tym przypadku na pewno ponad oczekiwania sceptyków. Zarazem to szczęsna okazja, by poprawić wyłowione błędy, których, jak mówią, ustrzec się niepodobna w żadnym ludzkim wytworze. (Józefa Japola, Nowe wydanie – uwagi tłumacza
*********
Orality and
Literacy. The Technologizing of the Word Translated
A key publication concerning the theory of orality and literacy, one of the most important conceptions to emerge in cultural studies in the second half of the 20th century. It presents the fundamental characteristics of literary orality in its anthropological and theoretical sense. It discusses the importance of writing for changes in thought, the role of print and the transition from the world of sound to the world of sight. It considers the issue of narrative, the plot structure and the characters in oral and written literature. It refers to the main methodological trends in 20th century literary studies, from structuralism and New Criticism, through speech act theory and its literary consequences to deconstruction.
*********
Walter Jackson Ong (1912-2003) – amerykański jezuita, profesor Saint Louis University, przywiązany do duchowości swego zakonu i katolicyzmu (Hopkins, the Self, and God, 1986), a równocześnie pasjonat wielu dziedzin wiedzy i niezwykły erudyta, wydawca ("Knowledge and the Future of Man", 1968; "Fighting for Life", 1981). Jego publikacje książkowe i liczne artykuły są wpisywane w nurt ramistyczny ("Ramus, Method, and the Decay of Dialogue", 1958), religijny ("Frontiers in American Catholicism", 1957; "The Presence of the Word", 1967), kulturoznawczy ("In the Human Grain", 1967; "Rhetoric, Romance, and Technology", 1971) i komunikacyjny ("Interfaces of the Word", 1977). Ale Ong nie daje się kwalifikować, o czym świadczą tomy "Faith and Contexts" (1992-1999), "An Ong Reader" (2002). Chociaż mocno zapracowany, bywał turystą górskim, wędkarzem, niekiedy organistą i... ogrodnikiem odpowiedzialnym (z własnej woli) za los wszystkich przepięknych roślin zgromadzonych na rozległym patio na XIII piętrze klasztoru jezuitów w Saint Louis w stanie Missouri.
Nowe wydanie – uwagi tłumacza 9
Od tłumacza 17
Podziękowania 27
Wprowadzenie 29
1. Oralność języka 33
Myślenie człowieka piśmiennego a przeszłość oralna 33
Powiedzieliście „literatura oralna”? 41
2. Odkrycie pierwotnych kultur oralnych 49
Początki poznawania tradycji oralnej 49
Kwestia homerycka 50
Odkrycie Milmana Parry’ego 53
Kontynuacja badań 62
3. Nieco o psychodynamice oralności 69
Siła i działanie słowa dźwiękowego 69
Wiem to, co mogę przywołać: mnemonika i formuły 72
Kolejne cechy charakteryzujące myśl i wyrażenie
oralne 75
(a) Addytywność zamiast upodrzędnienia 76
(b) Nagromadzenie zamiast analizy 78
(c) Redundancja lub obfitość 79
(d) Zachowawczość czy tradycjonalizm 81
(e) Blisko ludzkiego świata 83
(f) Zabarwienie agonistyczne 85
(g) Empatia i zaangażowanie zamiast dystansu
obiektywizującego 88
(h) Homeostaza 89
(i) Sytuacja zamiast abstrakcji 92
Zapamiętywanie oralne 103
Werbomotoryczny sposób bycia 117
Role noetyczne „ciężkiej” postaci heroicznej oraz
dziwności 120
Wnętrze dźwięku 121
Oralność, społeczność a sacrum 125
Słowo nie jest znakiem 127
4. Pismo przekształca świadomość 131
Nowy świat dyskursu autonomicznego 131
Platon, pismo i komputery 132
Pismo jest technologią 135
Czym jest „pismo” lub „zapis”? 138
Wiele zapisów i tylko jeden alfabet 140
Narodziny piśmienności 149
Od pamięci do pisanych dokumentów 154
Nad dynamiką tekstowości 160
Dystans, precyzja, grafolekt i wielki słownik 163
Retoryka i miejsca – zależności 170
Języki wyuczone – zależności 175
Trwałość oralności 178
5. Druk, przestrzeń i zamknięcie 181
Dominacja słyszenia ustępuje dominacji widzenia 181
Przestrzeń i znaczenie 188
(a) Skorowidze 188
(b) Książki, spisy treści, nagłówki 192
(c) Powierzchnia znacząca 192
(d) Przestrzeń typografi czna 194
Skutki rozproszone 197
Druk i zamknięcie: intertekstowość 199
Posttypografia: elektronika 204
6. Pamięć oralna, przebieg opowieści, tworzenie postaci 209
Prymat przebiegu opowieści 209
Opowieść a kultury oralne 210
Pamięć oralna a linia fabuły 212
Zamknięcie fabuły: od dziennika podróży do kryminału
220
Postać „pełna”, pismo i druk 224
7. Kilka tez 231
Historia literatury 232
Nowa Krytyka i formalizm 237
Strukturalizm 242
Tekstowcy i dekonstrukcjoniści 243
Teoria aktów mowy oraz – reakcji czytelnika 249
Nauki społeczne, fi lozofi a, studia biblijne 251
Oralność, pismo a człowieczeństwo 254
„Media” a komunikowanie się ludzi 256
Ku wnętrzu: świadomość a tekst 259
Bibliografia 263
Indeks osobowo-rzeczowy 279
Przeczytaj fragment
(pdf)
Uwagi tłumacza
Brak informacji
(pdf)
Seria
Brak informacji
(pdf)
Wprowadzenie
Brak informacji
(pdf)
Podziękowania
Brak informacji
(pdf)
Od tłumacza
Brak informacji
Zobacz więcej
Zobacz mniej
