Polityka regulacji zatrudnienia w Polsce. Kryzys ekonomiczny a destandaryzacja stosunków pracy

• Druk: Warszawa, 2019
• Autor: Karol Muszyński
• Wydawca: Scholar

Monografia Karola Muszyńskiego jest publikacją bardzo cenną. Zwrócę uwagę na jej główne walory: zawiera szczegółowe omówienie procesów społeczno-gospodarczych, przytacza kluczowe statystyki oraz daje wielostronną wiedzę encyklopedyczną o stosunkach pracy po 2008 roku. […]

Zamiarem Autora było przyjęcie perspektywy nowego instytucjonalizmu z zakresu socjologii prawa i socjologii ekonomicznej oraz doktryny prawa pracy, a także zastosowanie tego wielowymiarowego aparatu do analizy przemian w regulacjach dotyczących głównie rynku pracy. Autor nie ograniczył się do stosowania narzędzi zastanych, lecz opracował własny schemat teoretyczny, a ponadto rozszerzył treść pojęć funkcjonujących w literaturze przedmiotu. […] W tym względzie Karola Muszyńskiego charakteryzuje śmiałość w konstruowaniu własnej perspektywy, czy może nawet własnego paradygmatu.

z recenzji prof. dr. hab. Juliusza Gardawskiego



Karol Muszyński – doktor nauk prawnych, pracownik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, badacz stowarzyszony w Centrum Edukacji Prawniczej i Teorii Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Członek zarządu i współzałożyciel Fundacji Kaleckiego. W przeszłości wizytował m.in. European Trade Union Institute oraz International Institute for the Sociology of Law. Jego zainteresowania obejmuja? prawo i rynek pracy, socjologię prawa i problematykę doste?pu do prawa.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-65390-76-9
• ISBN druku: 978-83-65390-76-9
• Liczba stron: 346

Spis treści
Wykaz skrótów  11
Wprowadzenie  13
Podziękowania  25
Rozdział 1. Nowy instytucjonalizm a regulacje zatrudnienia  27
1.1. Nowy instytucjonalizm jako podejście badawcze  27
1.1.1. Nowy i stary instytucjonalizm  27
1.1.2. Instytucje jako zasady i punkty równowagi  28
1.1.3. Instytucje i ich funkcje „ekonomiczne” i „społeczne”  30
1.1.4. Instytucje nieformalne  31
1.1.5. Możliwość instytucjonalizacji zachowań sprzecznych z prawem i ich
stabilność  33
1.2. Zmiana instytucjonalna w perspektywie nowego instytucjonalizmu  36
1.2.1. Problem zależności od ścieżki a zmiana instytucjonalna  36
1.2.2. Stopniowość zmian instytucjonalnych  38
1.2.3. Przesunięcie (displacement/revision)  39
1.2.4. Warstwowanie (layering)  39
1.2.5. Wieloznaczność instytucji  40
1.2.6. Konwersja (conversion)  42
1.2.7. Dryf (drift )  43
1.2.8. Zagadnienie komplementarności instytucjonalnej  45
1.2.9. Polityczne aspekty zmian instytucjonalnych. Wybór sposobu zmiany
instytucjonalnej  47
1.2.10. Zmiany instytucjonalne a kryzys ekonomiczny  49
1.3. Standardowa umowa o pracę jako instytucja społeczna  52
1.3.1. Standardowa umowa o pracę z perspektywy nowego instytucjonalizmu  52
1.3.2. „Kryzys” umowy o pracę  55
1.3.3. Problem elastyczności zatrudnienia  56
Rozdział 2. Polska gospodarka z perspektywy różnorodności kapitalizmu  59
2.1. Wprowadzenie. Paradygmat różnorodności kapitalizmu Halla i Soskice’a  59
2.1.1. Liberalne gospodarki rynkowe (LGR)  60
2.1.2. Koordynowane gospodarki rynkowe (KGR)  62
2.1.3. Rozwiązania prawne i możliwości prowadzenia polityk publicznych  64
2.2. Specyfi ka Europy Środkowo-Wschodniej  66
2.2.1. Modele tranzytologiczne kapitalizmu w odniesieniu do Europy
Środkowo-Wschodniej  66
2.2.2. Wkład teoretyczny modeli różnorodności  68
2.2.3. Rola wieloznaczności funkcjonowania instytucji lub zachowań
sprzecznych z prawem w literaturze  71
2.3. Polska jako zależna gospodarka rynkowa  75
2.3.1. Rola kapitału zagranicznego  77
2.3.2. Regulacje zatrudnienia i zbiorowe stosunki pracy  78
2.3.3. Niskie koszty pracy jako przewaga komparatywna Polski  81
2.3.4. Innowacje i innowacyjność  84
2.3.5. System edukacyjny i szkolnictwo zawodowe  85
2.3.6. Wydatki socjalne i państwo opiekuńcze  86
2.3.7. Sukces kapitalizmu zależnego  87
2.3.8. Podmiotowość państwa  88
Rozdział 3. Kryzys i polityki publiczne po kryzysie  90
3.1. Wprowadzenie. Globalny kryzys ekonomiczny a sytuacja w Polsce  90
3.1.1. Kryzys ekonomiczny jako kryzys zaufania  94
3.1.2. Działania pokryzysowe w Polsce  95
3.2. Działania antykryzysowe w polu monetarno-fi skalnym  96
3.3. Polityka oszczędności  97
3.3.1. Podstawowe informacje o polityce oszczędności  97
3.3.2. Polityka podatkowo-dochodowa przed wybuchem kryzysu  99
3.3.3. Rosnący dług publiczny jako kontekst polityki oszczędności  100
3.3.4. Zmiany w politykach rynku pracy  103
3.3.5. Pasywne polityki rynku pracy w trakcie kryzysu  106
3.3.6. Aktywne polityki rynku pracy w trakcie kryzysu  108
3.3.7. Paradygmat „taniego państwa”  112
3.4. Wstępne informacje o zmianach w regulacjach zatrudnienia  112
3.4.1. Globalne kierunki zmian w regulacjach zatrudnienia podczas kryzysu   113
3.5. Liberalizacja – intencjonalna polityka regulacji zatrudnienia  118
3.5.1. Polityczne aspekty uchwalenia „ustawy antykryzysowej” z 2009 r.  118
3.5.2. Ocena skuteczności rozwiązań antykryzysowych związanych
z subsydiowaniem wynagrodzeń i dofinansowywaniem szkoleń
z ustawy z 2009 r.  122
3.5.3. Ocena skuteczności rozwiązań antykryzysowych związanych
z uelastycznieniem czasu pracy z ustawy z 2009 r.  125
3.5.4. Zmiany w ustawie o pracownikach tymczasowych  128
3.5.5. Reformy z 2013 r.  129
3.6. Dryf – nieintencjonalna polityka regulacji zatrudnienia  134
3.6.1. Wprowadzenie  134
3.6.2. Dryf w regulacjach zatrudnienia – ciągłość historyczna  135
3.6.3. Pokryzysowy dryf – umowy terminowe oraz cywilnoprawne 137
3.6.4. Umowy cywilnoprawne w agencjach pracy tymczasowej  144
3.6.5. Pokryzysowy dryf – naruszenia prawa pracy  145
3.6.6. Wieloznaczność funkcjonowania regulacji zatrudnienia – teoria  147
3.6.7. Sfera relacji instytucji z rozwiązywanym problemem – sztywność
regulacji zatrudnienia  148
3.6.8. Sfera relacji instytucji z rozwiązywanym problemem – obciążenia
podatkowe i klin podatkowy  150
3.6.9. Sfera relacji instytucji z rozwiązywanym problemem – wynagrodzenie
minimalne  155
3.6.10. Sfera relacji instytucji z rozwiązywanym problemem – chęć uzyskania
wyższego wynagrodzenia   155
3.6.11. Sfera relacji instytucji z rozwiązywanym problemem – struktura
gospodarki   159
3.6.12. Brak normatywnego zaplecza – wybór pracownika  163
3.6.13. Brak normatywnego zaplecza – niski prestiż prawa i niska moralność
podatkowa  164
3.6.14. Słabe mechanizmy egzekwowania sankcji za naruszanie instytucji –
niska siła przetargowa  166
3.6.15. Słabe mechanizmy egzekwowania sankcji za naruszanie instytucji –
siła instytucji nadzoru i kontroli  168
3.6.16. Przyczyny dryfu – podsumowanie  170
3.7. Dryf w zbiorowych stosunkach pracy  170
3.8. Polityczne przyczyny liberalizacji i dryfu  172
3.8.1. Przyczyny liberalizacji i dryfu z perspektywy grup interesu oraz siły
państwa  173
3.8.2. Koncepcje polityczne partii rządzącej jako przyczyna liberalizacji  175
3.8.3. Unikanie winy jako przyczyna dryfu  178
3.8.4. Polityka dryfu sensu stricto  179
3.9. Dlaczego w Polsce nie doszło do zawarcia paktu społecznego?  180
3.9.1. Nowy paradygmat rządzenia i refleksyjność społeczna. Triada rząd–
parlament–partnerzy społeczni  182
3.9.2. Związki zawodowe a system polityczny w latach 1989–1997  182
3.9.3. Wytwarzanie nowego paradygmatu – lata 1997–2001  184
3.9.4. Konsolidacja nowego paradygmatu – po 2001 r.   187
3.9.5. Paradygmat skonsolidowany – „zarządzanie rozwojem”. Na
przykładzie raportu „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe”  188
3.9.6. Rola związków zawodowych w nowym paradygmacie  189
3.9.7. Problemy związane z funkcjonowaniem nowego paradygmatu  191
Rozdział 4. Komplementarność zmian instytucjonalnych  193
4.1. Wprowadzenie. Uwarunkowania konwersji umów niestandardowych  193
4.1.1. Funkcja umów niestandardowych – pomosty czy pułapki  195
4.1.2. Wieloznaczność regulacji jako uwarunkowanie konwersji  198
4.1.3. Wieloznaczność regulacji umów na czas określony  198
4.1.4. Wieloznaczność regulacji umów cywilnoprawnych  200
4.1.5. Strukturalne podstawy i konsekwencje wieloznaczności – prawo pracy
a inne systemy społeczne  206
4.1.6. Wieloznaczność regulacji – umowy cywilnoprawne w pracy
tymczasowej  208
4.1.7. Konwersja – między poziomem mikro a makro  209
4.2. Polityka presji na wynagrodzenie minimalne  210
4.2.1. Polityka presji na wynagrodzenie minimalne jako polityka publiczna  210
4.2.2. Wynagrodzenie minimalne i destandaryzacja zatrudnienia –
komplementarność umów cywilnoprawnych  213
4.2.3. Samonapędzająca się dynamika kształtowania wynagrodzenia
minimalnego  214
4.3. Paradygmat „taniego państwa”  215
4.3.1. Paradygmat „taniego państwa” jako polityka publiczna  215
4.3.2. Elementy paradygmatu  218
4.3.3. Realizacja paradygmatu „taniego państwa”  220
4.3.4. Wieloznaczność regulacji zamówień publicznych  224
4.3.5. Budżety zadaniowe jako czynnik sprzyjający stosowaniu „kryterium
najniższej ceny”  226
4.3.6. Atmosfera przeciwdziałania korupcji jako czynnik sprzyjający
stosowaniu „kryterium najniższej ceny”  227
4.3.7. Napływ środków jako czynnik sprzyjający stosowaniu „kryterium
najniższej ceny”  228
4.3.8. Konwersja w zamówieniach publicznych  229
4.3.9. Skutki realizacji „taniego państwa” dla funkcjonowania regulacji
zatrudnienia  232
4.3.10. Skutki realizacji idei „taniego państwa” – państwo jako czynnik
sprzyjający deformalizacji  234
4.3.11. „Tanie państwo” a unikanie winy  236
4.4. Przewagi komparatywne gospodarki  238
4.4.1. Koszty pracy jako czynnik chroniący przed kryzysem  238
4.4.2. Niskie koszty pracy i wykorzystywanie niestandardowych form
zatrudnienia  238
4.4.3. Konwersja i dryf jako czynniki promujące konkurencyjność opartą na
niskich kosztach pracy  239
4.4.4. Wzrost wynagrodzenia minimalnego a przewaga komparatywna  241
4.4.5. Polityki rynku pracy a przewaga komparatywna  242
4.4.6. Kapitał zagraniczny w kontekście destandaryzacji zatrudnienia  243
4.4.7. Zagadnienie szkolnictwa zawodowego a przewaga komparatywna  244
4.4.8. Zbiorowe stosunki pracy a przewaga komparatywna  245
4.5. Kultura organizacyjna polskich przedsiębiorstw  247
4.5.1. Tożsamość polskiej kultury organizacyjnej  247
4.5.2. Komplementarność wieloznaczności funkcjonowania instytucji wobec
kultury organizacyjnej  250
4.6. Zbiorowe stosunki pracy – dryf i konwersja?  251
Rozdział 5. Konsekwencje destandaryzacji  253
5.1. Wprowadzenie do zagadnienia konsekwencji destandaryzacji  253
5.2. Trajektoria liberalizacji w Polsce  253
5.2.1. Trajektoria liberalizacji w państwach rozwiniętych  253
5.2.2. Destandaryzacja jako trajektoria liberalizacji w Polsce  256
5.3. Niezamierzone dopasowanie  259
5.3.1. Co wiemy dotąd. Niezamierzone dopasowanie na bazie konwersji  260
5.3.2. Niezamierzone dopasowanie na bazie współoddziaływania konwersji
i dryfu  262
5.3.3. Niezamierzone dopasowanie w Polsce  265
5.4. Dalsze polityczne implikacje  268
Rozdział 6. Reformy po 2014 r.  270
6.1. Wprowadzenie. Koniec kryzysu?  270
6.2. Możliwe strategie polityczne wobec destandaryzacji rynku pracy  271
6.3. Reformy rządu PO–PSL z 2014 i 2015 r.  272
6.3.1. Początek „normalizacji” umów cywilnoprawnych  273
6.3.2. Ograniczenie zawierania umów na czas określony  275
6.3.3. Reanimacja dialogu społecznego  276
6.4. Rządy Zjednoczonej Prawicy – zapowiedź i klęska głębokich reform  276
6.4.1. Polityka społeczna  277
6.4.2. Rewitalizacja dialogu społecznego?  278
6.4.3. Dokończenie „normalizacji” umów cywilnoprawnych  279
6.4.4. Pozostałe kosmetyczne zmiany propracownicze  281
6.4.5. Nieudane próby głębszych reform  282
Zakończenie  285
Bibliografia   293
Indeks nazwisk  333
Spis tabel  343
Spis wykresów  344