Perswazja w wybranych medytacjach siedemnastowiecznych z klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu

• Druk: 2016
• Autor: Katarzyna Kaczor-Scheitler
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Przedmiotem badań i materiałową podstawą prezentowanej monografii są medytacje zamieszczone w dwóch siedemnastowiecznych kodeksach rękopiśmiennych: Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny, wnuczki renesansowego uczonego Sebastiana Petrycego, oraz Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana i Odkupiciela naszego ku naśladowaniu i używaniu dusze nabożnej z inszemi bardzo uciesznemi według czasu kontemplacyjami i naukami. Pisanej Roku Pańskiego 1662 anonimowej norbertanki. Autorka dysertacji wykazała, że obydwa przekazy wiązały się z kulturą retoryczną siedemnastowiecznego społeczeństwa i powstały w celu perswazyjnym – by kształtować postawy odbiorców rozważań. Zasadniczym narzędziem takiej perswazji było powoływanie się na argument z autorytetu, czyli Biblię, pisma Ojców i Doktorów Kościoła, pisarzy starożytności chrześcijańskiej, siedemnastowieczną literaturę ascetyczno-mistyczną, żywoty świętych, a także egzempla. W zakresie elocutio zaprezentowane zostały słowne formy oddziaływania na odbiorców (literackie środki stylistyczne, wyszukane koncepty oraz obrazy-symbole), sposoby mające nakłonić ich do kształtowania właściwych postaw bądź do podjęcia określonego działania.

Norbertańskie medytacje analizowane były z różnych punktów widzenia: jako tekst perswazyjny, jako siedemnastowieczna proza medytacyjna usytuowana w konkretnym obszarze literatury religijnej i pozostająca w związku z innymi dziełami, jako świadectwo ówczesnej religijności i duchowości autorek, wreszcie jako wyraz udziału zakonnic w staropolskiej kulturze literackiej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• ISBN: 978-83-8088-125-9
• ISBN druku: 978-83-8088-123-5
• Liczba stron: 462

Pobierz spis treści»

Zasady wydania i transkrypcji	9
Wykaz skrótów	11
Wstęp	13

CZĘŚĆ PIERWSZA	29
Zarys kultury i duchowości norbertanek zwierzynieckich	31
Rozdział I. Stan badań	33
Rozdział II. Źródła	49
2.1.	Przegląd rękopisów	49
2.2.	Teresa Petrycówna – biografia i rękopiśmienna twórczość	60
2.3.	Charakterystyka Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	71
Rozdział III. Klasztor norbertanek zwierzynieckich	75
3.1.	Dzieje zakonu od powstania do końca XVII wieku – zarys	75
3.2.	Życie duchowe w klasztorze zwierzynieckim w XVII wieku 	83
3.3.	Lektury norbertanek zwierzynieckich	87
3.4.	Kultura umysłowa i twórczość literacka zakonnic	98

CZĘŚĆ DRUGA	107
Tematyczny przegląd omawianych rękopisów	109
Rozdział I. „Już tu trzeba podeptać świat i marności jego, bo tu daleko zacniejsze bogactwa Oblubieńca mego”. O ideale żywota klasztornego na przykładzie Pobudek do zakonnego życia Teresy Petrycówny	111
1.1.	Vita contemplativa w świetle pism ascetyczno-mistycznych doby baroku	111
1.2.	Doskonałość zakonna w ujęciu Teresy Petrycówny	118
Rozdział II. „Nic nie masz uboższego nad duszę grzesznego”. Grzech w medytacjach Teresy Petrycówny	133
2.1.	Pojęcie grzechu w świetle Tradycji	133
2.2.	Grzech w ujęciu Teresy Petrycówny	141
Rozdział III. „Przydź, o Panie, a racz łaską swoją wspomóc i ozdobić ubogi dom serca mego”. O idei nawrócenia w medytacjach Teresy Petrycówny	153
Rozdział IV. „bez krzyża Twojego widzę, żem jest obłądzoną na drodze pielgrzymowania mojego”. Męka Pańska w anonimowej Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	169
4.1.	Kult Męki Pańskiej w piśmiennictwie ascetyczno-mistycznym – przegląd wybranych tekstów z XVII wieku	169
4.2.	Kontemplacja Męki Pańskiej w kontekście idei applicatio sensuum	177

CZĘŚĆ TRZECIA	201
Źródła argumentów w przekazach norbertańskich	203
Rozdział I. Perswazyjny argument z autorytetu	205
1.1.	Tradycja biblijna w Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny	205
1.1.1.	Biblia	205
1.1.2.	Stary Testament	206
1.1.3.	Nowy Testament	220
1.2.	Ojcowie Kościoła i pisarze starożytności chrześcijańskiej w Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny	226
1.2.1.	Medytacje Teresy Petrycówny o ślubach zakonnych w świetle pism patrystycznych	227
1.2.2.	Idee i wartości w przekazach Teresy Petrycówny w świetle myśli patrystycznej	241
1.3.	Mikołaj z Mościsk – przewodnik duchowy norbertanek	255
1.4.	Hagiograficzne wzory świętości w Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	273
1.5.	Egzempla w przekazach norbertańskich	283
Rozdział II. Elocutio w medytacjach norbertańskich	287
2.1.	Literackie narzędzia obrazowania w Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny	287
2.1.1.	Alegorie i symbole	288
2.1.2.	Analogie i porównania	310
2.1.3.	Metafory i epitety	313
2.2.	Koncept jako środek oddziaływania słowem w Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	320
2.2.1.	Konceptystyczne obrazowanie w medytacjach o Zmartwychwstaniu Pańskim	321
2.2.2.	Koncept w medytacjach o Duchu Świętym	335
2.3.	Plastyczno-werbalna forma przekazu w Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	343
2.3.1.	O słowie i obrazie	343
2.3.2.	Słowno-obrazowe konstrukcje w Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana	345

Z nowszej perspektywy	363
Funkcja komunikatywna w norbertańskich medytacjach	363

Zakończenie	377
Bibliografia	385
Publikacje Autorki	427
Persuasion in selected 17th century meditations from the Norbertine convent in Zwierzyniec. Summary	429
Spis ilustracji	435
Indeks osób i postaci	439
Nota o Autorce	461