Położnictwo. Tom 3. Operacje w położnictwie
Położnictwo, coraz częściej określane mianem medycyny perinatalnej, jest multidyscyplinarną specjalnością zajmującą się ciążą o przebiegu prawidłowym i nieprawidłowym, z uwzględnieniem wszelkich możliwych powikłań występujących u matki i dziecka. W ostatnich latach dokonuje się znaczący postęp w tej dziedzinie medycyny, który wymaga od lekarzy stałego przyswajania nowej wiedzy z zakresu diagnostyki i leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i chirurgicznego.
Niniejszy podręcznik, przygotowany przez wybitnych polskich specjalistów w dziedzinie ginekologii i położnictwa, jest znakomitym źródłem informacji na temat najnowszych osiągnięć światowego położnictwa.
Tom III, Operacje w położnictwie poświęcono zagadnieniom związanym z operacjami położniczymi - ich historii, narzędziom wykorzystywanym w ich przebiegu oraz postępowaniu w określonych przypadkach.
Przedmowa VII
Spis treści IX
Spis treści rozdziału XII
ROZDZIAŁ 1. Operacje położnicze – rys historyczny – Edmund Waszyński 1
1.1. Nacięcie krocza 1
1.2. Próżniociąg położniczy 2
1.3. Kleszcze położnicze 3
1.4. Dalsze modyfikacje kleszczy położniczych 5
1.5. Ogólna ocena operacji kleszczowej w położnictwie europejskim 5
1.6. Miednicowe położenie płodu 6
1.7. Cięcie cesarskie 7
Spis treści rozdziału 21
ROZDZIAŁ 2. Materiały i narzędzia w położnictwie – Rafał Kocyłowski 13
2.1. Wstęp 13
2.2. Cechy szwu chirurgicznego 13
2.3. Etapy gojenia się rany 14
2.4. Charakterystyka nici chirurgicznych 15
2.5. Narzędzia i zestawy stosowane podczas zabiegów i operacji położniczych 17
Spis treści rozdziału 20
ROZDZIAŁ 3. Nacięcie krocza – Mateusz Madejczyk 21
3.1. Wskazania 21
3.2. Techniki operacji 22
3.3. Szycie krocza 22
3.4. Postępowanie pooperacyjne 22
3.5. Powikłania 23
Spis treści rozdziału 26
ROZDZIAŁ 4. Wyciągacz próżniowy – Grzegorz H. Bręborowicz, Wiesław Markwitz 27
4.1. Wprowadzenie 27
4.2. Podstawy biofizyczne 28
4.3. Wskazania i przeciwwskazania 28
4.4. Warunki oraz technika przeprowadzenia operacji 29
4.5. Postępowanie pooperacyjne 31
4.6. Powikłania 31
4.7. Porównanie operacji za pomocą wyciągacza próżniowego z operacją kleszczową 32
Spis treści rozdziału 35
ROZDZIAŁ 5. Operacja kleszczowa – Przemysław Oszukowski, Agnieszka Pięta-Dolińska 35
5.1. Kleszcze – opis narzędzia 35
5.2. Wskazania do zabiegu kleszczowego 35
5.3. Bezwzględne warunki wykonania zabiegu kleszczowego 36
5.4. Klasyfikacja kryteriów zabiegu kleszczowego według ACOG 37
5.5. Etapy wykonania zabiegu kleszczowego 37
5.6. Zasady wykonania zabiegu kleszczowego przy główce stojącej skośnie – wyjątki od reguły 39
5.7. Powikłania zabiegu kleszczowego 40
Spis treści rozdziału 42
ROZDZIAŁ 6. Operacje położnicze w miednicowym położeniu płodu – Ewa Kurowska-Mroczek, Tomasz Niemiec 43
6.1. Obrót zewnętrzny płodu 43
6.2. Przygotowanie do porodu płodu w położeniu miednicowym 45
6.3. Ręczna pomoc sposobem Brachta 45
6.4. Wytoczenie barków sposobem Løvseta 46
6.5. Urodzenie barków i rączek sposobem Müllera 48
6.6. Uwolnienie rączek sposobem klasycznym 48
6.7. Zarzucenie rączek 48
6.8. Rodzenie główki sposobem Veita–Smelliego 49
6.9. Odwrócony sposób praski 49
6.10. Poród główki sposobem Wiganda–Martina–Winckela 49
6.11. Ręczne wydobycie płodu 50
Spis treści rozdziału 52
ROZDZIAŁ 7. Poród w ciąży wielopłodowej – Witold Malinowski 53
7.1. Termin porodu 53
7.2. Topografia położenia płodów w jamie macicy 55
7.3. Czas trwania porodu bliźniaczego 55
7.4. Rokowania dla drugiego płodu 56
7.5. Odstęp czasu między porodami bliźniąt 56
7.6. Nierozpoznana ciąża bliźniacza 56
7.7. Znieczulenie ciężarnej 56
7.8. Prowadzenie porodu w ciąży wielopłodowej 57
7.9. Wybór metody porodu 59
7.10. Poród kombinowany 63
7.11. Okres łożyskowy w porodzie bliźniaczym 64
7.12. Okres połogu 64
Spis treści rozdziału 68
ROZDZIAŁ 8. Chirurgiczne leczenie ciąży ektopowej – Jana Skrzypczak 69
8.1. Ciąża jajowodowa 70
8.2. Ciąża śródścienna 72
8.3. Ciąża szyjkowa 73
8.4. Ciąża jajnikowa 74
8.5. Ciąża w bliźnie po cięciu cesarskim 75
8.6. Ciąża brzuszna 75
8.7. Wyniki leczenia chirurgicznego 75
8.8. Wpływ leczenia ciąży ektopowej na potencjał rozrodczy 76
8.9. Leczenie przetrwałej choroby trofoblastycznej 77
Spis treści rozdziału 80
ROZDZIAŁ 9. Dystocja barkowa – Krzysztof Czajkowski, Aneta Malinowska-Polubiec 81
9.1. Wstęp 81
9.2. Definicja i rozpoznanie 81
9.3. Częstość występowania 82
9.4. Czynniki ryzyka 82
9.5. Kwalifikacja do porodu drogami natury 84
9.6. Poród po dystocji w wywiadzie 85
9.7. Postępowanie w dystocji barkowej 85
9.8. Powikłania w przebiegu dystocji 88
9.9. Podsumowanie 90
Spis treści rozdziału 92
ROZDZIAŁ 10. Wynicowanie macicy – Grzegorz H. Bręborowicz, Andrzej Bręborowicz 93
10.1. Wstęp 93
10.2. Epidemiologia 93
10.3. Klasyfikacja 93
10.4. Etiologia 93
10.5. Rozpoznanie 94
10.6. Postępowanie terapeutyczne 94
10.7. Profilaktyka 96
10.8. Rokowanie 96
Spis treści rozdziału 98
ROZDZIAŁ 11. Niewydolność cieśniowo-szyjkowa – Grzegorz H. Bręborowicz, Tomasz Paszkowski 99
11.1. Etiopatogeneza 99
11.2. Rozpoznanie 100
11.3. Leczenie 102
11.4. Profilaktyka – zabiegi korekcyjne poza okresem ciąży 109
11.5. Rokowanie 109
Spis treści rozdziału 114
ROZDZIAŁ 12. Cięcie cesarskie 115
12.1. Techniki cięcia cesarskiego – Jerzy Sikora 115
12.2. Wskazania do cięcia cesarskiego – Grzegorz H. Bręborowicz 121
12.3. Powikłania po cięciu cesarskim – Grzegorz Krasomski 134
12.4. Poród po przebytym cięciu cesarskim – Bożena Leszczyńska–Gorzelak, Stanisław Radowicki, Ryszard Poręba, Jan Oleszczuk, Elżbieta Poniedziałek–Czajkowska 141
Spis treści rozdziału 152
ROZDZIAŁ 13. Okołoporodowe wycięcie macicy – Ryszard Poręba 153
13.1. Wstęp 153
13.2. Częstość wykonywania 153
13.3. Wskazania 154
13.4. Technika operacyjna 154
13.5. Histerektomia czy amputacja nadszyjkowa trzonu macicy? 156
13.6. Powikłania okołoporodowego wycięcia macicy 156
Spis treści rozdziału 158
ROZDZIAŁ 14. Leczenie chirurgiczne ciężkich krwotoków położniczych 159
14.1. Profilaktyka krwotoków poporodowych – Grzegorz H. Bręborowicz 159
14.2. Zamykanie tętnic macicznych drogą pochwową – Ryszard Poręba 164
14.3. Operacje brzuszne w hamowaniu krwotoków poporodowych – Jan Oleszczuk, Bożena Leszczyńska–Gorzelak, Dariusz Szymula 166
Spis treści rozdziału 180
ROZDZIAŁ 15. Nowotwory w czasie ciąży 181
15.1. Mięśniaki macicy – Grzegorz H. Bręborowicz, Andrzej Bręborowicz 181
15.2. Rak szyjki macicy u ciężarnej – Witold Kędzia 187
15.3. Nowotwory jajnika podczas ciąży – Ewa Nowak–Markwitz 203
15.4. Rak piersi u kobiet w ciąży – Paweł Murawa 207
15.5. Nowotwory niezwiązane z układem rozrodczym – Andrzej Bręborowicz, Grzegorz H. Bręborowicz 211
Spis treści rozdziału 218
ROZDZIAŁ 16. Laparoskopia u kobiet w ciąży – Andrzej Malinowski, Renata Banach 219
16.1. Wprowadzenie 219
16.2. Zalety laparoskopii 220
16.3. Zagrożenia związane z wykonywaniem laparoskopii u kobiet w ciąży 220
16.4. Zastosowanie laparoskopii w praktyce 222
16.5. Choroby nowotworowe w okresie ciąży 223
16.6. Podsumowanie 224
Spis treści rozdziału 226
ROZDZIAŁ 17. Wrodzone wady macicy a rozród – Włodzimierz Baranowski, Marek Ciesielski 227
17.1. Wprowadzenie 227
17.2. Podział wrodzonych wad macicy 227
17.3. Diagnostyka wrodzonych wad macicy 230
17.4. Leczenie operacyjne wrodzonych wad macicy 230
Spis treści rozdziału 234
ROZDZIAŁ 18. Urazy u kobiet w ciąży – Janusz Jacek Kraczkowski 235
18.1. Wprowadzenie 235
18.2. Przyczyny urazów 235
18.3. Rodzaje urazów u ciężarnych 236
18.4. Diagnostyka i leczenie 237
18.5. Transport ciężarnej po urazie 239
18.6. Ocena dobrostanu płodu 240
18.7. Rokowanie dla płodu po urazie komunikacyjnym 240
18.8. Rokowanie dla płodu w przypadku zgonu ciężarnej 240
18.9. Śmierć płodu 240
Spis treści rozdziału 242
ROZDZIAŁ 19. Zaburzenia statyki miednicy mniejszej po porodach samoistnych i po operacjach położniczych – Tomasz Rechberger, Grzegorz H. Bręborowicz 243
19.1. Wprowadzenie 243
19.2. Anatomia czynnościowa dna miednicy 243
19.3. Poród drogami natury a funkcja dna miednicy 244
19.4. Mechanizmy uszkodzeń dna miednicy podczas porodu 245
19.5. Czynniki ryzyka uszkodzeń okołoporodowych dna miednicy 246
19.6. Okołoporodowa prewencja uszkodzeń dna miednicy 247
19.7. Postępowanie redukujące prawdopodobieństwo istotnych uszkodzeń dna miednicy 247
19.8. Profilaktyka uszkodzeń anatomicznych i zaburzeń czynnościowych tkanek i narządów dna miednicy 248
19.9. Wnioski 249
Spis treści rozdziału 252
ROZDZIAŁ 20. Operacje chirurgiczne w okresie perinatalnym – Tomasz Kościński 253
20.1. Niedrożność jelit 253
20.2. Zapalenie otrzewnej 254
20.3. Choroby zapalne jelit 255
20.4. Kamica żółciowa 256
20.5. Krwotoki z przewodu pokarmowego 257
20.6. Choroby proktologiczne 258
Spis treści rozdziału 262
ROZDZIAŁ 21. Operacje urologiczne u kobiet w ciąży – Zbigniew Kwias, Andrzej Antczak, Witold Malendowicz, Łukasz Wojnar 263
21.1. Wprowadzenie 263
21.2. Wady rozwojowe nerek i moczowodów 263
21.3. Choroby urologiczne występujące w okresie ciąży 265
21.4. Powikłania urologiczne występujące podczas porodu i powikłania poporodowe 270
21.5. Powikłania poporodowe późne – przetoki moczowe 273
Spis treści rozdziału 276
ROZDZIAŁ 22. Znieczulenie do operacji położniczych – Hanna Billert, Michał Gaca 277
22.1. Wprowadzenie 277
22.2. Ogólne zasady znieczulenia w położnictwie 278
22.3. Znieczulenie do cięcia cesarskiego 278
22.4. Problemy związane ze znieczuleniem do innych zabiegów położniczych w okresie okołoporodowym 285
22.5. Problemy związane ze znieczuleniem do zabiegów położniczych we wcześniejszym okresie ciąży 285
22.6. Podsumowanie 286
Spis treści rozdziału 290
ROZDZIAŁ 23. Powikłania neonatologiczne po operacjach położniczych – Marta Szymankiewicz 291
23.1. Wprowadzenie 291
23.2. Uszkodzenia skóry 292
23.3. Krwiak podokostnowy 292
23.4. Zaburzenia oddychania 292
23.5. Kolonizacja przewodu pokarmowego 293
23.6. Powikłania neurologiczne 293
23.7. Złamania kości 293
23.8. Uszkodzenie nerwów i splotów nerwowych 295
23.9. Krwawienia dokomorowe 296
23.10. Urazy rdzenia kręgowego 296
23.11. Uszkodzenie narządów wewnętrznych 297
23.12. Inne powikłania operacji położniczych 297
23.13. Podsumowanie 297
Spis treści rozdziału 300
ROZDZIAŁ 24. Przygotowanie pacjentki do operacji położniczej i opieka położnicza – Michał Gaca, Hanna Billert, Wiesław Markwitz 301
24.1. Wprowadzenie 301
24.2. Ocena anestezjologiczna ciężarnej i rodzącej 304
24.3. Udzielenie informacji i uzyskanie zgody na znieczulenie 305
24.4. Przyjmowanie napojów i pokarmów przed zabiegiem 305
24.5. Profilaktyka zespołu zachłyśnięcia (zachłystowego zapalenia płuc) 305
24.6. Profilaktyka antybiotykowa 305
24.7. Specyfika problemów medycznych mających zasadnicze znaczenie dla znieczulenia 305
24.8. Okres pooperacyjny 308
24.9. Znaczenie zespołowej opieki w okresie okołoporodowym 308
Spis treści rozdziału 310
ROZDZIAŁ 25. Zaopatrywanie uszkodzeń pochwy, szyjki macicy, krocza i przymacicz związanych z porodem – Andrzej Skręt 311
25.1. Wprowadzenie 311
25.2. Nacięcie krocza (epizjotomia) 311
25.3. Uszkodzenia krocza 312
25.4. Uszkodzenia szyjki macicy 313
25.5. Uszkodzenia pochwy 314
25.6. Uszkodzenia przymacicz 314
25.7. Krwiaki poporodowe 314
25.8. Rekomendacje dotyczące urazów poporodowych 315
Spis treści rozdziału 318
ROZDZIAŁ 26. Choroba trofoblastyczna – Ewa Nowak-Markwitz 319
26.1. Wprowadzenie 319
26.2. Postępowanie chirurgiczne w zaśniadzie groniastym 319
26.3. Postępowanie chirurgiczne w nowotworach trofoblastu 320
Spis treści rozdziału 324
ROZDZIAŁ 27. Płód jako pacjent 325
27.1. Operacje wykonywane wewnątrz macicy – Krzysztof Szaflik 325
27.2. Farmakoterapia płodu – Agata Szpera-Goździewicz, Grzegorz H. Bręborowicz 348
27.3. Komórki macierzyste – przyszłość terapii płodu – Agata Szpera-Goździewicz, Grzegorz H. Bręborowicz 365
Skorowidz 375
